Hz Muhammed Abdullah ibn Abdül Muttalib ibn Haşim’in oğluydu. Annesi Amine bint Vehb'di. Tarihi rivayetlere ve dini metinlere göre Hazreti İsmail (a.s), Hazreti İbrahim (a.s), Hazreti Nuh (a.s), Hazreti İdris (a.s) ve Hazreti Adem peygamberler (a.s) onun atalarıydı. Atalarının hepsi tek tanrıya inanıyordu.
Hz.Muhammed (s.a.v.) 571 yılında Mekke’de doğmuştur. Bazı rivayetlere göre doğduğu yılda bazı olaylar meydana gelmiştir. Örneğin Ebrehe tarihte yer alan Yemen kralıdır. Ayrıca Kur’anı Kerim’de Fil suresinde bahsedilen krallardan biridir. Ebrehe Müslümanların hac ibadetini engellemek ve Kabe’yi yıkmak istemiştir. Ardından Kabe’nin enkazını fillerle Yemen’e taşımak için dört bin fil ve üç yüz bin Habeşli’den oluşan ordusu ile harekete geçmiştir. Ancak Ebabil kuşları bu büyük orduyu yok etmiştir. Bu nedenle o yıl “Âmü’l-fîl” (Fil Vak‘ası’nın meydana geldiği yıl) diye meşhur olmuştur.
Aynı halde Hz Muhammed’in doğduğu gün Irak’taki Taq Kasra sarsılmış, İran’daki Fars Ateş Tapınağının ateşi 1000 yıl sonra sönmüş ve İran Save’deki nehir kurumuştur.
Hz Muhammed doğduğu zaman iş gezisine çıkan babası Abdullah vefat etti. Aynı halde Hz Muhammed dört veya altı yaşında iken annesi hastalandı ve vafat etti. daha sonra Hz Muhammed’in sorumluluğunu dedesi Abdülmuttalib üstlendi.
Hz Muhammed peygamber olmadan önce, yüce karakteri ve davranışları nedeniyle insanlar arasında özel bir yere sahipti. Güvenilir anlamına gelen ‘Muhammed Emin’ olarak anılıyordu. Gençlik yıllarında mazlumları savunmak için Mekkeli gençlerin bir kısmıyla ittifak yaptı.
Gençliğinde ticaretle uğraşan Hz Hatice adlı zengin bir kadının yanında çalışmaya başladı. Hz Hatice, Hz Muhammed’in (s.a.v) sorumluluğunu ve güvenilirliğini görünce ona daha fazla sermaye verdi. Bir süre sonra Hz Muhammed (s.a.v ) 25 yaşına geldiğinde 40 yaşında olan Hz Hatice ile evlendi.
Toplumda putperestliğin yaygınlaşması, adaletsizlik ve zulmün artması nedeniyle Hz. Muhammed (s.a.v) yavaş yavaş toplumdan uzaklaşmış ve Allah ile konuşmak için çoğunlukla dağlara çıkmıştır. Hz Muhammed (s.a.v) bu şartlar altında peygamber olmuştur. İlâhi bir ses kendisine “ Yaratan rabbinin adıyla oku!”
“O, insanı alaktan (asılıp tutunan zigottan) yaratmıştır.”
“Oku! Kalemle (yazmayı) öğreten, (böylece) insana bilmediğini bildiren rabbin sonsuz kerem sahibidir.” (Alak:1-5)
Böylece Hz Muhammed’in (s.a.v) insanları tevhid inancına davet etme görevi başlamış oldu. Allah, peygamberini geleceğe şöyle hazırlamıştır: “Doğrusu biz sana, taşınması zor bir söz vahyedeceğiz.” (Müzemmil:5)