İnsanın amelleri ve karşılığı nasıl hesaplanır?
İnsan, iyilik ve kötülüğe kabiliyeti dolayısıyla varlıklar arasında en mükemmel mevkie çıkabildiği gibi, en düşük dereceye de düşebilmektedir. Böyle bir fıtratta yaratılan insanın, elbette bütün yaptıklarının kaydedilmesi gerekir. Her şeyi muhafaza eden Cenab-ı Hakk’ın hafıziyeti, amel ve fiillerinin muhafazasını gerektirir. Muhafaza edilen bu amellerin adalet terazisinde tartılması, ona göre hakkında mükâfatın veya cezânın verilmesi zarurîdir.
İnsan hayatı boyunca pek çok iyilik ve kötülük yapar ve bunların her birinin dış etkileri yanında manevi etkileride vardır. Allah herbiri için mükâfat ve cezalar tayin etmiştir.
İnsan amellerinin etkilerine ilişkin olarak şunlar söylenebilir:
1- Bazı günahlar, insanın dünyada ve ahirette yaptığı bütün iyiliklerin boşa gitmesine neden olur. İrtidat (imandan küfre dönüş) gibi. Bazen bazı iyilikler dünyada ve ahirette bütün günahların yok olmasına neden olur. Allah’a tevbe etmek ve O’na teslim olmak gibi.
2- Bazı itaatsizlikler, iyi işlerimizin bir kısmını mahveder. Bazen de namaz kılmak gibi ibadetler bazı günahların silinmesine vesile olur. Diğer bir örnek ise büyük günahlardan sakınmaktır. Böylece küçük günahların bağışlanmasına vesile olur.
3- Bazı günahlar, bir kişinin sevaplarının başka bir kişiye aktarılmasına neden olur. Gıybet ve töhmetin böyle bir etkisi vardır.
4- Bazı günahlar, diğerlerinin günahlarına benzeyebilir. Aynını insana aktarabilir. Başkalarını yanlış yola sokmak veya başkalarını günah işlemeye sevk edecek bir şey yapmak bu türden örneklerdir. Öte yandan bazı iyilikler de aynı sevabın bize aktarılmasına sebep olur; nesilden nesile devam eden iyi işler gibi.
5- Bazı günahlar çifte ceza taşır ve infak gibi bazı işlerin ise çifte ödülü vardır. Bakara suresi 261. ayetinde şöyle buyurulmaktadır: "Mallarını Allah yolunda harcayanların örneği, her başağında yüz tanenin bulunduğu yedi adet başak çıkaran bir tohum tanesi gibidir. Allah dilediğine katlayarak verir, Allah (zât ve sıfatlarında) sınırsızdır, her şeyi bilmektedir".
Hülâsa, o gün amel defterindeki her muamele en ince noktalarına kadar hakkıyla tartılıp, herkesin kâr ve zarar bilançoları çıkarılıp hesapları kapanacaktır. İyilikleri kötülüklerinden, kârları zararlarından fazla çıkarsa, o kimse kurtuluş ehli olacaktır. Sevapları günahlarından eksik çıkarsa, o kimse zarara uğrayacaktır.
Mümine düşen vazife, iyilikleri kötülüklerine, kârları zararlarına galebe çalacak şekilde ameller yapması, ona göre hesap gününe iyi hazırlanmasıdır. Ve "Allah’ım, hesabımı kolaylaştır." diyerek Cenab-ı Hakk'a yalvarmasıdır.
4067344
