Қуръон, ривоятгари беҳтарин достонҳо

ИКНА - Қуръони Карим сураи Юсуфро беҳтарин достон муаррифӣ кардааст, ки таваҷҷуҳ ба вижагиҳои ҳидоятгари ин достон, моро ба шинохти беҳтар нисбат ба Қуръон роҳнамоӣ мекунад.

Худованд дар ояти 3 сураи Юсуф, достони ҳазрати Юсуфро беҳтарин саргузаштҳо ва достонҳо муаррифӣ кардааст: نحَنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هَاذَا الْقُرْءَانَ وَ إِن كُنتَ مِن قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِين; “Мо некӯтарин саргузаштро ба мӯҷиби ин Қуръон, ки ба ту ваҳй кардем, бар ту ҳикоят ме‏кунем, ва ту қатъан пеш аз он аз бе‏хабарон будиӣ”. (Юсуф, 3).

Ҳадисе аз имом Алӣ (а) ин муҳимро табйин мекунад: ان احسن القصص و ابلغ الموعظة و انفع التذكر كتاب اللَّه عز ذكره; “Беҳтарин достонҳо ва расотарин мавъиза‏ҳо ва судмандтарин тазкираҳо, китоби Худованди Мутаол аст”.

Қисса ва достон дар тарбияти инсон саҳми бесазое дорад. Достонҳо баъзан бар асоси таърих ҳастанд. Таърих ойина‏и миллат‏ҳост ва ҳар чи бо таърих ва саргузашти пешинён ошно бошем, гӯё ба андозаи умри он мардум зиндагӣ кардаем. Ҳазрати Алӣ (а) дар номаи си‏ю якуми Наҳҷулбалоға хитоб ба фарзандаш имом Ҳасани Муҷтабо (а) ҷумла‏е доранд, ки ме‏фармоянд: “Фарзандам! Ман дар саргузашти гузаштагон чунон мутолиа кардам ва ба онҳо огоҳам, ки гӯё бо онон зистаам ва ба андозаи онҳо умр кардаам.”

Инки Қуръон ба таври ом ё достони ҳазрати Юсуф ба таври хос беҳтарин достон номида мешавад сухани бисёр қобили таваҷҷуҳе аст. Вижагиҳои як достон аст, ки онро аз соири достонҳо беҳтар мекунад. Ба унвони мисол:

1. Қиссагӯ (ва нависандаи он), бояд мӯътабар ва мутмаин бошад ба тавре, ки битавонад аз назари равонӣ ва тарбиятӣ беҳтарин таъсирро рӯйи мухотаб бигузорад ва манзурашро онқадр возеҳ ва расо дар қолаби қисса бигунҷонад, ки ҳеҷ кас бардошти иштибоҳ накунад: дар ин бора оят ишора мекунад, ки худи Худо қисса гӯйи ин достонҳост. Чӣ касе аз Худованд беҳтар? ”نحَنُ نَقُصُّ; Мо (Худо) ҳикоят ме‏кунем”. (Юсуф, 3)
2. Достоне судманд аст, ки инсонҳоро аз хоби ғафлат бедор кунад: дар дунёи имрӯзӣ ё дар қарнҳое, ки гузашт достонҳои зиёде сохта ва пардохта шудааст, аммо ин савол пеш меояд, ки чанд дарсади ин достонҳо барои инсонҳо муассир аст? Аслан метавон ҳамчин иддаое роҷеъ ба ҳамаи достонҳо дошт?

Аммо вақте ба Қуръон, ки ҳовии беҳтарин достонҳост нигоҳ мекунем, ба масоиле ҳамчун тазаккур доданҳо, ёдовари қиёмат ва ҳисобрасӣ, бишорат додан ба биҳишт, тарсондан аз азоби ҷаҳаннам ва .... Бармехурем, ки ҳосили тамоми ин нукоте, ки гуфта шуд мешавад бедор шудани инсон аз хоби ғафлат.

3. Беҳтарин достонҳо инсонро ба фикр фурӯ мебаранд на инки инсонҳо баъд аз ҳаяҷон лаҳзае аз канори он рад шаванд. Дар ҷой ҷойи Қуръон Худованд инсонро ба тафаккур даъват мекунад: فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ; “Пас достонро [барои онон‏] ҳикоят кун, шояд, ки онон бияндешанд”. (Аъроф, 176)