Teavün ve yardımlaşma toplumun inşası için bir norm
Sivil toplumun temeli yardımlaşma, dayanışma ve menfaat alışverişinden geçer. İslam kardeşliği, Kur’an ve hadislerde de bahsi geçen, toplumsal dayanışmanın ve muhtaçlara ve yoksullara yardım etmenin bir diğer temeli olup Kur’an ve hadislerde geçmiştir. Kur’an-ı Kerim’de Hucurat suresi 10. ayetinde şöyle buyrulur: “Müminler ancak kardeştirler, öyleyse iki kardeşinizin arasını düzeltin, Allah’a itaatsizlikten sakının ki rahmetine mazhar olasınız.”
İslam, çatışan çıkarları ortak çıkarlara ve empatiye dönüştürmek için Müslümanları birbirleriyle kardeş kılmıştır. Dolayısıyla, kardeş olduklarına göre birbirlerine yardım etmelidirler.
Toplumda yoksul bir kimse varsa, Müslüman, onun ve yakınlarının ihtiyaçlarını karşılayacak imkânlara sahip olduğu sürece, onun aç ve evsiz kalmasına izin vermemelidir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmaktadır: “Müminlerin birbirlerine olan bağlılıkları, dostlukları, sevgi ve merhametleri (ve birbirlerinin akıbetlerini gözetmeleri) canlı bir vücuda benzer; eğer onun bir uzvu rahatsız olursa, diğer uzuvları da onunla birlikte rahatsız olur.”
İnsanların hayatta mutluluğunu sağlamak ve kemale ulaşmak için, tek başlarına karşılayamayacakları ihtiyaçları vardır. Bu yüzden bir topluluk oluşturmalı ve birbirlerine yardım etmelidirler. Dolayısıyla sivil toplumun temeli yardımlaşma dayanışma ve menfaat alışverişidir.
Toplumdaki bireylerin fiziksel, ekonomik, sosyal, kültürel ve diğer yetenekler açısından farklılıkları, aynı zamanda yaşamın çeşitli alanlarında birbirlerine yardımcı olmalarını da gerektirir.
İslam düşünce ekolü, yardımlaşmayı normatif düşüncenin gereklerinden biri olarak görmüş ve müminlerin yardımlaşmada, dayanışmada hayırseverlik ve aceleciliklerini vurgulayarak, eşitsizliği ve toplumsal adaletsizliği körükleyecek kötülüklerde yardımlaşmaktan sakındırmıştır.
İslami rivayetlere göre, Müslümanların birbirlerine karşı hak ve görevleri vardır.Bunlardan biride mal paylaşımında yardım ve isârda bulunmalarıdır. Bu paylaşma durumlarından biride piyasada mal kıtlığı olması ve kişinin ihtiyacından fazla olan malları başkalarıyla paylaşmasıdır.
İmam Sadık’ın (a.s.) hizmetkârı şöyle diyor: “İmam (a.s.) bana şöyle buyurdu: Medine’deki malların fiyatları pahalılaştı. Ne kadar yiyeceğimiz var? Ben: Birkaç ay yetecek kadar, dedim. İmam (a.s.) şöyle buyurdu: Çıkarıp sat. Ben de sattıktan sonra, şöyle buyurdu: “Halkın istekleri doğrultusunda günlük yiyecek al... ve ailemin yiyeceğinin yarısını arpa, yarısını buğday yap. Şüphesiz ki Allah, onlara buğday tedarik edebileceğimi biliyor. Ama Allah’ın ömrümü doğru ölçtüğümü görmesini isterim.”
