یادداشت وارده/
27 رمضان؛ سالگرد علامه مجلسی؛ نگاهی به کتاب گرانسنگ بحارالأنوار
کانون خبرنگاران نبأ: حجت‌الاسلام والمسلمین خادمیان در یادداشتی نوشت: بحارالأنوار، یک مجموعه بزرگ روایی و تاریخی است و در ضمن آن تفسیر بسیاری از آیات قرآن کریم هم آمده‌است.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسین خادمیان، استاد حوزه و دانشگاه به مناسبت سالگرد علامه مجلسی که 27 رمضان است یادداشتی در همین رابطه به رشته تحریر در آورده است و در اختیار خبرنگار کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، گذاشت که در ادامه می‌خوانید:
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام و تسلیت
بیست و هفتم ماه رمضان، سالگشت رحلت جناب جلالت مآب شیخ الإسلام و مُحیی المذهب، علّامهٔ مجلسی رضوان الله تعالی علیه است .
در ذیل به اختصار مواردی تقدیم و تبیین می گردد:
۱. علامه ،در شب ۲۷ رمضان سال ۱۱۱۰ق و در ۷۳ سالگی (به تاریخ قمری) در اصفهان از دنیا رفتند.
مرحوم آقا جمال خوانساری رضوان الله تعالی بر ایشان نماز گذاردند.
بر اساس وصیت مرحوم علامه رحمت الله علیه؛ آن مرحوم در کنار مسجد جامع اصفهان و در جوار پدرش علامه محمد تقی مجلسی علیه الرحمه به خاک سپرده شدند.
برخی به مناسبت تاریخ وفات آن علّامه سروده‌اند:
ماه رمضان چه بیست و هفتش کم شد
تاریخ وفات باقر اعلم شد.
۲. نقل است چون جدّ او دارای مجالس پر شور بوده یا این که در اشعارش از تخلّص «مجلسی» استفاده می‌کرده، به این نام شهرت یافتند.
نقل دیگر این که چون علامه محمد تقی در قریه "مجلس” اصفهان می‌زیسته
است ، این خاندان به مجلسی معروف گردیدند.
۳. نیای خاندان مجلسی حافظ ابونعیم اصفهانی از محدثان و حفاظ است. پدربزرگ محمد باقر، ”ملا مقصود" نیز اهل شعر، ادب و فضل بوده است.
جده پدری مجلسی دختر کمال الدین شیخ حسن عاملی نطنزی اصفهانی است. محدث نوری برادران مجلسی، میرزا عزیزالله و ملا عبدالله را مدح کرده است. آمنه بیگم مشهورترین خواهر علامه مجلسی همسر ملا صالح مازندرانی رضوان الله تعالی علیهم و عالمه دینی بوده است.
۴.در ۱۴ سالگی از ملاصدرا، اجازه روایت گرفت و سپس در حضور استادانی چون علامه حسنعلی شوشتری، امیرمحمد مؤمن استرآبادی، میرزای جزایری، شیخ حرعاملی، ملا محسن استرآبادی، ملا محسن فیض کاشانی، ملا صالح مازندرانی، تحصیل کرد و در اندک زمانی بر دانش‌های صرف و نحو، لغت و معانی و بیان، ریاضی، تاریخ، فلسفه، حدیث و درایه، رجال، فقه و اصول و کلام احاطه کامل پیدا کرد.
بعد از ارتحال مرحوم آقا حسین خوانساری علیه الرحمه (۱۰۹۹ ه. ق) در دوران سلطنت شاه سلیمان صفوی به مقام ملاباشی ایران رسید، عالی‌ترین مقام دینی کشور که تنها پس از پادشاه قرار می‌گرفت.
۵. مجلسی زندگی بسیار مجلل و آراسته‌ای داشت به طوری که مرحوم سید نعمت‌الله جزایری رحمت الله علیه همکار و شاگردش نوشته است:
حتی شلوار زنان خدمتکار و کنیزکان او از گران‌بهاترین پارچه‌های کشمیری بود.
۶.در عمر ۷۳ ساله خویش، بیش از یکصد کتاب به زبان فارسی و عربی نوشت که تنها یک عنوان آن بحار الأنوار است با ۱۱۰ جلد و مرآة العقول با ۲۶ جلد.
حدود ۴۰ کتاب نیز به او نسبت داده شده‌است.
اولین تألیف علامه را کتاب الأوزان و المقادیر یا میزان المقادیر دانسته‌اند که در سال ۱۰۶۳ تألیف شده است.
آخرین تألیف او هم کتاب حق‌الیقین است مربوط به سال ۱۱۰۹ هجری، یعنی یک سال قبل از رحلت.
برخی کتب علامه عبارت‌اند از:
بحارالأنوار، که یک مجموعه بزرگ روایی و تاریخی است و در ضمن آن تفسیر بسیاری از آیات قرآن کریم هم آمده‌است.
مرآة العقول، شرح کافی ثقةالاسلام کلینی است در ۲۶ جلد.
ملاذ الأخیار، شرح تهذیب شیخ طوسی است در ۱۶ جلد.
الفرائد الطریفة، شرح صحیفه سجادیه امام چهارم شیعه (زین العابدین) است.
شرح أربعین حدیث، که از بهترین کتب در این موضوع می‌باشد.
حق‌الیقین، در اعتقادات است و به زبان فارسی نوشته شده است.
علامه وی چندین کتاب کلامی دیگر نیز دارد.
زاد المعاد، تحفة الزائر؛عین الحیاة، شامل مواعظ و حکم برگرفته از آیات و روایات اهل بیت شیعه ؛صراط النجاة؛حلیة المتقین،حیاة القلوب در تاریخ پیامبران و ائمه شیعه در سه مجلد.
مشکاة الأنوار، که مختصر حیات القلوب است.
جلاء العیون در تاریخ و مصائب اهل بیت شیعه.
توقیعات امام عصر همراه با ترجمه آن.
کتب فراوانی به‌عنوان ترجمه احادیث خاص مانند ترجمه توحید مفضل و …
کتبی در موضوع ترجمه ادعیه و زیارات همچون: زیارت جامعه کبیره و دعای سمات
و …
۷.از علّامهٔ بحرالعلوم رحمة الله علیه نقل است که آرزو می فرمود تمام تألیفاتش در دیوان عملِ علامهٔ مجلسی قدّس سرّه درج شود و در عوضش، در دیوان عمل او ثواب تألیفِ یک کتاب از کتاب های
فارسی علامه مجلسی رضوان الله نوشته شود؛که ترجمهٔ متون أخبار است و در جمیع أقطار،شایع است.
۸.عالِم بزرگ مخالفین و دشمن دیرینهٔ شیعه، عبدالعزیز دهلوی در کتاب خود «تحفه إثنی عشریه» می نویسد : «لو سُمّی دین الشیعة بدین المجلسی لکان فی محله لان رونقه منه»
اگر دین شیعه، به دین مجلسی نام گذاری شود،هر آینه درست خواهد بود؛ زیرا که رونق آن(تشیّع)،از او بوده است.
نثار روح آن عالم بی تکرار صلوات و فاتحه ای اهداء می کنیم .
والله المستعان
سید حسین خادمیان
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام و تسلیت
بیست و هفتم ماه رمضان، سالگشت رحلت جناب جلالت مآب شیخ الإسلام و مُحیی المذهب، علّامهٔ مجلسی رضوان الله تعالی علیه است .
در ذیل به اختصار مواردی تقدیم و تبیین می گردد:
۱. علامه ،در شب ۲۷ رمضان سال ۱۱۱۰ق و در ۷۳ سالگی (به تاریخ قمری) در اصفهان از دنیا رفتند.
مرحوم آقا جمال خوانساری رضوان الله تعالی بر ایشان نماز گذاردند.
بر اساس وصیت مرحوم علامه رحمت الله علیه؛ آن مرحوم در کنار مسجد جامع اصفهان و در جوار پدرش علامه محمد تقی مجلسی علیه الرحمه به خاک سپرده شدند.
برخی به مناسبت تاریخ وفات آن علّامه سروده‌اند:
ماه رمضان چه بیست و هفتش کم شد
تاریخ وفات باقر اعلم شد.
۲. نقل است چون جدّ او دارای مجالس پر شور بوده یا این که در اشعارش از تخلّص «مجلسی» استفاده می‌کرده، به این نام شهرت یافتند.
نقل دیگر این که چون علامه محمد تقی در قریه "مجلس” اصفهان می‌زیسته
است ، این خاندان به مجلسی معروف گردیدند.
۳. نیای خاندان مجلسی حافظ ابونعیم اصفهانی از محدثان و حفاظ است. پدربزرگ محمد باقر، ”ملا مقصود" نیز اهل شعر، ادب و فضل بوده است.
جده پدری مجلسی دختر کمال الدین شیخ حسن عاملی نطنزی اصفهانی است. محدث نوری برادران مجلسی، میرزا عزیزالله و ملا عبدالله را مدح کرده است. آمنه بیگم مشهورترین خواهر علامه مجلسی همسر ملا صالح مازندرانی رضوان الله تعالی علیهم و عالمه دینی بوده است.
۴.در ۱۴ سالگی از ملاصدرا، اجازه روایت گرفت و سپس در حضور استادانی چون علامه حسنعلی شوشتری، امیرمحمد مؤمن استرآبادی، میرزای جزایری، شیخ حرعاملی، ملا محسن استرآبادی، ملا محسن فیض کاشانی، ملا صالح مازندرانی، تحصیل کرد و در اندک زمانی بر دانش‌های صرف و نحو، لغت و معانی و بیان، ریاضی، تاریخ، فلسفه، حدیث و درایه، رجال، فقه و اصول و کلام احاطه کامل پیدا کرد.
بعد از ارتحال مرحوم آقا حسین خوانساری علیه الرحمه (۱۰۹۹ ه. ق) در دوران سلطنت شاه سلیمان صفوی به مقام ملاباشی ایران رسید، عالی‌ترین مقام دینی کشور که تنها پس از پادشاه قرار می‌گرفت.
۵. مجلسی زندگی بسیار مجلل و آراسته‌ای داشت به طوری که مرحوم سید نعمت‌الله جزایری رحمت الله علیه همکار و شاگردش نوشته است:
حتی شلوار زنان خدمتکار و کنیزکان او از گران‌بهاترین پارچه‌های کشمیری بود.
۶.در عمر ۷۳ ساله خویش، بیش از یکصد کتاب به زبان فارسی و عربی نوشت که تنها یک عنوان آن بحار الأنوار است با ۱۱۰ جلد و مرآة العقول با ۲۶ جلد.
حدود ۴۰ کتاب نیز به او نسبت داده شده‌است.
اولین تألیف علامه را کتاب الأوزان و المقادیر یا میزان المقادیر دانسته‌اند که در سال ۱۰۶۳ تألیف شده است.
آخرین تألیف او هم کتاب حق‌الیقین است مربوط به سال ۱۱۰۹ هجری، یعنی یک سال قبل از رحلت.
برخی کتب علامه عبارت‌اند از:
بحارالأنوار، که یک مجموعه بزرگ روایی و تاریخی است و در ضمن آن تفسیر بسیاری از آیات قرآن کریم هم آمده‌است.
مرآة العقول، شرح کافی ثقةالاسلام کلینی است در ۲۶ جلد.
ملاذ الأخیار، شرح تهذیب شیخ طوسی است در ۱۶ جلد.
الفرائد الطریفة، شرح صحیفه سجادیه امام چهارم شیعه (زین العابدین) است.
شرح أربعین حدیث، که از بهترین کتب در این موضوع می‌باشد.
حق‌الیقین، در اعتقادات است و به زبان فارسی نوشته شده است.
علامه وی چندین کتاب کلامی دیگر نیز دارد.
زاد المعاد، تحفة الزائر؛عین الحیاة، شامل مواعظ و حکم برگرفته از آیات و روایات اهل بیت شیعه ؛صراط النجاة؛حلیة المتقین،حیاة القلوب در تاریخ پیامبران و ائمه شیعه در سه مجلد.
مشکاة الأنوار، که مختصر حیات القلوب است.
جلاء العیون در تاریخ و مصائب اهل بیت شیعه.
توقیعات امام عصر همراه با ترجمه آن.
کتب فراوانی به‌عنوان ترجمه احادیث خاص مانند ترجمه توحید مفضل و …
کتبی در موضوع ترجمه ادعیه و زیارات همچون: زیارت جامعه کبیره و دعای سمات
و …
۷.از علّامهٔ بحرالعلوم رحمة الله علیه نقل است که آرزو می فرمود تمام تألیفاتش در دیوان عملِ علامهٔ مجلسی قدّس سرّه درج شود و در عوضش، در دیوان عمل او ثواب تألیفِ یک کتاب از کتاب های
فارسی علامه مجلسی رضوان الله نوشته شود؛که ترجمهٔ متون أخبار است و در جمیع أقطار،شایع است.
۸.عالِم بزرگ مخالفین و دشمن دیرینهٔ شیعه، عبدالعزیز دهلوی در کتاب خود «تحفه إثنی عشریه» می نویسد : «لو سُمّی دین الشیعة بدین المجلسی لکان فی محله لان رونقه منه»
اگر دین شیعه، به دین مجلسی نام گذاری شود،هر آینه درست خواهد بود؛ زیرا که رونق آن(تشیّع)،از او بوده است.
نثار روح آن عالم بی تکرار صلوات و فاتحه ای اهداء می کنیم .
والله المستعان
سید حسین خادمیان
مطالب مرتبط
