تجلی معماری اسلامی ایرانی در شبه قاره هند + عکس

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در شماره 124 «رویدادنامه و تحلیل فرهنگی هند» خانه فرهنگ ایران در بمبئی که نسخه‌ای از آن در اختیار ایکنا قرار گرفت، آمده است: دو تمدن بزرگ ایران و هند همیشه از هم تأثیر گرفته‌اند و همین امر باعث شده است که آنها تا حدود زیادی به هم نزدیک شوند. معماری یکی از رشته‌هایی است که ترکیب این دو فرهنگ در آن از همه نمایان‌تر است.  
مسلمانان هند که بر حسب مبانی دینی خود، پیکر‌تراشی و نقاشی تمثال پیامبران و ائمه اطهار را حرام می‌شمردند، به سوی ساخت عمارت‌ها و ابنیه تاریخی رفیع با استفاده از قدرت و سلیقه فطری و خدادادی روی آوردند و در این بناها از حجاری‌های بدیع و نقش‌های هندسی به صورت بدیع بهره جسته‌اند.
در زمان سلطنت سلسله گورکانیان ابنیه‌های مجلل و باشکوه در سراسر هند بنا شد. در همه شهرها و بلاد‌ها بناهای عدیده‌ای از جمله قصرها، بوستان‌ها، مدارس، معابد و مقابر ساخته شد که همه آنان مایه اعجاب، حیرت و مورد تحسین بازدیدکنندگان قرار می‌گرفت و هم اکنون نیز در مدارس عالی معماری مهندسین و نخبگان در حال تحقیق و بررسی درباره آنها هستند.
در احداث این ابنیه‌ها استادان چیره‌دست از ایران برای به دست‌آوردن دل پادشاهان هند به آن دیار رهسپار گشتند و در آنجا در پناه سلاطین و بزرگان در کمال رفاه در احداث ابنیه‌ها برای ایشان، همان سبک و روشی را که در هرات، اصفهان، شیراز، مشهد و سمرقند آموخته و تعلیم یافته بودند، در شهرهای همچون آگرا، دهلی، لاهور و لکهنو نیز به کار بستند.
در همان حال با مشاهده بناهای قدیمی هند از جمله معابد هند و سبک‌های حجاری و قرینه‌سازی افکار و ایده‌های جدیدی ارائه شد که به تدریج از آنها اقتباس کرده و در ساختمان‌های خود به کار بردند و از آنجا به تدریج ترکیبی منحصر به فرد در فن معماری به وجود آمد که به «معماری هند و اسلام» در جهان معروف شد.
باید گفت که این سبک در قرن نهم هجری در ساختمان‌ها و شبستان‌های مساجد و قصر پادشاهان شهرهای شمالی هند مورد توجه قرار گرفت و پس از چندی بزرگان و سلاطین دیگر ایالت‌ها نیز از آن استقبال کردند و نمونه اعلای آنرا می‌توان در آگرا و کشمیر مشاهده کرد.
در دوره زمامداری اکبرشاه(اکبر کبیر؛ بزرگترین پادشاه تاریخ هند) هنگامی که پایتخت از شهر فتح پور (سیکری) به آگرا (اکبرآباد) منتقل شد بناهای رفیع و قصور زیبا احداث شد. در قصرهایی که متعلق به پادشاهان آن عصر است می‌توان به استفاده از رسوم و نقوش، کتیبه نویسی‌ها، طرح‌های اسلیمی و رسم‌های هندسی از جمله قرینه‌سازی، مقرنس‌کاری، منبت‌کاری که از رسوم ممالک شرقی اسلامی است، اشاره کرد. در بسیاری از آنها گل و بوته‌‌نگاری، طاق‌نماهای مقرنس و کتیبه‌ها یه به خط ثلث، نسخ و نستعلیق استفاده شده است.
در ابنیه مسلمانان هند زیبایی و ظرافت با عظمت و شکوه توأم شده است. مسجد پادشاهی لاهور که یکی از بزرگ‌ترین مساجد عالم اسلام است در عهد جهانگیر با اسلوب مساجد ایران ساخته شده و ساختمان تاج محل که در شهر آگرا، شاه جهان برای مدفن زوجه خود (ممتاز) ساخته است، بهترین و عالی‌ترین نمونه و مثال بناهای اسلامی هند و مشهور آفاق به شمار می‌رود.
 باید گفت که مهاراجه‌های هندو نیز در قصر‌ها و تفریح‌گاه‌های خود از سبک نوین که همان معماری اسلامی هند است، استفاده کرده‌اند که در جنوب شبه قاره نمود عینی بهتری دارد.