İman nedir?

İnsanlar bazen gördüklerine inanmazlar. Ancak gördükleri hakkında tam bir kesinliğe ulaşmak için gerekli inancı ve kesin bilgiyi kazanmaya çalışırlar. İslam dininde bu inanca ve ilmelyakîne iman denir.

İman’ın gerçek anlamı hakkında farklı görüşler vardır. Örneğin Kur’an’da, bireyin emniyet içinde yaşama isteği ve ilahi mesaja teslimiyet göstermek, iman olarak adlandırılmaktadır. Kalbin huzur ve güvencesi, korkunun olmaması ya da teyit ve tasdik veya işte güven bulmak anlamındadır.

Dini anlamda iman, Muhammed aleyhisselamın, Peygamber olarak bildirdiği dini, akla, tecrübeye ve felsefeye uygun olup olmadığına bakmadan tasdik etmek yani kabul edip, beğenip, inanmaktır. İman örnekleri Kur’an-ı Kerim’de şöyle sıralanmıştır: Allah’a iman, bütün peygamberlere iman, Allah’ın peygamberlere indirdiklerine iman, Kıyamet Günü’ne iman, meleklere iman, gayba iman.

İslam ve imanı bazıları aynı bazıları farklı kabul etmiştir. Hucurat suresinin 14. ayetine göre, İslam ile iman birbirinden farklı olup iman İslam’dan daha yüksek bir derecededir. ” Bedevîler, “İman ettik” dediler. Şunu söyle: “Henüz iman gönüllerinize yerleşmediğine göre, sadece boyun eğdiniz. Bununla beraber Allah’a ve resulüne itaat ederseniz yaptığınız hiçbir şeyi boşa çıkarmaz; Allah çok bağışlayıcı, çok esirgeyicidir.”

İslam’ın ve imanın dereceleri vardır, çünkü İslam’ın ilk derecesi ilahî emirlerin zahirini kabul etmek ve imanın ilk derecesi ise kalben itikad, tevhid, nübüvvet ve İslam’ın emirlerine inanmaktır.

Kur’an-ı Kerim’de belirtildiği gibi iman, artma ve azalma özelliğine sahiptir. Tevbe suresi 124. ayeti: “Ne zaman bir sûre indirilse, içlerinden “Bu hanginizin imanını arttırdı ki?” diye soranlar çıkar. Ama bu, iman etmiş olanların imanını pekiştirmiştir ve bundan dolayı onlar sevinç içindedirler.”

Kur’an-ı Kerim'de müminlerin kalplerinin onunla güvene ve sebata ulaşacağı Ra’d suresi 28. ayetinde bildirilmiştir: “Bunlar, iman edenler ve Allah’ı zikrederek gönülleri huzura kavuşanlardır. Bilesiniz ki gönüller ancak Allah’ı zikrederek huzura kavuşur.”

Allah Kur’an’da hiçbir insanın iman etmesi için zorlanmadığını da belirtmiştir. Bakara suresi 265. ayeti: “Dinde zorlama yoktur. Doğru eğriden açıkça ayrılmıştır. Artık kim sahte tanrıları reddeder de Allah’a inanırsa kopmayan sağlam bir kulpa yapışmıştır. Allah her şeyi işitir ve bilir.”

Nisâ suresi 137. ayetinde ise insanların nasıl iman ediyorlarsa aynı şekilde iman çemberinden çıkma ihtimallerininde olduğu belirtilmiştir:” İman edip sonra inkâr edenleri, sonra yine iman edip tekrar inkâr edenleri, sonra da inkârlarını arttıranları Allah ne bağışlayacak ne de onları doğru yola iletecektir.”