مسابقات، رسانه و آموزش؛ زمینه‌های مهم همکاری قرآنی ایران و روسیه

در جریان سفر هیئت اعزامی جهاد دانشگاهی به کشور روسیه، روز سه‌شنبه، ۲۴ اسفندماه، تفاهم‌نامه مشترک قرآنی با هدف تحکیم همکاری‌های دوجانبه میان سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور و شورای مفتیان روسیه امضا شد.
در مراسم امضای این تفاهم‌نامه، سعید پورعلی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، رضا ملکی، رایزن فرهنگی ایران در روسیه، حمیدصابر فرزام، رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور و رحیم خاکی، مشاور سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور به عنوان هیئت ایرانی و «روشان حضرت عباسوف»، معاون اول رئیس شورای مفتیان روسیه و «الدار گالیوف»، مدیر بخش بین‌الملل شورای مفتیان روسیه و مسئول فعالیت‌های قرآنی این شورا حضور داشتند.
در همین راستا، خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، گفت‌‌وگویی با «رضا ملکی»، رایزن فرهنگی ایران در روسیه با هدف بررسی زمینه‌‌های اجرایی این تفاهم‌نامه انجام داد که مشروح آن در ذیل می‌آید:
رضا ملکی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که در راستای امضای این تفاهم‌‌نامه، چه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی به صورت همکاری مشترک قابلیت اجرایی در کشور روسیه دارد؟ گفت: جهاد دانشگاهی و سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور دارای یک ظرفیت بسیار گسترده در حوزه فعالیت‌های قرآنی هستند و تنوعی که در برنامه‌ها و فعالیت‌های سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور دیده می‌شود، در جامعه مسلمانان روسیه وجود ندارد.

تجربیات قرآنی ایران برای روس‌ها خاص و منحصر به فرد است
وی اضافه کرد: در مذاکراتی که طرف‌های روس با «حمید صابر فرزام»، رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان ایران داشتند، تنوع فعالیت‌های قرآنی این سازمان برای آن‌ها بسیار جالب بود، بنابراین تجربیات ایران نه تنها در حوزه حفظ، قرائت و برپایی مسابقات قرآنی، بلکه در حوزه هنر و فعالیت‌های رسانه‌ای قرآنی نیز یک تجربه نسبتا خاص و منحصربه فرد برای روس‌ها محسوب می‌شود.

زمینه‌های اجرای فعالیت قرآنی مشترک در روسیه
رضا ملکی یادآور شد: من فکر می‌کنم به صورت عملی چند اتفاق بعد از امضای این تفاهم‌نامه رخ دهد که برگزاری مسابقات قرآن در سطح بین‌المللی و به صورت مشترک از جمله مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان از این دست فعالیت‌ها است.
وی گفت: همچنین، در حال حاضر جامعه مسلمانان روسیه و تمامی مسلمانان در مناطق‌ روس‌زبان به شدت نیازمند یک رسانه قرآنی هستند که بتوانند به موقع و به خوبی از اخبار و فعالیت‌های حوزه قرآنی اطلاع پیدا کنند که سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور و خبرگزاری ایکنا این ظرفیت را دارند که در این حوزه به مسلمانان کمک کنند و یک همکاری مشترک در حوزه رسانه قرآنی شکل بگیرد.
رایزن فرهنگی ایران در مسکو در بخش دیگری از این گفت‌وگو یادآور شد: حوزه دیگری که می‌تواند همکاری مشترکی در آن صورت پذیرد، در زمینه آموزش است، به‌طوری که زمینه‌های بسیار خوبی در حوزه آموزش قرآنی در روسیه وجود دارد که این مسئله می‌تواند در قالب برگزاری دوره‌های آموزشی برای مربیان قرآنی روسیه و برگزاری این دوره‌ها در ایران با اعزام مربیان قرآنی روس به ایران صورت پذیرد.
وی در ادامه این گفت‌وگو، انجام فعالیت در زمینه هنرهای قرآنی را از دیگر برنامه‌های قابل اجرا در روسیه دانست و گفت: رایزنی فرهنگی ایران در روسیه تجربیات ارزشمندی در حوزه فعالیت‌های نمایشگاهی از جمله «قرآن در آینه هنر» داشته است؛ چرا که علاقه‌مندی زیادی به حوزه هنرهای اسلامی و قرآنی در روسیه وجود دارد  و سازمان فعالیت‌های قرآنی نیز می‌تواند در این زمینه کار کند.

رضا ملکی یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اهتمام جدی به فعالیت‌های قرآنی در کشور داشته و این فعالیت‌ها همواره رو به توسعه بوده است که در همین راستا، ظرفیت بسیار خوبی در حوزه‌های مختلف قرآنی در ایران ایجاد شده است.
وی افزود: فعالیت‌های قرآنی جمهوری اسلامی ایران امروز در سطحی قرار گرفته که این تجربیات می تواند برای سایر جوامع اسلامی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
رضا ملکی اظهار کرد: در فدراسیون روسیه با توجه به جمعیت مسلمان 25 میلیونی این کشور، توجه به فعالیت‌های قرآنی همواره رو به افزایش است و طرف‌های روس به‌ویژه شورای مفتیان روسیه علاقه‌مند هستند که از تجربیات و ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران در این زمینه استفاده کنند.
وی درباره امضای تفاهم‌‌نامه همکاری مشترک میان سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور و شورای مفتیان روسیه گفت: به طور طبیعی امضای این سند همکاری نشان از این است که هر دو طرف در درجه اول شناخت خوبی نسبت به ظرفیت‌های یکدیگر، زمینه‌ها و فرصت‌های همکاری پیدا کرده‌اند به طوری که آمادگی و تمایل خود برای همکاری مشترک را از طریق امضای این سند اعلام کردند، این در حالی است که امضای این تفاهم‌نامه بستر مناسبی برای همکاری فراهم خواهد کرد.

امضای تفاهم‌نامه نقطه عطفی در همکاری قرآنی ایران و روسیه است
رایزن فرهنگی ایران در مسکو در ادامه، امضای این تفاهم‌نامه را نقطه عطفی در همکاری قرآنی میان ایران و جامعه مسلمانان روسیه دانست و گفت: این سند راه را برای همکاری‌های آینده هموار و تسهیل می کند.
رضا ملکی تأکید کرد: با توجه به شرایط موجود در جهان اسلام، این فعالیت‌ها و برنامه‌های قرآنی مشترک بسیار به وحدت، تقریب و همبستگی و اخوت میان امت اسلام کمک خواهد کرد؛ چرا که محور وحدت ما هم قرآن است و این برنامه‌ها می‌تواند خیلی تأثیرگذار باشد.
رایزن فرهنگی ایران در مسکو در بخش دیگری از این گفت‌وگو و در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا این تفاهم‌نامه در سایر جمهوری‌های خودمختار روسیه از جمله تاتارستان، چچن، داغستان و باشقیرستان جنبه اجرایی دارید یا خیر؟ گفت: شورای مفتیان روسیه بزرگترین و مهم‌ترین سازمان دینی مسلمانان روسیه است که ریاست آن را «شیخ راویل عین‌الدین» برعهده دارد و فعالیت این شورا منحصر به مسکو نیست و بسیاری از ادارات دینی مناطق مختلف از جمله اداره دینی مسلمانان جمهوری باشقیرستان تحت نظارت این شورا فعالیت می‌کنند.
وی اضافه کرد: امضای این تفاهم‌نامه تنها به معنای انجام فعالیت‌های قرآنی مشترک در مسکو نیست، بلکه در سن پترزبورگ، باشقیرستان و بسیاری از مناطق دیگر نیز قابلیت اجرایی دارد که این فعالیت‌ها می‌تواند با همکاری ادارات دینی وابسته به شورای مفتیان روسیه در این مناطق انجام شود.
رضا ملکی گفت: البته این منافاتی ندارد که اگر شورای مفتیان روسیه در برخی مناطق نمایندگی و اداره دینی وابسته به آن وجود نداشت، سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور به صورت مستقیم در مناطق مسلمان‌نشین و با هماهنگی این شورا و یا از طریق هماهنگی با مقامات محلی و ادارات دینی مسلمانان آنجا فعالیت کند، به هر حال بیشتر مسلمانان روسیه در حوزه قفقاز سکونت دارند که فعالیت‌های قرآنی بسیار مورد توجه و استقبال آن‌ها قرار خواهد گرفت و زمینه خوبی برای همکاری وجود دارد.
رایزن فرهنگی ایران در روسیه اظهار کرد: ظرفیت‌های قرآنی بسیار عظیم و گسترده‌ای در ایران وجود دارد که با تلاش و همت می‌تواند در عرصه بین‌الملل مطرح شود و ما باید تلاش کنیم بیش از آنچه در خدمت قرآن بوده‌ایم باشیم؛ چرا که هر کشوری بیشتر برای خدمت به قرآن تلاش کند، می‌تواند در حوزه فعالیت‌های قرآنی مرجع قرار بگیرد.
وی گفت: من فکر می‌کنم با توجه به ظرفیت عظیم قرآنی که در طی 4 دهه اخیر در جمهوری اسلامی ایران ایجاد شده است، امروز این قابلیت وجود دارد که ایران بتواند مرجع فعالیت‌های قرآنی برای امت اسلام باشد و برای این مسئله باید تلاش و برنامه‌ریزی کرد، به طوری که نهادهایی همچون جهاد دانشگاهی و سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور می‌توانند در زمینه برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی در عرصه بین‌الملل نقشی کلیدی ایفا کنند.
رضا ملکی در پایان گفت: سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور می‌تواند با اجرای برنامه‌های متنوع قرآنی در عرصه بین‌المللی برای تبدیل جمهوری اسلامی ایران به یک کشور مرجع در حوزه فعالیت‌های قرآنی برای امت اسلام تأثیرگذار باشد، این در حالی است که زمینه‌های گسترده‌ای نیز برای انجام برنامه‌های قرآنی در روسیه وجود دارد که ما باید از این زمینه‌ها استفاده کنیم.
جواد پارسامهر