ایکنا برای آشنایی بیشتر با این هنرمند برجسته گفتوگویی با وی انجام داده است که از نظر میگذرد:
ایکنا: جناب کاوند ابتدا خودتان را به طور کامل معرفی کنید و بفرمایید از چه زمان فعالیت هنریتان را آغاز کردید؟
ـ اینجانب محمد کاوند متولد ۱۳۴۸ و اهل بروجرد هستم. از سال ۱۳۶۴ کار هنری را با شرکت در کلاسهای انجمن خوشنویسان ایران آغاز کردم و از اساتیدی چون استاد «اخوین»، «بختیاری»، «کابلی» و استاد «فضائلی» کسب هنر کرده و پس از یادگیری اصول خط ثلث و گرفتن سرمشقهایی از استاد گرانقدر فضائلی بسیار مشتاق این هنر اسلامی شدم و کار در این عرصه بسیار برایم ذوق و شعف ایجاد میکرد.
رفته رفته با فضای تذهیب و ترکیب آن با آیات قرآنی دریچههای خوبی از هنر اسلامی به سویم باز شد و تازه فهمیدم که برای یادگیری راهی طولانی در پیش دارم. البته هرگز نباید الطاف الهی و محبت دوستان خوبی را که در این راه مرا همواره یاری کردند، نادیده گرفت. محبتهایی که شرح آن در این مجال نمیگنجد.
ـ از دیگر فعالیتهایتان قبل از رویآوردن به هنر به صورت حرفهای بگویید؟
ـ مدت کوتاهی بنا به شرایط تحصیلی و شغلی در وزارت امورخارجه مشغول شدم؛ ولی هرگز اشتیاقی به آن شرایط نداشتم و در فرصتی مناسب و با کمک یکی از دوستان هنرمند بهصورت حرفهای به طراحی و خطاطی مشغول به فعالیت شدم و هر روز بر تجارب هنریم افزوده شد. چون الزام کار حرفهای در این نوع هنر، داشتن دانش رنگ و چاپ است من هم از این قاعده مستثنی نبوده و با شناخت رنگها و چاپهای گوناگون به سوی یادگیری رنگ و نقش آن هم بر روی کاشی و سرامیک گام برداشتم و در تزئین و اجرای اماکن مذهبی، سعادت حضور یافتم.
ـ چه طور شد که مالزی را برای کار و زندگی انتخاب کردید؟
ـ سالها پیش بود که نمونه کارهایم را برده بودم آلمان و در نمایشگاه پارک فنآوری این کشور ارائه دادم، در آن زمان مالزیاییهایی که از نمایشگاه بازدید میکردند، کارهایم را دیدند و خوششان آمد و به من پیشنهاد دادند که در مالزی کارهایم را عرضه کنم؛ زیرا خاستگاه دارد و با استقبال خوبی مواجه میشود.
من هم پیشنهاد را پذیرفتم و دوست داشتم خلأیی را که در زمینه هنر اسلامی در مساجد مالزی دیده میشود، با هنر اسلامی ایرانی که ظرافت و زیبایی خاصی دارد، پر کنم، در این زمینه ابداعات و نوآوریهایی انجام دادم که مورد پسند واقع شد و به مرور پیشرفتهایی حاصل شد و توانستم به شکل گستردهتر کار را پیش برده و ادامه دهم.
در واقع پس از فراز و نشیبهای فراوان به کشور مالزی مهاجرت کردم و از بدو حضور با عنایت خدای بزرگ، داشتههای هر آنقدر کوچک هنریام را با ارتباط با مراکز هنری و اسلامی کوالالامپور به این مراکز ارائه داده و معرفی کردم و بحمدالله در موزه هنرهای اسلامی موفق به حضور و نمایش تابلوهای قرآنی شدم که این آغازی بود برای شروع کارهای بزرگی که تأثیر بهتری داشت. در بیش از ۶۵ نمایشگاه گروهی و انفرادی با تابلوهای مزین به نام خدای بزرگ و آیات قرآن هر روز به برکت قرآن عزیز مراتب موفقیت را طی کردم.
کارهایم را برای اولینبار به مرکز چاپ و نشر قرآن «رستو» در شهر «شاه علم» که در 40 کیلومتری کوالالامپور است، ارائه دادم.
مالزی، کشور امن و راحتی است و هزینههای زندگی هم خیلی بالا نیست، این کشور مساجد زیادی هم دارد که نیاز به جلوهگری هنر اسلامی ـ ایرانی در آنها کاملا احساس میشود، خانوادهام هم راضی بودند و با من همراه هستند. قبل از عرضه، نظر خانوادهام را درباره آثارم جویا میشوم و آنان نیز در این مسیر مرا یاری کرده و همراهم هستند.
ـ چطور کارتان را در مالزی شروع کردید، آیا از حمایت نهاد خاصی برخوردار بودید؟
ـ کارم را انفرادی و خودجوش شروع کردم، کاری که به برکت و حمایت خود قرآن رونق گرفت، اما زمان زیادی نگذشت که پیشرفت کردم، کمی بعد از سفارت ایران در کوالالامپور درخواست کار داشتم. سفارت در بیشتر مناسبتها آثار مرا به رؤسا، وزرا و میهمانان مدعو هدیه میدهد. خانم مرضیه افخم(سفیر ایران در مالزی) هم به این آثار علاقه خوبی نشان داده است.
در حال حاضر حدود 12 نفر در مجموعه ما مشغول کار هستند که از هنرمندان اندونزیایی، افغانستانی، ایرانی و مالزیایی هستند، در گذشته نیز افرادی از پاکستان و حتی سوریه با ما همکاری داشتند. بحمدالله تأثیر خود را در مالزی گذاشتهایم و آثار ما با استقبال خوبی مواجه شده است.
ـ در مسیر معرفی هنر ایرانی اسلامی به مالزیاییها تا چه میزان پیش رفتهاید؟ طراحی دارالقرآن در چه مرحلهای است؟
ـ اکنون پس از ۱۰ سال فعالیت پیگیر به لطف خدای بزرگ چندین نمازخانه و مسجد را با هنر ایرانی اسلامی و مزین به آیات الهی تزئین کردهام و در آخرین کار مذاکرهشده با شهردار شهر ملاکا، طرح دارالقرآن مورد تأیید قرار گرفت و پس از چندین مذاکره مقرر شد که انشاءالله در سال ۲۰۱۷ کار اجرایی این پروژه آغاز شود. حجم این پروژه به اندازه فضای یک زمین فوتبال است و چون جزء اماکن شهری محسوب میشود و موضوع جذب توریست در اولویت موضوعات شهری در مالزی قرار دارد؛ عملا این طرح به تأیید پادشاه ملاکا رسیده و قرار شده است که امکانات و فضای بیشتری بر این مجموعه اضافه شود.
ملاکا جایگاه مهمی در مالزی دارد و اسلام از این شهر وارد مالزی شد و تجار ایرانی و هندی این دین را به مالزی وارد کردند، مهمترین بندرگاه مالزی، ملاکا است.
این دارالقرآن در ساحل ملاکا که مکانی توریستی تفریحی است، ساخته میشود و کار مهم و ارزشمندی است که به لطف خدای بزرگ صورت خواهد گرفت.
ما در طراحی دارالقرآن هشت سوره از قرآن را در هشت رواق اجرا خواهیم کرد، هنوز سورهها مشخص نشده و قرار است سورههای جزء 30 باشد.
پادشاه ملاکا مجاب شدهاند که این مدل کار در چند جای دیگر از جمله ایالت «پراگ» نیز انجام شود، در واقع دارالقرآن ملاکا، آغازی برای کارهای بزرگتر است.
ـ از تلاشتان برای ورود این نوع هنر به منازل شهروندان مالزی و ادارات این کشور بگویید.
ـ در این خصوص باید بگویم اجرای تابلو کاشی در ابعاد مختلف به صورت سه بعدی و مزین به اسماء و آیات الهی بود که باعث شد هنر ناب ایرانی اسلامی در منزل و اماکن و ادارات مالزی ورود پیدا کند. این روش چه از جهت نوع عرضه و چه از نظر نوع اجرا برای اولینبار بود که در این کشور ارائه میشد و بسیار مورد توجه و علاقه همگان قرار گرفت.
طرحها و نقشهها را براساس سلیقه و خواست مالزیاییها ارائه میدهیم و رنگهای شاد مثل بنفش و نارنجی را که در این کشور، خواهان دارد، در آثار به کار میبریم.
ـ استقبال مقامات مالزی از آثارتان چه طور بوده است؟
ـ تابلوهایی با رنگ و لعاب گوناگون و آیات و اسماء متبرک و با ابعاد مختلف و قیمتهای متنوع این امکان را برای همه مخاطبان از نظر اقتصادی ایجاد کرده است که بتوانند بنا بر سلیقه و بضاعت اقتصادی این هنر ایرانی اسلامی را در مالزی خریداری کنند. از تابلوکاشیهای ممتاز در این بخش تابلوی سه بعدی «اسماء الحسنی» است که تاکنون ۶ پادشاه ایالتی در مالزی آن را را خریداری کردهاند.
حتی خاندان پادشاهی مالزی هم نمونهای از کارهای ما را هدیه گرفتهاند، ما در مالزی تقریبا شناخته شده هستیم، تا حدی که خود مالزیاییها برای سفارش کار با ما تماس میگیرند و در واقع لطف خدا در این کار شامل حال ما شده است.
طرحهای زیادی به ما پیشنهاد شده است و همسر نجیب تون رزاق، نخستوزیر مالزی پیشنهاد طراحی «پارک قرآنی» را دادهاند، تفرجگاهی که با آیتمهای قرآنی، یعنی در صندلیها، چراغها و آبنما آیتم قرآنی به کار رفته باشد.
طراحی میدان «اسماء الحسنی»؛ میدانی با 99 نام از نامهای خداوند نیز به ما پیشنهاد شده است که اگر شرایط فراهم باشد و خدا کمک کند، در آینده عملی خواهد شد.
ـ شما اکنون با نام «شرکت پارس دیزاین» در مالزی فعال هستید، در این خصوص توضیح میدهید؟
ـ شرکت «پارس دیزاین»( PARS CREATIVE DESIGN ) شرکتی است که ما از ابتدا در مالزی ثبت کردیم و با نام این شرکت در حوزه معماری و هنر اسلامی فعالیت میکنیم. این شرکت اکنون به عنوان یکی از فعالان هنر و معماری اسلامی در مالزی شناخته میشود.
حضور در دهها نمایشگاه باعث آشنایی با هنرمندان و مشتاقان هنر اسلامی شده است و پیشنهاداتی برای اجرای طرحهای اسلامی در مساجدی در کشور کره جنوبی، اندونزی، برونئی و استرالیا داشتهایم که هم اکنون در حال طراحی و رایزنی در این خصوص هستیم.
ـ آیا فعالیتهای جنابعالی توانسته است، فضای شیعههراسی و تبلیغات ضد شیعی را تلطیف کند؟
ـ بله باید بگویم ما امروز توانستهایم تا حدی تصورات ضد شیعی را که با سرمایهگذاری سعودیها هدایت میشود، تعدیل کنیم. ما با آرامترین و مسالمتآمیزترین روش، هنرمان را وارد خانه مالزیاییها کردهایم که پیشرفت خوبی است.
ـ استقبال غیر مسلمانان چطور بوده است؟
ـ غیر مسلمانان هم از تابلوها و آثار هنری ما بیبهره نبودهاند، مثلا در نمایشگاهی در مالزی تابلو مزین به نام «الله» را به شخصی مسیحی و تابلوی «سوره توحید» را به یک یهودی لهستانی هدیه دادم که مورد استقبال قرار گرفت.
در مراسم افتتاح یکی از بیمارستانها در ملاکا نیز آیههای قرآن و اسماء الحسنی را هدیه دادیم، تابلوهای ما معمولا مزین به «لا اله الا الله»، «محمد رسولالله»، آیة الکرسی و «چهار قل» است که در محافل و مناسبتهای مختلف به مالزیاییها و علاقمندان به این نوع هنر هدیه داده میشود.
ـ در پایان درباره دیدارتان با وزیر خارجه کشورمان در مالزی توضیح بفرمایید.
ـ این دیدار مربوط به چند روز پیش بود که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان برای شرکت در اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی به منظور بررسی وضعیت مسلمانان میانمار در کوالالامپور، به مالزی سفر کرد، من در این سفر در خدمت ایشان بودم و یکی از کارهای هنریام با نام «تابلوی ترنج برجسته مزین به نام الله» را به وزیر امور خارجه تقدیم کردم.
زهرا نوکانی
ازدوستان قدیمی آقای محمد کاوندهستم-درصورت امکان ایمیل یا تلفن ایشان را برایم ارسال کنید