İslam’ın yaşlılık dönemine ve yaşlılara bakışı
Kur’an’nın ana konusu insan ve insanla ilgili olan herşeydir. Kur’an insana hitap ediyor ve onunla ilgili şeyleri ona bildiriyor. Kur’an insanın doğumundan, çocukluğundan, gençliğinden, olgunluk yaşından ve ihtiyarlığından bahseder. Zira hayat doğumdan ihtiyarlığa doğru yürüyen bir süreçtir. İlahî irade insanı böyle planladı. İnsanın bu çizginin dışına çıkması mümkün değildir.
İnsanın dünyaya gelişinden behseden Kur’an, onun yaşlanarak günün birinde bu dünyayı terkedeceğinden de bahsediyor. Hem de vurgulu bir şekilde. İnsanın yaşlılık haline dikkat çeken Kur’an ona şu gerçeği hatırlatıyor: Ey insan günün birinde yaşlanacaksın ve öleceksin.
Kur’an-ı Kerim’in İsrâ suresi 23. ayetinde yaşlı anne-baba ile nasıl iletişim kurulacağını anlatır : “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi ve anne babanıza iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa onlara öf bile deme! Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle.”
İnsanın anne-babasına her zaman saygılı davranması gerekli olsa da ihtiyarlamış ebeveynlerin fiziksel ve ruhsal koşulları özel önem arzeder. Çünkü insan yaşlanınca zayıflar, güçten düşer ve tahammülü az olur. Bu yüzden bazen anne-babalar çocukça davranabilirler. İşte burada Kur’an-ı Kerim çocuklara bazı tavsiyeler vermektedir.
“Ve kadâ rabbuke” terimi Allah’ın kesin hükmünü gösterir. Yani bu Allah’ın hükmünü verdiğini ve işin geri kalanının bittiği anlamındadır. Bu iman sahibi insanların eğitimi için Cenab-ı Hakk’ın verdiği resmi bir emirdir.
“ellâ ta’budû illâ iyyâhu” terimi bir kulun büyüyüp gelişebilmesi ve meyve verebilmesi için tevhid inancına sahip olması gerektiğini göstermektedir. Bu ilâhî düzenin önemini ve ağırlığını, gerçek bir tevhid inancına sahip insanın anne ve babasına ihsanda bulunması ve iyibir kul olmasının göstergesidir. “ve bil vâlideyni ihsânâ” terimi ihtiyarladıklarında anne babaya ihsan edilmesini vurgulamak içindir.
“immâ yebluganne indekel kibere” terimi anne baba yaşlandıkça çocukların onlara karşı görevlerinin ağırlaşmasıdır. Bazen güçlü olan çocuklarının saygısızlığına maruz kalırlar. “indeke” kelimesi anne-babanın çocuklarıyla birlikte yaşlılığa erişmeleri ve çocukların onların sağlık durumlarını yakından takip etmeleri gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle onları huzurevine yerleştirmek Kur’an modeliyle alakalı değildir.
