Adalet mi üstündür yoksa infak etmek mi?

Hz Ali’ye (as) adelet mi yoksa infak mı daha iyidir diye sordular. Hz Ali (as) adalet diye cevap verdi. Adaleti infaktan üstün kılan nitelikler nelerdir?

Sosyolog ve araştırmacı İmad Furuği Hz Ali’nin düşüncelerini tanıttığı dersler zincirinde adaletin infaka üstünlüğü konusunda açıklamalarda bulundu. Özet metin şöyledir:

İmam Ali’nin (a.s) sosyal adalete verdiği önem ve Beytü’l-Mal konusundaki hassasiyetini daha önce ele  almıştık. Bugün Nehcü’l Belağa’nın 437. Hikmetli sözünü inceleyeceğiz. Bu hikmet Nehcü’l Belağa’nın hutbeleri, mektupları ve sözleri gibi bir şaheserdir ve teori verme alanında emsalsizdir.

İmam (a.s)’dan; “Adalet mi daha üstündür, yoksa bağış mı?” diye sorduklarında söyle buyurdu: “Adalet her şeyi kendi yerine bırakır, ama bağış onları yerinden çıkarır; adalet ge­nel bir koruyucudur; ama bağış özel bir ihsandır. O halde adalet daha yüce ve daha üstündür.”

Adalet hem bir hak hem de bir sorumluluktur. Halkın hakkıdır, yönetenlerin sorumluluğudur. Ama bağış öyle değil. Ne halkın ne de yöneticilerin sorumluluğundadır. Bağış infaktır ve kimse vermediği için suçlanmaz ama adalet genel ve temel bir meseledir.  

Bağış ve başkalarına yardım bireysel bir eylem olup verip vermeme konusu bireyin kendisine bağlıdır. Başkasının hakkına sahip olduğumuzda, bizim adımıza onun hakkını kendimize bağışlayamayız. Bu nedenle adalet konusuna daha fazla teveccüh edilmelidir.

Sadece bağışlamayı ve başkalarına yardım etmeyi amaçlarsak, adaletin altyapısını ihmal etmiş oluruz ve bu zararlı olur. Davranışlarımızda bir takım aldatıcı unsurlar ortaya çıkar, bu davranışla isteyerek veya bilmeyerek başkalarını kandırmış oluruz. Hatta bazı durumlarda bağışta bulunduğumuz veya buna zemin hazırladığımız için topluma teşekkür bile ederiz. İnsanlar, adaletin tesisi için zemin hazırlamakla yönetenlerin sorumlu olduğunu bilmelidirler.

Burada adalet ve ahlak konusunda hangisinin daha iyi olduğu sorusu akla gelir. Cevap, önce adalet, sonra ahlaktır. Bir toplumda adalet tesis edildiğinde ve herkesin kabul edilebilir temel bir yaşam standardı olduğunda, insanların ahlaklı olması için zemin hazırlanmış olur.

 Adalet ve ahlakın karşılıklı bir ilişkisi olduğunu söyleyebiliriz, yani ahlaklı insanlar adaleti sağlamanın zeminini daha iyi hazırlayabilirler. Dolayısıyla İmam Ali’ye (a.s) göre sosyal adalet, hükümetin sorumluluğu ve insanların hakkıdır ve bağışlamak ve infaktan daha üstündür.

Anahtar Kelimeler: Nehcü'l-Belağa'nın muhtevası, toplumda adalet, halkın yöneticilere itaati

3966811