به گزارش ایکنا از آذربایجان‌شرقی، محمدتقی اعلمی، رئیس دانشگاه تبریز، امروز، 21 آبان‌ماه در همایش ملی «فلسفه معاصر ایران» در دانشگاه تبریز، اظهار کرد: محور این همایش تأمل درباره وضعیت تفکر در ایران معاصر، جریان‌های نوظهور فلسفی و نسبت ما با میراث فکری و فلسفی این سرزمین است. فلسفه معاصر ایران، بیش از هر چیز پرسشی درباره «ما» است؛ اینکه در جهان پرتحول امروز چگونه می‌اندیشیم، بر چه ریشه‌هایی استواریم و چگونه می‌توانیم افق‌های تازه‌ای برای اندیشه‌ی انسانی بگشاییم.
وی ادامه داد: این فلسفه تنها یک واژه نظری نیست؛ بلکه پروژه‌ای است برای بازتعریف «خود» در جهان جدید و احیای سنت فکری در کنار مواجهه نقادانه با اندیشه جهان مدرن.
اعلمی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص هویت فکری گفت: رهبر معظم انقلاب در سخنان متعدد خود تأکید دارند که جامعه ایرانی برای پیشرفت، بیش از هر چیز به تفکر عمیق، تولید نظریه و بازخوانی هویت فکری خود نیاز دارد. لذا از این منظر، فلسفه تنها یک دانش آکادمیک نیست، بلکه ابزاری برای ایجاد خودآگاهی تاریخی و فرهنگی، تقویت استقلال فکری و نظری و فهم نسبت ما با جهان مدرن و تربیت انسان مسئول و آگاه‌تر در جامعه امروز است.
رئیس دانشگاه تبریز افزود: این نگاه، رسالت فلسفه معاصر ایران را روشن‌تر می‌کند؛ فلسفه باید به پرسش‌های زمانه پاسخ دهد و ما را از استحاله در جریان‌های غربی و بی‌ریشه جهان حفظ کند بی‌آنکه ما را در گفت‌وگو با جهان باز می‌دارد.
وی دانشگاه را یکی از حوزه‌هایی که نیازمند بازاندیشی فلسفی است، مطرح کرد و گفت: دانشگاه در ایران و جهان نیازمند به‌دست آوردن انواع خودآگاهی از قبیل خودآگاهی علمی، فنی، مهارتی، اخلاقی، زیبایی‌شناختی، دینی، جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و تاریخی است. در این میان، یکی از مهم‌ترین انواع خودآگاهی دانشگاهی که مادر دیگر آگاهی‌هاست، خودآگاهی فلسفی است. خودآگاهی فلسفی دانشگاه به معنای آگاهی از فلسفه دانشگاه است؛ یعنی آگاهی از چیستی، معنا، شأن و مقام دانشگاه، انواع و اقسام دانشگاه، ارتباط دانشگاه با دیگر نهادها، هدف و جایگاه فلسفه، علوم و فناوری در دانشگاه، هویت دانشگاهی و انسان دانشگاهی و… است. اما خودآگاهی دانشگاهی به نوبه خود مسئله‌ای جدید و مربوط به دوران معاصر و ایران معاصر است و در واقع مبحثی مربوط به فلسفه جدید و معاصر ایران به‌شمار می‌رود.
وی ادامه داد: از نشانه‌های خودآگاهی فلسفی در دانشگاه، توجه به اهمیت فلسفه برای دانشگاه، تعریف واحد‌های عمومی فلسفی برای رشته‌ها، تشکیل گروه‌های فلسفی، برگزاری کنفرانس‌های فلسفی، گسترش ذهنیت فلسفی در تدبیر علمی و عملی دانشگاه است.
اعلمی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مقام معظم رهبری تأکید دارند که مراکز علمی و فرهنگی باید رسالت خود را بشناسند، از تقلید کورکورانه بپرهیزند و و هویت مستقل و ریشه‌دار خود را حفظ کنند. بر همین اساس، دانشگاه معاصر ایران باید معطوف به تربیت انسان دانشگاهی با برخوردار از خودآگاهی‌های علمی، فنی، مهارتی، اخلاقی، زیبایی‌شناختی و به‌ویژه خودآگاهی فلسفی باشد. اما باید افزود که تعریف و توصیف انسان دانشگاهی بر عهده فلسفه معاصر ایران است.
رئیس دانشگاه تبریز افزود: می‌توان اذعان داشت که فلسفه معاصر ایران به‌عنوان جریان، فضا و اکوسیستم فلسفی معاصر ایران، عهده‌دار نقش‌آفرینی در موضوعات و مسائل جدید و معاصر در حوزه‌های مختلف از جمله در دانشگاه، اخلاق، سیاست، اقتصاد، هنر، علم، فناوری و… است. طرح عنوان فلسفه معاصر ایران، این همایش نشان از آن دارد که تفکر فلسفه معاصر ایران و فلسفه اندیشان ایرانی کم و بیش به خودآگاهی جدیدی درباره فلسفه و تاریخ فلسفه خود رسیده‌اند؛ یعنی به درک تغییر موضوعات و مسائل فلسفی، قدیم و معاصر نائل آمده‌اند. به بیان دیگر، همان‌گونه که ما علوم و ادبیات کلاسیک و جدید در ایران داریم، می‌توانیم متناظر آن – و نه مطابق آن – از در حال طرز و تأسیس چیزی با عنوان فضای فلسفی جدید در برابر فلسفه قدیم در ایران سخن بگوییم.
وی اظهار کرد: تاریخ فلسفه عیناً همانند تاریخ علم نیست و «قدیم» و «جدید» در آن‌ها به یک معنا نیست. اما در حالت کلی، همان‌گونه که در تاریخ فلسفه شاهد فلسفه کلاسیک و معاصر هستیم، در ایران نیز می‌توان از تاریخ فلسفه قدیم و جدید سخن بگوییم. البته باید افزود که دقیقاً مراد از «فلسفه جدید ایران» چیست، خود موضوع و مسئله‌ای است که باید در این همایش بدان پرداخته شود و محققان حاضر و فیلسوفان معاصر ایران برای این سؤال پاسخ‌ها و تحلیل‌های دقیق فراهم کنند.
اعلمی یادآور شد: برای دانشگاه تبریز بسی مایه مباهات و مسرت است که برای نخستین بار، عنوان «فلسفه معاصر ایران» را با محوریتی متفاوت، مهم و تأمل‌برانگیز برای بحث و نظر اهل فلسفه برگزار کرده است. البته روشن است که به دلیل پیچیدگی و گستردگی این عنوان، این همایش را می‌توان درآمدی برای ورود به این مبحث دانست و امیدوار بود که در ادامه آن و در سلسله همایش‌ها و نشست‌های دیگر، حدود، مرزها و تعریف‌های دقیق‌تر آن آشکار شود. امیدوارم این همایش بتواند به اهداف خود نائل شود و محققان با بیان دیدگاه‌ها و طرح مباحث خویش، به غنای علمی این رویداد بیفزایند.