Büyük bir düşünürden hayat dersleri
Allame Muhammad Rıza Hekimi, düşüncesinin farklı boyutları olan bir düşünürdür. Hekimi'nin en önemli eseri, ayet ve hadislerin bir derlemesi olan “Al-Hayat” ansiklopedisi sayılabilir. Ancak şimdi Peygamber Efendimizin sünnetine nasıl yaklaştığını ele alacağız:
Postmodern insanın ihtiyaçlarına cevap vermek için ayet ve rivayetlere dalmak, Peygamber Efendimizin sünnetinin yeniden okuması olarak kabul edilebilir. Şimdi Hekimi ve düşünsel projesi hakkında temel soruları gündeme getirebiliriz. Örneğin Hekimi ve projesi neden önemlidir? Bu düşünsel projenin diğer alimler için dersleri nelerdir? Hekimi’nin projesi ne gibi sorunlarla karşı karşıya ve onu nasıl tamamlamaya çalışmalıyız?
Hekimi düşüncenin öneminin nedeni
Artık Kur’an’ın indirildiği ve Masum İmamların (a.s) hayatından on dört asır uzaktayız. Yaşam dünyamızda değişiklikler oldu. İnsan yaşamının modern öncesi ve sonrası olmak üzere iki döneme ayrıldığı söylenebilir. Peygamber (s.a.v.) ve Masum İmamlar (as) döneminden uzaklaşmak, dini öğretilerin anlaşılmasında sorunlara neden olabilir. Modern yaşamın gereklerini de göz önünde bulundurursak, Peygamber’in sünnetine doğru yaklaşmanın ve anlamanın önemi daha da artmaktadır.
Al-Hayat ve bugün bizim için dersler
Böyle bir zaman, ihtiyaçları iyi görebilen bir alime sonra Peygamber Efendimizin sünnetine bakan ve nihayet postmodern insan için stratejiler sunan bilim adamlarına ihtiyaç duymaktadır. Muhammad Rıza Hekimi tam da böyle bir noktada duruyordu. Hekimi’ye göre dikkat edilmesi gereken en önemli şey adalettir. Hekimi’nin böyle bir düşünceyi ortaya koyması, yaşadığı zaman ve mekânla bağlantılı görünmektedir. Dolayısıyla Hekimi’nin adalet arayışı projesi ve adalet vurgusu, toplumun çağdaş ihtiyaçlarından kaynaklanmaktadır.
Hekimi, Al-Hayat adlı kitabında her zaman siyasi, ekonomik ve kültürel tağuttan sık sık bahseder. Hekimi’ye göre, göre siyasi tağutluk olmasa da sorunlar devam ediyor ve ekonomik tağutu ortadan kaldırmak için en büyük çaba gösterilmelidir.
İçinde bulunduğumuz çağda, karşılaştığımız şey budur. İran İslam Devrimi'nin zaferi, bu coğrafyada siyasi tiranlığın yıkılması anlamına gelse de Hekimi, ekonomik tiranlığın yıkılmadığına inanıyordu. Hekimi’nin diğer dini öğretileri vurgulamak yerine ekonomi ve adaletin önemini vurgulamasının nedeni budur ve bu vurgu düşünürü adalet arayan biri yapar. Ancak İslam’ın sosyal işleri asla adaletle sınırlı değildir belki başka konular da sosyal alanlarda merkezi meseleler olarak kabul edilebilir.
Üstad Hekimi’den dersler
Hekimi’nin düşünsel projesinden çıkarılabilecek en büyük ders, toplumun günlük ihtiyaçlarına dikkat etmenin önemidir. Her devir ve zamanın âlimleri, toplumlarının ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, İslam’ın sosyal öğretilerine dikkat ederlerse, Sünnet okumaları doğru yapılırsa, İslam toplumu, Resûlullah (s.a.v) ve İmamların (a.s) toplumunun karşılaştığı tüm sorunlarla karşılaşmayabilir. Bazen şartlar öyle gerektirir ki herhangi bir çağda İslam’ın sosyal öğretilerinin bir kısmı daha fazla ilgiye ihtiyaç duyar. Şöyleki Hekimi , günümüz çağında olduğu gibi, adaleti insan mutluluğunun eksik halkası olarak görmektedir. Eğer böyle bir hedefe ulaşılırsa, toplumun diğer sorunlarına bakılabilir ve çözümünün sünnette araştırılması mümkün olur.
Hekimi’nin bizim için ortaya koyduğu başka bir derste sünnetin pratik olduğunu ortaya koymaktır. Bazıları, vahiy zamanı ile aramızdaki mesafe göz önüne alındığında, Peygamber sünnetinin o döneme ait olduğunu ve günümüz toplumunun ihtiyaçlarına cevap veremeyeceğini düşünebilir. Oysa Hekimi Kur’an’ın ve sünnetin hala işlevsel ve verimli olduğunu herkese göstererek bütün bunları doğru okumak gerektiğini belirtmiştir.
Allame Muhammed Rıza Hekimi (1935-2021), İranlı Şii fakih ve müçtehid, filozof, düşünür ve yazardı. Bir İslam ansiklopedisi olan el-Hayat kitabı, İslam dünyasında özel bir üne sahiptir.
4080434
