Kur’an-ı Kerim’de helal, haram hakkında

Kur’an-ı Kerim’deki çeşitli ayetler üzerinde düşündüğümüzde, dünyada zenginlik kazanmanın ve ticaret yapmanın dini açıdan arzu edilen bir şey olduğunu anlarız.

İlâhi peygamberler, dünya hayatının zarureti ve rahat içinde yaşama için maddi sermayeye sahip olunmasını, ancak mal ve mülke bağlanmamalarını, onu helal yollarla elde etmelerini ve kendilerini günaha sevk edecek işlerden sakınmalarını tavsiye etmişlerdir.

Bir diğer önemli konu da helal ve temiz gıdalarla beslenme konusudur. Birçok ayette de helal mal edinmenin Allah yolunda cihat kadar önemli olduğu ve haram yollarda harcanmaması gerektiği vurgulanmaktadır.

Bakara suresi 188. ayeti:” Mallarınızı aranızda haksızlıkla yemeyin. Bile bile, günaha saparak, insanların mallarından bir kısmını yemeniz için onun bir parçasını yetkililere aktarmayın.”

Nur Tefsirinde “Tudlu” kelimesi kuyuya tahta bir kova indirmek anlamında olup rüşvet vermeye teşbih edilmiştir. Rüşvet, Kur’an ve hadislere göre adaleti baltaladığı ve halkın güvenini sarstığı için toplumsal bozgunculuk yaratan en büyük günahlardan biridir. 

Nisâ suresinin 2. ayetinde ise haram malla ilgili olarak tüm insanları yetimlerin malına  el uzatmaktan men etmiştir: “Yetimlere mallarını verin, temizi pis olanla değişmeyin, onların mallarını kendi mallarınıza katarak yemeyin; zira bu büyük bir günahtır.”

Nur tefsirinde verilen açıklamaya göre, İslam, mahrum ve zayıf sınıfı korur ve yetimlerin mülkiyet hakkı vardır ve onların malları zorla alınmamalıdır.

İslami öğretiler, yetimleri aldatarak onların mallarını almanın da affedilmeyecek büyük bir günah olduğunu vurgulamaktadır.

Kur’an-ı Kerim’de yemekten sakınılması gereken bir başka haram kategorisi En’am suresi 121. ayetinde belirtilmiştir: “Üzerine Allah’ın adı anılmadan kesilen hayvanlardan yemeyin. Kuşkusuz bu büyük günahtır. Gerçekten şeytanlar dostlarına, sizinle mücadele etmeleri için telkinde bulunurlar. Eğer onlara uyarsanız şüphesiz siz de Allah’a ortak koşmuş olursunuz.”

Bu ayete göre hayvanları keserken Allah'ın adını anmak gerekir. Ayrıca ayette helal maldan yemenin ve edinmenin zorunluluğu açıkça belirtilmekte olup  Allah'ın vaadine göre haram yemenin insanı şeytani vesveselere hazırladığından bahsedilmektedir.

Zuhruf Suresi’nin 51. ayeti de malını ve sermayesini kötü yönde ve İlâhi olmayan şeylere harcayanlarla ilgilidir: “Firavun kavmine seslenerek şöyle dedi: “Ey milletim! Mısır’ın mülkiyeti benim değil mi? Şu ırmaklar ayaklarımın altında akmıyor mu? Bunları görmüyor musunuz?”

Kur’an ayetlerine göre, Firavun gibi bir kâfir, dünya zenginliklerini kötüye kullanarak Allah’tan yüz çevirmiş ve insanları köleliğe zorlamıştır. Kendisini Rab ve dünyanın hakimi sanmıştır.

İmam Rıza (a.s.) zenginliğin en hayırlısı hangi zenginliktir sorusuna cevaben “Malların en hayırlısı, izzetini koruyan, seni fakirlikten ve dilenmekten koruyandır” demiştir.(Bihar-ül Envar, cilt 75, s. 352)

4096841