Hz. Musa kıssasında tartışmalar
Tartışmak önemli faydaları olan bir eğitim yöntemi olup İlahi Peygamberlerin kullandığı yöntemlerden biridir. Fars edebiyatında münazara bir şeyin hakikatı ve mahiyeti hakkında tartışmak, birlikte soru-cevap vermek, birlikte düşünme anlamındadır.
Münazara herhangi bir konu üzerinde zıt düşüncelerin karşılıklı olarak savunulmasına denir. Tartışma konusu çeşitli fikri, dini, ahlaki, siyasi, sosyal ve bilimsel konular olabilir.
Tartışmanın amacı her zaman başkalarına üstünlük sağlamak değildir. Resmi tartışmaların amacı bir konunun gerçeğine ve hakikatına ulaşmaktır.
Tartışmanın bir diğer amacı eğitimsel olup dolaylı eğitimin insan zihninde kalıcı etkisi vardır. Davetin asıl programı ıslaha davet ve fesadın yasaklanmasıdır. Başka bir deyişle İlahi dinler bireysel sorunların yanısıra toplumu da izler. Herkesi toplumun ıslahı ve fitne-fesad ile mücadeleye katılmaya davet eder.
Allah katında yüce bir konuma sahip olan Hz Musa’da (a.s) bu yöntemi kullanmış olup ilk önce Firavun ve yetkililerinin karşısına çıkmıştır. Çünkü toplumsal fesad ve çevresel sapmalar bireysel ve yerel iyileştirmelerle çözülmeyecektir. Yani toplumun ileri gelenlerinin, siyasetin, ekonominin, kültürün nabzını tutanların öncelikle ıslah edilmeleri ve düzeltilmeleri gerekir. Böylece geri kalan halkın ıslahı için zemin hazırlanabilir. Bu Kur’an’nın Müslümanlara toplumlarını iyileştirmeleri ve düzeltmeleri için verdiği bir derstir.
Kur’an-ı Kerim bu konuya iki şekilde yaklaşır:
1- Allah tarafından gönderilen Peygamber, Hz Musa’nın Firavun taraftarlarıyla tartışmasına işaret eder
Yunus suresi 75. ayeti: “Onların da ardından Mûsâ ve Hârûn’u açık mucizelerimizle Firavun’a ve çevresindeki ileri gelenlere gönderdik. İman etmeyi kibirlerine yediremediler; onlar günaha gömülmüş kimselerdi.”
Ve burada Hz Musa’nın ilk önce Firavun’a ve onun hükümet başkanlarına karşı yetiştirildiğini görüyoruz. Çünkü onun ana programlarından biri Beni İsrail’i firavun ve taraftarlarının zulmünden kurtarmaktı ve bu, firavunla münazara yapılmadan mümkün olmazdı.
2-Hz Musa ve Firavun arasındaki tartışmaları anlatan ayetler
A’râf suresi 104-106. ayetleri: “Mûsâ dedi ki: “Ey Firavun! Ben âlemlerin rabbi tarafından gönderilmiş bir elçiyim.”
“Allah hakkında gerçek olandan başkasını söylememek benim üzerime borçtur. Size rabbinizden açık bir delil getirdim. Artık İsrâiloğulları’nı benimle birlikte serbest bırak.”
“Firavun şöyle dedi: “Eğer bir mûcize getirdiysen ve gerçekten doğru söylüyorsan onu göster bakalım.”
Hz Musa ve Firavun arasındaki tartışmanın bir kısmında Hz Musa “Ey Firavun!” diyerek edeb kuralları çerçevesinde herhangi bir unvan, dalkavukluk ve itaat olmadan hitap etmektedir.
