سفارش، مسیر پیش روی هنر گرافیک در حوزه دین را ترسیم می‌کند

ایرج میرزا‌ علیخانی، عضو هیئت مؤسس و نایب رئیس انجمن صنفی طراحان گرافیست ایران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره ارتباط هنرهای معاصر با موضوعات دینی این گونه توضیح داد: در ابتدای سخنانم ذکر مقدمه‌ای را ضروری می‌دانم. آن نیز این که در تاریخ هنر همیشه ما پیشرفت و حرکت رو به جلو را شاهد هستیم و هیچ گاه ایستایی در هنر حاکم نبوده است. برای همین نیز امروزه، هنرهای جدیدی چون هنر گرافیک به وجود آمده است. در کلامی اگر قرار بود در یک نقطه اوج ما توقف کنیم و به راهمان ادامه ندهیم دیگر، نمی‌توانستیم قله‌های بیشتری را فتح کنیم.

وی افزود: مطلب دیگر این‌که، اساس هنر بر اساس سفارش شکل می‌گیرد. این ویژگی نیز همیشه بر عالم هنر حاکم بوده است. این سخن را گفتم تا به این نتیجه برسم که مضامین دینی یا قرآن در گرافیک نیز می‌تواند نمودی جدی داشته باشد، به شرطی‌که سفارش لازم در این حوزه داده شود. برای مثال اگر به من سفارش دهند که پوستر جشنواره نماز و نیایش را تهیه کنم، شاخصه‌هایی که در آن پوستر استفاده می‌کنم تماماً از موضوعات دینی وام می‌گیرد. برای همین کارهای خوبی در این حوزه تولید خواهد شد که احیانا به آن گرافیک دینی نیز می‌توان گفت.

سفارش دهنده، منبع اطلاعاتی گرافیست است

فارغ‌التحصیل رشته ارتباط تصویری دانشکده‌‌های هنرهای زیبای دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که برای بالا رفتن کیفیت کارش از چه روشی استفاده می‌کند،‌ گفت: در اولین قدم از سفارش دهنده می‌خواهم که انتظاراتش را از کار برایم بازگو کند و بگوید که چه چیزی از سفارش خود می‌خواهد، چون معتقدم آگاهی از این مطلب کمک‌های بسیاری به من برای خلق یک کار خوب می‌کند. در ادامه درباره واژه‌های کلیدی که در سفارش وجود دارد، تحقیق می‌کنم. برای نمونه اگر محور جشنواره‌ای، خمس یا ذکات است درباره این مفهوم سعی می‌کنم به داشته‌های جدیدی برسم.

وی تاکید کرد: بدون داشتن آگاهی هر اندازه که در هنر مسلط باشیم قادر نخواهیم بود به نتیجه مطلوبی دست یابیم. این ویژگی در هنرهای معاصر شکلی جدی‌تر به خود می‌گیرد. دلیلم نیز این است که المان‌هایی که قرار است در هنرهای مدرن مورد استفاده یک مفهوم دینی قرار گیرد، ابتدا باید شناخته شود تا سپس در پی خلق اثر باشیم. ذکر نکته‌ای را در این بحث ضروری می‌دانم. آن هم این است که وقتی درباره آگاهی سخن می‌گوییم منظورم به نوعی بحث اعتقاد را هم در بر می‌گیرد، چون در این قبیل موضوعات تا اعتقاد در کنار دانش حرفه‌ای نباشد، نتیجه مطلوب خلق نخواهد شد.

میرزاخانی در تکمیل توضیح فوق تصریح کرد: در خلق کارهایم همیشه 3 سوال را به عنوان محور لحاظ می‌کنم؛ چه بگویم، به کی بگویم و کجا بگویم. این سوالات وقتی پاسخ داده شد، کار خلق شده، خواهد توانست من را به سمت نتیجه دلخواه هدایت کند. نکته دیگر این‌که وقتی به این سوالات درست پاسخ داده شود فرقی نمی‌کند که سفارش برای کودکان است یا بزرگسالان، زیرا جوابی که ما به سوالات مطرح شده می‌دهیم، اگر صحیح باشد ما را در مسیری قرار خواهد داد که سفارش دهنده از نتیجه راضی خواهد بود.

پیام گرافیست بصری باشد

عضو کلوپ گرافیست‌های نیویورک توضیح داد: پیامی که یک گرافیست در کارش می‌دهد حتماً باید بصری باشد، چون جنس کار ما چنین ویژگی را طلب می‌کند، در صورتی که در هنرهای دیگری چون سینما می‌شود حرف را در لایه‌های پنهان قصه بیان کرد، اما در یک پوستر باید تمام اقشار بتوانند آن را درک کرده و با آن ارتباط برقرار کنند. این عام بودن به معنای بی‌کیفیت بودن نیست، بلکه در مواقعی کار را سخت هم می‌کند، چون شاید بتواند کاری تولید کرد که تنها عده‌ای از آن خوش‌شان بیاید، اما این‌که اثری تولید کنیم که همه از آن احساس رضایت کنند، کاری بسیار دشوار است.

وی در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر این‌که چه کاری باید کرد تا اثر خلق شده از شعار به دور باشد، بیان کرد: به نظرم اگر طراح یک پوستر در ابتدای کارش به آن سه سوال پاسخ دهد، مطمئناً اثرش در دام شعار گرفتار نخواهد آمد، چون پاسخ به پرسش‌های مد نظر مستلزم یکسری داشته‌های علمی است که باید آن را داشت. در ضمن داشتن غنای مفهومی باید با زیبایی نیز همراه شود، چون تا زمانی که هنر با زیبایی ظاهر پیوند نخورد، جذابیت نخواهد داشت.