قرآن کریم، به‌عنوان والاترین متن وحیانی اسلام، در طول تاریخ مسلمانان همواره جایگاه خاصی در حوزه زبان و ترجمه داشته است. انتقال مفاهیم ژرف این کتاب آسمانی از زبان عربی به فارسی کاری است بس دشوار و مسئولیتی سنگین که نیازمند هم‌زمان درک عمیق از معنا و ظرافت‌های بیانی هر دو زبان است.
در میان مترجمان معاصر قرآن کریم، نام محسن شجاعی به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته و نوآور در این عرصه مطرح شده است. ترجمه وی نه تنها تلاشی برای بازآفرینی معنا در قالب واژگان فارسی است، بلکه رویکردی تازه به زبان، موسیقی کلام و زیبایی معنوی قرآن را نشان می‌دهد.
محسن شجاعی با تکیه بر دانش زبانی و مطالعات تفسیری گسترده، توانسته ترجمه‌ای ارائه دهد که برای مخاطب امروز روشن، روان و در عین حال به عمق مفاهیم وفادار باشد. نگاه او به ترجمه، نگاه صرفاً لفظی نیست؛ بلکه ترجمه را نوعی گفت‌و‌گو میان متن الهی و ذهن مخاطب می‌داند. همین رویکرد باعث شده آثار او در میان نسل جوان و پژوهشگران علوم قرآنی با استقبال روبه‌رو شود.
ایکنا_ خودتان را معرفی کنید و چطور وارد وادی ترجمه و تدبر قرآن کریم شدید؟
بنده محسن شجاعی هستم، مترجم و مدرس قرآن کریم، اهل استان کرمان. از کودکی با تشویق پدر و مادرم به مباحث قرآنی علاقه‌مند شدم و این مسیر را با حضور مستمر در جلسات و مجامع قرآنی ادامه دادم. اخلاق خوش اساتید و فضای معنوی جلسات باعث شد اشتیاقم به فهم عمیق‌تر قرآن بیشتر شود.
زمانی که متوجه شدم نسبت به هم‌کلاسی‌ها اطلاعات بیشتری در زمینه مفاهیم قرآنی دارم، علاقه‌ام به ترجمه و تفسیر قرآن شکل جدی‌تری گرفت و با عشق و پشتکار این مسیر را ادامه دادم تا در سنین پایین به مرحله استادی رسیدم.
ایکنا_ روش شما در ترجمه قرآن چگونه بود؟
روش من در ترجمه قرآن مبتنی بر سه اصل است؛ دقت در معنا وضوح در بیان، و وفاداری به روح آیه. تلاش کرده‌ام ترجمه‌ای ارائه دهم که هم به متن عربی وفادار باشد و هم برای مخاطب فارسی‌زبان قابل فهم و کاربردی باشد. از منابع معتبر تفسیری بهره گرفته‌ام و سعی کرده‌ام ترجمه‌ها را با نگاه تدبری و کاربردی ارائه کنم تا مخاطب بتواند پیام آیه را در زندگی روزمره‌اش به‌کار گیرد.
ایکنا_ در چه مسابقاتی شرکت کرده‌اید و حائز چه مقام‌هایی هستید؟
در مسابقات مختلف ترجمه و مفاهیم قرآن در سطح استان و کشور شرکت کرده‌ام و به لطف خداوند موفق به کسب رتبه‌های برتر استانی و کشوری شده‌ام. این موفقیت‌ها نه‌تنها انگیزه‌ای برای ادامه مسیر بودند، بلکه باعث شد بتوانم در سطح گسترده‌تری به آموزش و ترویج مفاهیم قرآنی بپردازم.
ایکنا_ مهمترین آیه‌ای که همواره سرلوحه زندگی خود قرار می‌دهید کدام است؟
آیه‌ای که همیشه سرلوحه زندگی‌ام بوده: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا» (سوره کهف/ آیه ۱۰۷) این آیه به من یادآوری می‌کند که ایمان باید با عمل صالح همراه باشد و هدف نهایی، رضایت خداوند و رسیدن به آرامش حقیقی است.
ایکنا_ مهمترین آرزوی قرآنی شما چیست و چه توصیه‌ای برای افرادی که به تازگی وارد ترجمه قرآن می‌شوند، دارید؟
آرزوی من این است که هر خانه‌ای در ایران و جهان، چراغی از نور قرآن داشته باشد؛ نه فقط در طاقچه، بلکه در دل‌ها و رفتارها. به عزیزانی که تازه وارد مسیر ترجمه قرآن شده‌اند توصیه می‌کنم: با خلوص نیت، مطالعه مستمر و بهره‌گیری از منابع معتبر تفسیری این مسیر را طی کنند. ترجمه قرآن فقط یک کار علمی نیست، بلکه یک مسئولیت معنوی است.
ایکنا_ یک خاطره قرآنی را بیان کنید؟
یکی از خاطرات شیرین مربوط به زمانی است که در جلسات سخنرانی قرآنی شرکت می‌کردم و با وجود سن کم، مستمعین از بیان محتوا آیات متعجب می‌شدند. در یکی از جلسات، فردی پس از سخنرانی نزد بنده آمد و گفت: «با شنیدن صحبت‌های شما، تصمیم گرفتم زندگی‌ام را تغییر دهم و به قرآن نزدیک‌تر شوم» این جمله برای من از هر جایزه‌ای ارزشمندتر بود.
ایکنا_ به نظر شما چه راهی برای جذب جوانان و نوجوانان به فرهنگ قرآن وجود دارد؟
جوانان نیاز به ارتباط زنده و کاربردی با قرآن دارند. باید قرآن را از قالب‌های خشک خارج کنیم و با زبان روز، مثال‌های ملموس و استفاده از فضای مجازی، آن را به زندگی آنان پیوند بزنیم. همچنین ایجاد محافل دوستانه، چالش‌های قرآنی، و فعالیت‌های گروهی می‌تواند جذابیت بیشتری ایجاد کند.
ایکنا_ به‌عنوان یک نخبه قرآنی چه صحبتی با مسئولان فرهنگی و قرآنی دارید؟
از مسئولان فرهنگی و قرآنی انتظار دارم که به نخبگان جوان اعتماد کنند، فرصت‌های بیشتری برای آموزش و فعالیت‌های مردمی فراهم کنند، و از ظرفیت فضای مجازی برای ترویج مفاهیم قرآنی بهره بگیرند. همچنین حمایت از مؤسسات مردمی و خیریه‌های قرآنی می‌تواند تأثیر عمیقی در جامعه داشته باشد.
ایکنا_ اگر توضیح خاصی دارید بفرمایید.
بزرگ‌ترین لطف خداوند در مسیر قرآنی من، توفیق تشکیل خیریه‌ای به‌نام «خیریه به وقت مهربانی» بود که با همراهی اساتید قرآن شکل گرفت. هدف این خیریه، عمل به آموزه‌های قرآنی در کمک به نیازمندان است. هرگاه پیامی دریافت می‌کنم که فردی با فهم قرآن به آرامش رسیده، انگیزه‌ام برای ادامه مسیر چند برابر می‌شود. امیدوارم بتوانم تا آخر عمر، خادم قرآن و مردم باشم.