Kahire’deki “Zahir Baybars” Camii iki asır sonra yeniden açılıyor
El Cezire sitesinin haberine göre, Kahire’deki Zahir Baybars tarihi camisi Fransız ve İngiliz sömürgeciliği döneminde tahribata uğramış ve kullanım şekli değişmiştir. Ancak 20 yıllık restorasyon sürecinin tamamlanmasının ardından yakında açılacak.
Mısır'ın en görkemli ve en büyük camilerinden biri olarak kabul edilen bu cami, 665’te (1267) yapılmaya başlanmış kaynakların belirttiğine göre, 667 (1269) yılında tamamlanmıştır.
Camii iki asırdan fazla bir süre önce yıkıldı ve birçok kez işlevi değiştirildi. Farklı dönemlerde kışla, fırın veya sabun fabrikası olan bu cami, daha sonra İngilizlerin Mısır’ı işgali sırasında mezbahaya dönüştürülmüştür. Öyle ki caminin etrafındaki meydan Mısır halkı arasında ‘İngiliz Mezbahası’ meydanı olarak biliniyordu.
Bahriye Memlükler’inden Sultan I Baybars el-Bundukdâri dördüncü sultanlardan biri olup Miladi 1260’dan 1277’ye kadar Mısır ve Şam’da hükümdarlık sürmüştür.
I Baybars el-Bundukdâri, İslami Orta Çağ’ın en büyük padişahlarından biri olarak anılır. Akdeniz bölgesinin siyasi ve askeri haritasının değişmesinde büyük rol oynamıştır.
Zahir Baybars H. 625 / Miladi 1228 civarında doğmuş ve çocukken Mısır’a göç etmiş Orta Asya, özellikle Kazakistan kökenlidir.
Baybars Haçlı ve Tatarları mağlup etmeyi başarmıştır. 54 yaşında hayatını kaybetmiştir.
Mısır’ın ikinci büyük camii
Kahire Ayn El Şems üniversiesi profesörü Hisam İsmail, 1268 yılında inşa edilmeye başlayan camiinin avlusunun dört revakla çevrili olup, mihrabının büyük bir kubbe ile örtüldüğünü belirtmiştir.
Zahir Baybars Yafa şehrini Haçlılardan alınca kalesini yıkmış ve buradan elde edilen kereste ve mermeri Kahire’ye göndererek zaferine birişaret olmak üzere caminin maksûre, mihrap ve kubbesinin inşaatında bu malzemenin kullanılmasını emretmiştir.
Kahire’de beş binden fazla cami olmasına rağmen, Zahir Baybars Camii, 108 metre uzunluğunda ve 105 metre genişliğinde olduğu için, Ahmed Bin Tulun Camii’nden sonra alan ve büyüklük bakımından bu ülkedeki en büyük ikinci camidir.
Hisam ismail’in söylediğine göre, caminin güneydoğu cephesi dışında üç yanında 3 ana kapısı vardır. Kubbesinin uzunluğu 20 metredir ve mihrap üzerine dikilen en büyük kubbedir.
Kültürel miras uzmanı Halid Azb Zayir Baybars’ın efsanevi şahsiyetiyle Mümlük hükümetinin gerçek kurucusu olduğunu söylüyor. Mısır’a karşı Yedinci Haçlı Seferi’nin lideri Fransa Kralı Louis IX esir alan bir kahramandı.
Baybars’ın zamanından bu yana yüzyıllar geçtikten sonra, Napolyon liderliğindeki Fransızların Miladi 1798’de Mısır’ı işgali ile Zahir Baybars Camii askeri bir kale ve asker kampına dönüştürülerek yıkıldı.
Bu caminin durumu art arda iki asırdan fazla aynı durumda kalmıştır. Yakın zamanda Mısırlılar Kazak hükümetinin 10 milyon dolar yardımıyla yeniden yapılandırma çalışmalarına başladı. Bu miktar tüm masrafları karşılamadı, bu nedenle Mısır hükümeti restorasyonun geri kalanını tamamladı.
Kışla, fırın ve mezbaha
Fransızlar Kahire’ye girince caminin minaresini gözetleme yeri olarak kullanıp camiyi askerleri için bir kale ve karargâh haline getirmişler, Muhammed Ali Paşa zamanında burada bir sabun fabrikası kurmuş ve Mısır’ın İngilizler tarafından işgali sırasında da mezbahaya çevrilmiştir.
Zahir camii taşlarından Arap Eski Eserleri Koruma Komitesi tarafından restore edilen kıblenin sağ tarafındaki bir kemer dışında hiçbir şey kalmamıştır. Caminin yeniden inşası da caminin yıkılmasından önce bu ülkenin kültürel mirasında kalan caminin orijinal plan ve tasarımlarına göre yapılmıştır.
Zahir Baybars camiinin yeniden yapılandırma çalışmalarında yer alan mühendis Tarık El Mari caminin yeniden inşasına 2000 yılında başlandığını ve caminin aslına döndürülmesi için tüm çabaların gösterildiğini söylüyor. Bu nedenle Güney Amerika’dan 800 metreküp ahşap ithal edilerek caminin mihrabı ve revakları nadide malzemelerle yeniden yapılmıştır.
Caminin taş cephelerinin bitki taş süslemelerine ve son derece güzel geometriye sahip olması onu diğer camilerden ayırt eden özelliklerinden biridir. Ve cami, En’âm Suresi ayetlerinden Kur’an şeritleri olan alçı pencerelerle doludur. Bunlar 72 tanedir.
Zahir Baybars camiinin açılışı yeniden yapılandırma çalışmalarının tamamlanmasıyla önümüzdeki Haziran ayında Kazakistan Cumhurbaşkanı da dahil olmak üzere çok sayıda uluslararası şahsiyetin katılımıyla büyük bir tören düzenlenerek yapılacak.
4139972
