
Ин сура дар «Макка» нозил шуда ва дорои ҳафт оят аст. Вижагиҳои сураи Ҳамд дар як баёни мухтасарро метавон ба шарҳи зер баён кард:
- Ин сура асосан бо сурҳҳои дигари Қуръон аз назари лаҳн ва оҳанг фарқи равшане дорад, зеро дар ин сура Худованд тарзи муноҷот ва сухан гуфтан бо ӯро ба бандгонаш омӯхтааст. Оғоз ин сура бо ҳамд ва ситоиши Парвардигор шурӯъ ва бо ибрози имон ба мабдаъ ва маод (Худошиносӣ ва имон ба растохез) идома ва бо тақозоҳо ва ниёзҳои бандагон поён мегирад.
- Сураи Ҳамд, асоси Қуръон аст, дар ҳадисе аз Паёмбари Акрам (с) омадааст, ки ба «Ҷобир ибни Абдуллоҳи Ансорӣ» аз асҳоби худ фармуд: «Оё бартарин сурҳоеро, ки Худо дар китобаш нозил карда ба ту таълим кунам?». Сипас ишон сураи ҳамд, ки» “Уммулкитоб” астро ба ӯ омӯхт. Сипас изофа фармуд: «Ин сура шифои ҳар дарде аст магар марг». «ум» ба маънои асос ва реша аст. Шояд ба ҳамин далел «Ибни Аббос», муфассири маъруф миӯед: «Ҳар чизе асос ва решае дорад ... ва асос ва зербинои Қуръон, сураи Ҳамд аст».
- Дар оёти Қуръон сураи Ҳамд ба унвони як мавҳибати бузург ба Паёмбари (с) муаррифӣ шуда ва дар баробари кулли Қуръон қарор гирифтааст, онҷо, ки мефармояд: وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ “Ва ба ростӣ, ки ҳафт оят аз Масонӣ [яъне сураи Ҳамд] ва Қуръони бузургро ба ту ато кардем”. (Сураи Ҳиҷр, ояти 87).
Мӯҳтаво ва фазилати сура
Аз як назар ин сура ба ду бахш тақсим мешавад, бахше аз ҳамд ва санои Худо сухан мегӯяд ва бахше аз ниёзҳои банда ҳарф мезанад. Дар ҳадисе аз Паёмбар (с) михонем: Худованди Мутаол фармудааст: «Ман сураи Ҳамдро миёни худ ва бандаам тақсим кардам; Ниме аз он барои ман ва ниме аз он барои бандаи ман аст. Бандаи ман ҳақ дорад ҳар чиро мехоҳад аз ман бихоҳад».
Дар фазилати ин сур аз Паёмбар салаллоҳу алайҳи ва олиҳи нақл шуда: «Ҳар мусулмоне сураи Ҳамдро бихонад подоши ӯ ба андозаи касе аст, ки ду севуми Қуръонро хонда (ва тибқи нақли дигаре подоши касе аст, ки тамоми Қуръонро хонда бошад) ва гӯӣ ба ҳар фарде аз мардон ва занони муъмин ҳадяҳое фиристодааст».