آیت‌الله هادوی تهرانی:
کسانی که قدرت امر به معروف ندارند نباید در نظام اسلامی مسئولیت بپذیرند/ ویژگی قوه قضائیه اسلامی
گروه حوزه‌های علمیه: استاد حوزه علمیه گفت: کسی که نمی‌تواند بستر امر به معروف و نهی از منکر و سایر فرائض دینی را فراهم کند نباید در حکومت اسلامی مسئولیت بپذیرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی امروز ششم تیرماه در ادامه جلسات تفسیر سوره حج در تفسیر آیه 41 گفت: خداوند فرمود کسانی که ما به آنها اذن جهاد دادیم خودشان انسان‌های متجاوزی نیستند و نباید باشند، کسانی هستند که اگر قدرت و وسیله سلطه برایشان فراهم کنیم اقامه نماز می‌کنند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند.
وی ادامه داد: یکی از مصادیق بارز این نوع حکومت، حکومت پیامبر(ص) بود که بدون حق و منطقی از مکه بیرون و رانده شده بودند؛ در اینجا مفسران گفته‌اند کسانی که از مکه رانده شدند مهاجرین بودند ولی در حکومت در مدینه هم مهاجرین و هم انصار نقش داشتند و از همه آنها توقع است که مصداق این آیه باشند.
هادوی تهرانی بیان کرد: یکی از وظایف حکومت اسلامی اقامه عبادت و زمینه فراهم کردن برای تحقق بندگی خدا اعم از حج و نماز و روزه و مالیات و ... است زیرا در تحقق حکومت عادله اسلامی نقش اساسی دارند، بنابراین وقتی قدرت به دست آوردند بستر بندگی را در همه شئون فردی و اجتماعی فراهم خواهند کرد.
این استاد حوزه تصریح کرد: البته امر به معروف و نهی از منکر در مرحله برخورد فیزیکی وظیفه حکومت است و باید تحت ضابطه و نظمی به تعبیر شیخ مفید، سلطان صورت بگیرد.
هدف فتوحات اسلامی در دوره خلفا
نویسنده و محقق حوزه علمیه بیان کرد: در دوره پیامبر مدینه کوچک و حتی قبرستان بقیع خارج از حصار مدینه بود ولی در دوره خلفا فتوحاتی رخ داد که امام علی(ع) آن را قبول نداشت زیرا هدف این فتوحات رفع مشکلات داخلی خلفا بود و گرنه برای توسعه اسلام این کار را نکردند کاری که دشمنان و استکبار امروز هم در برخورد با مشکلات داخلیشان انجام می‌دهند یعنی از شیوه انتقال بحران بهره می برند، آمریکا وقتی مشکلات داخلیش مربوط به بهداشت عمومی و کسری بودجه و ... جنگ عراق و افغانستان را راه می اندازد تا کارخانجات اسلحه‌سازی رونق بگیرد و از طرف دیگر ذهن مردم سمت مسایل بیرونی می‌رود که در دوره خلفا نیز دقیقا همین مسئله انجام شد.
این استاد حوزه تصریح کرد: در دوره امام علی(ع) سرزمین‌های اسلامی بسیار بزرگ شده بود و قابل مقایسه با مدینه دوره پیامبر نبود ولی در عین حال در همین سرزمین بزرگ این آیه مصداق دارد و امام علی(ع) توجه لازم در برقراری عدالت دارد؛ البته امام معصوم بود ولی کارگزاران امام که معصوم نبودند و کارگزاران بد هم در میان آنها بودند، برخی مانند کمیل فرد خوبی بود ولی سیاستمدار نبود.
هادوی تهرانی عنوان کرد: از حکومت امام علی می‌توان برای امروز الگو گرفت. این درست نیست که بگوییم حکومتی بوده که نمی‌توان الگو گرفت چون ما قایل مقایسه با امام نیستیم بله ما قابل مقایسه با شخص ایشان نیستیم امام علی(ع) معصوم بود ولی کارگزاران او بر اساس علم ظاهر انتخاب می‌شدند لذا افراد بدی هم در میان آنان بودند و خوب ها هم انسان‌های معمولی بودند.
این استاد حوزه تصریح کرد: حکومت اسلامی تلاشی برای تحقق حکومتی براساس معیارهای قرآنی بوده ولی همان طور که در دوره پیامبر و علی(ع) افراد نابابی وجود داشته‌اند امروز هم هست بنابراین وجود افراد ناباب و اشکالات در کشور دلیل بر این نیست که اصل حکومت را زیرسؤال ببریم.
وی افزود: خداوند دائما در این آیات به قیامت اشاره کرده است؛ در ابتدای سوره حج به قیامت پرداخته و در فلسفه جهاد نیز همینطور و مجددا در بحث حکومت اسلامی نیز بحث قیامت را پیش کشیده است یعنی اگر قدرت یافتید فراموش نکنید که قیامتی در کار هست.
هادوی تهرانی اظهار کرد: کسی که نمی‌تواند بستر امر به معروف و نهی از منکر و سایر فرائض دینی را فراهم کند نباید در حکومت اسلامی مسئولیت بپذیرد، اگر ایمان و اخلاص و اعتقاد به خدا هست کسی باید به این میدان بیاید که توان آن را دارد؛ امام علی(ع) است که هر کاری می کند بر مبنای حق و او معیار حق است.
این نویسنده و پژوهشگر افزود: ببینید عدل علی چگونه است که یک غیرمسلمان در حکومت او نگران نیست که اگر به یک قاضی رجوع کند حقش ضایع شود و بالاتر اینکه وقتی یکطرف دعوا علی(ع) است باز هم شاکی نگران ضایع شدن حقش نیست.
ویژگی سیستم قضایی اسلامی
وی بیان کرد: سیستم قضایی اسلامی باید به گونه‌ای باشد که نه تنها واقعا عادلانه رفتار کند بلکه هر کسی از بیرون هم به سیستم نگاه می‌کند آن را عادلانه بداند. امام علی(ع) به شریح قاضی گفت تو نباید حتی نگاهت طوری باشد که یکطرف دعوا فکر کند حامی او هستی بنابراین این مسایل جزء مستحبات نیست جزء واجبات است که برخی فقها متاسفانه آن را جزء مستحبات دانسته‌اند.
وی اظهار کرد: امام وقتی ابن ملجم او را مورد ضربت قرار می‌دهد نگران است که با قاتلش بدرفتاری شود؛ توصیه می کند غذای بد به او ندهید و اذیت نشود و اگر من شهید شدم بیش از یک ضربه حق ندارید به او بزنید.
وی ادامه داد: یکی از مصادیق بارز این نوع حکومت، حکومت پیامبر(ص) بود که بدون حق و منطقی از مکه بیرون و رانده شده بودند؛ در اینجا مفسران گفته‌اند کسانی که از مکه رانده شدند مهاجرین بودند ولی در حکومت در مدینه هم مهاجرین و هم انصار نقش داشتند و از همه آنها توقع است که مصداق این آیه باشند.
هادوی تهرانی بیان کرد: یکی از وظایف حکومت اسلامی اقامه عبادت و زمینه فراهم کردن برای تحقق بندگی خدا اعم از حج و نماز و روزه و مالیات و ... است زیرا در تحقق حکومت عادله اسلامی نقش اساسی دارند، بنابراین وقتی قدرت به دست آوردند بستر بندگی را در همه شئون فردی و اجتماعی فراهم خواهند کرد.
این استاد حوزه تصریح کرد: البته امر به معروف و نهی از منکر در مرحله برخورد فیزیکی وظیفه حکومت است و باید تحت ضابطه و نظمی به تعبیر شیخ مفید، سلطان صورت بگیرد.
هدف فتوحات اسلامی در دوره خلفا
نویسنده و محقق حوزه علمیه بیان کرد: در دوره پیامبر مدینه کوچک و حتی قبرستان بقیع خارج از حصار مدینه بود ولی در دوره خلفا فتوحاتی رخ داد که امام علی(ع) آن را قبول نداشت زیرا هدف این فتوحات رفع مشکلات داخلی خلفا بود و گرنه برای توسعه اسلام این کار را نکردند کاری که دشمنان و استکبار امروز هم در برخورد با مشکلات داخلیشان انجام می‌دهند یعنی از شیوه انتقال بحران بهره می برند، آمریکا وقتی مشکلات داخلیش مربوط به بهداشت عمومی و کسری بودجه و ... جنگ عراق و افغانستان را راه می اندازد تا کارخانجات اسلحه‌سازی رونق بگیرد و از طرف دیگر ذهن مردم سمت مسایل بیرونی می‌رود که در دوره خلفا نیز دقیقا همین مسئله انجام شد.
این استاد حوزه تصریح کرد: در دوره امام علی(ع) سرزمین‌های اسلامی بسیار بزرگ شده بود و قابل مقایسه با مدینه دوره پیامبر نبود ولی در عین حال در همین سرزمین بزرگ این آیه مصداق دارد و امام علی(ع) توجه لازم در برقراری عدالت دارد؛ البته امام معصوم بود ولی کارگزاران امام که معصوم نبودند و کارگزاران بد هم در میان آنها بودند، برخی مانند کمیل فرد خوبی بود ولی سیاستمدار نبود.
هادوی تهرانی عنوان کرد: از حکومت امام علی می‌توان برای امروز الگو گرفت. این درست نیست که بگوییم حکومتی بوده که نمی‌توان الگو گرفت چون ما قایل مقایسه با امام نیستیم بله ما قابل مقایسه با شخص ایشان نیستیم امام علی(ع) معصوم بود ولی کارگزاران او بر اساس علم ظاهر انتخاب می‌شدند لذا افراد بدی هم در میان آنان بودند و خوب ها هم انسان‌های معمولی بودند.
این استاد حوزه تصریح کرد: حکومت اسلامی تلاشی برای تحقق حکومتی براساس معیارهای قرآنی بوده ولی همان طور که در دوره پیامبر و علی(ع) افراد نابابی وجود داشته‌اند امروز هم هست بنابراین وجود افراد ناباب و اشکالات در کشور دلیل بر این نیست که اصل حکومت را زیرسؤال ببریم.
وی افزود: خداوند دائما در این آیات به قیامت اشاره کرده است؛ در ابتدای سوره حج به قیامت پرداخته و در فلسفه جهاد نیز همینطور و مجددا در بحث حکومت اسلامی نیز بحث قیامت را پیش کشیده است یعنی اگر قدرت یافتید فراموش نکنید که قیامتی در کار هست.
هادوی تهرانی اظهار کرد: کسی که نمی‌تواند بستر امر به معروف و نهی از منکر و سایر فرائض دینی را فراهم کند نباید در حکومت اسلامی مسئولیت بپذیرد، اگر ایمان و اخلاص و اعتقاد به خدا هست کسی باید به این میدان بیاید که توان آن را دارد؛ امام علی(ع) است که هر کاری می کند بر مبنای حق و او معیار حق است.
این نویسنده و پژوهشگر افزود: ببینید عدل علی چگونه است که یک غیرمسلمان در حکومت او نگران نیست که اگر به یک قاضی رجوع کند حقش ضایع شود و بالاتر اینکه وقتی یکطرف دعوا علی(ع) است باز هم شاکی نگران ضایع شدن حقش نیست.
ویژگی سیستم قضایی اسلامی
وی بیان کرد: سیستم قضایی اسلامی باید به گونه‌ای باشد که نه تنها واقعا عادلانه رفتار کند بلکه هر کسی از بیرون هم به سیستم نگاه می‌کند آن را عادلانه بداند. امام علی(ع) به شریح قاضی گفت تو نباید حتی نگاهت طوری باشد که یکطرف دعوا فکر کند حامی او هستی بنابراین این مسایل جزء مستحبات نیست جزء واجبات است که برخی فقها متاسفانه آن را جزء مستحبات دانسته‌اند.
وی اظهار کرد: امام وقتی ابن ملجم او را مورد ضربت قرار می‌دهد نگران است که با قاتلش بدرفتاری شود؛ توصیه می کند غذای بد به او ندهید و اذیت نشود و اگر من شهید شدم بیش از یک ضربه حق ندارید به او بزنید.
