به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، استاد مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های علمیه در دویست و چهل و یکمین نشست از سلسله نشست‌های این مرکز با موضوع «سیره پیامبر(ص) در قرآن» که شامگاه شنبه، ۲۹ شهریورماه در برنامه اینترنتی رادیو پاسخ برگزار شد، با اشاره به جایگاه رسول خدا در قرآن کریم بیان کرد: آیات فراوانی در قرآن درباره شخصیت، جایگاه، اخلاق و سیره پیامبر(ص) و نیز وظایف امت نسبت به ایشان نازل شده است و با بررسی موضوعی آیات قرآن کریم درباره پیامبران پیشین در مقایسه با پیامبر اکرم(ص) به جایگاه والای ایشان در میان انبیا و پیامبران اولوالعزم خواهیم رسید.
وی افزود: خداوند در قرآن کریم از جان پیامبر(ص) قسم یاد کرده و می‌فرماید: «لَعَمْرُکَ إِنَّهُمْ لَفِی سَکْرَتِهِمْ یَعْمَهُونَ؛ به جان تو سوگند که آنان در مستى خود سرگردان بودند»(سوره حجر/ آیه ۷۲)؛ در فرهنگ عامه مردم زمانی که ارتباط دوستی و صمیمیت بین دو شخص شکل می‌گیرد قسم خوردن به جان یکدیگر امری عادی تلقی می‌شود، بنابراین سوگند یاد کردن خداوند به جان پیامبر(ص) گواه میزان قرابت و صمیمیت باری‌تعالی با پیامبر(ص) است.
رستم‌نژاد با اشاره به اینکه خداوند برای بیان مقام قرب پیامبر(ص) از تعابیر عظیم، مادی و تمثیلی برای این امر الهی یاد می‌کند، اظهار کرد: خداوند درباره مقام قرب پیامبر(ص) در آیات ۸ و ۹ سوره مبارکه نجم می‌فرماید: «ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى* فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَى؛ سپس نزدیک آمد و نزدیکتر شد تا فاصلهاش به قدر طول دو انتهاى کمان یا نزدیکتر شد»؛ اگرچه در قرآن کریم آمده است که خداوند از رگ گردن به انسان نزدیکتر است، اما جنس این نزدیکی به‌معنای فرامکانی و فرازمانی بودن خداوند است، اما منظور از مقام قرب معنوی که در ارتباط با رسول خدا(ص) ذکر شده، برای هیچ‌کدام از پیامبران نظیر ندارد.
وی با اشاره به سه وصف ستایشگرانه برای پیامبر(ص) از منظر قرآن کریم گفت: خداوند به حضرت موسی(ع) و پیروانش بشارت آمدن پیامبر(ص) را این‌گونه داده است: «الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ همان کسانی که از این رسول و پیامبر «ناخوانده درس» که او را نزد خود (با همه نشانه‌ها و اوصافش) در تورات و انجیل نگاشته می‌یابند، پیروی می‌کنند؛ پیامبری که آنان را به کار‌های شایسته فرمان می‌دهد و از اعمال زشت بازمی‌دارد، پاکیزه‌ها را بر آنان حلال می‌کند، ناپاک‌ها را بر آنان حرام می‌کند، بار‌های تکالیف سنگین و زنجیره‌های جهل، بی‌خبری و بدعت را که بر دوش عقل وجان آنان است برمی‌دارد؛ پس کسانی که به او ایمان آوردند و او را در برابر دشمنان حمایت کردند و یاریش دادند و از نوری که بر او نازل شده پیروی کردند، فقط آنان رستگارانند.» (سوره اعراف/ آیه ۱۵۷)
رستم‌نژاد با اشاره به اینکه وصف خداوند برای معرفی پیامبر(ص) به حضرت موسی(ع) مصداق زیبایی در کلام و بلاغت است، گفت: خداوند زمانی که در قرآن کریم از پیامبر(ص) یاد می‌کند غالباً بیانی طولانی و شیوا دارد و گواه آن است که خداوند قصد توصیف ویژگی‌های پیامبرش است.
وی درباره اموری که خداوند برای رضایت پیامبر(ص) انجام داده است، بیان کرد: آیه قبله یکی از دو موضوعی است که خداوند ویژه رضایت پیامبر(ص) انجام داده است و فرمود: «قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاءِ هَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ؛ ما گردانیدن رویت را در جهت آسمان چون کسی که به انتظار مطلبی باشد می‌بینیم پس یقیناً تو را به‌سوی قبل‌های که آن را بپسندی برمی‌گردانیم؛ پس رویت را به‌سوی مسجدالحرام گردان؛ و شما ای مسلمانان هر جا که باشید، روی خود را به‌سوی آن برگردانید؛ و مسلماً اهل کتاب می‌دانند که این تغییر قبله از بیت‌المقدس به کعبه از سوی پروردگارشان کاری درست و حق است؛ زیرا در تورات و انجیلشان خوانده‌اند که پیامبر اسلام به دو قبله نماز خواهد خواند و خدا از آنچه بر ضد پیامبر و مؤمنان انجام می‌دهند، بی‌خبر نیست.» (سوره بقره/ آیه ۱۴۴)
رستم‌نژاد تصریح کرد: در تبیین نزول این آیه آمده پیامبر اسلام(ص) وقتی از طعنه‌های یهودیان در تبعیت از قبله آن‌ها توسط مسلمانان ناراحت شده بود در نیمه‌های شب رو به آسمان کرده و به انتظار وحی بوده که دستور به تغییر قبله مسلمانان دهد. پیامبر(ص) تنها رو به آسمان نگاه کرد و در روایت آمده است که حتی ایشان دعا نکردند، اما خداوند معنا و تعبیر نگاه پیامبر(ص) را دانست و قبل‌های که ایشان را راضی کند فراهم کرد.
وی با اشاره به اینکه در مقام شفاعت دومین موردی است که خداوند برای رضایت پیامبر(ص) قدم برمی‌دارد، گفت: خداوند در آیه پنجم سوره مبارکه ضحی می‌فرماید: «وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى؛ و به‌زودى پروردگارت تو را عطا خواهد داد تا خرسند گردى» و این آیه در مقام شفاعت پیامبر(ص) نازل شده است که خداوند با تعبیر «یُعْطِیکَ» که اطلاق به «ما» دارد به عظمت و جبروت خویش اشاره می‌کند.
استاد مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه بیان کرد: مراد از این آیه آن است که خداوند متعال با عظمت و جبروت خویش، عطیه و هدیه کوچک عطا نمی‌کند و کوثر و عطیه‌ای که در اختیار پیامبر گرامی اسلام قرار داده است، دارای مقام والا و بلندمرتبه‌ای است که گواه از جایگاه رسول‌الله نزد خداوند است و این‌گونه عبارات شامخ برای سایر پیامبران الهی وجود ندارد؛ مقام رضایت الهی اختصاص به پیامبر(ص) دارد هم رضایتی که در زمان حیاتش به او عطا شد و هم رضایتی که در زمان قیامت به او عنایت می‌شود.
محدثه نعیمی‌فرد