به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، آیتالله رضا استادی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) به بررسی تفسیر علی بن ابراهیم قمی پرداخت و با بیان اینکه وی معاصر امام حسن عسکری(ع) بوده است گفت: وی شناخته شده و از شخصیتهای مهم است و اخیرا هم در قم، همایش بزرگداشتی برای وی برگزار شد.
استادی با بیان اینکه حدود شش هزار روایت از ایشان نقل شده که عمدتا در کافی وجود دارد اظهار کرد: بحث این است که آیا وی تفسیر داشته یا نداشته و اگر بوده در اختیار چه کسانی بوده است و آیا چیزی که الان در دست ما هست تماما درست است یا نیست.
دبیر شورای عالی حوزه علمیه با بیان اینکه نجاشی وی را صحیحالمذهب و دارای کتب فراوان برشمرده که در اواسط عمر نیز نابینا شد، افزود: شیخ طوسی نیز نوشته که برای وی کتابهای زیادی هست از جمله تفسیر علی بن ابراهیم است. همچنین مجمعالبیان که در قرن ششم است از این کتاب، مطالب و روایاتی نقل کرده است و در قرن نهم و دهم نیز دو نفر از علما، این تفسیر را خلاصه کردهاند.
استادی بیان کرد: بنابراین با وضوح میتوانیم بگوئیم علی بن ابراهیم تفسیر داشته و در دست علمای قرون بعد بوده است؛ الان ۱۲۰ نسخه در ایران وجود دارد که با نسخه کنونی که در دست ما هست تطبیق میکند.
این محقق و استاد برجسته حوزه با بیان اینکه یکسری اشکالات در این کتاب وجود دارد بیان کرد: در سوره دهر در ذیل آیه اول این سوره آورده است که تعبیر «لم یکن شیئا مذکورا» یعنی نه در علم و نه در یاد مردم، معلوم و مذکور نبوده است؛ وی بعد از آیه «قال» آورده که برخی آن را به خود وی و برخی به امام صادق(ع) نسبت دادهاند که این مسئله مبهم است.
استادی بیان کرد: از برخی واژگان مانند «ای» به معنای «یعنی» در تفسیر، پیداست که خود ایشان، آیات را تفسیر کرده است، ولی اشکالاتی در آن وجود دارد که برخی را به تردید انداخته و در نتیجه گفتهاند که بیش از ۷۰ درصد تفسیر از خود علی بن ابراهیم است.
وی افزود: آقا بزرگ تهرانی در الذریعه، به این بحث پرداخته است و از قرن دهم علامه مجلسی، فیض کاشانی و صاحب برهان و نورالثقلین، از این تفسیر نقل کردهاند و هیچ تردیدی نیز به خود راه ندادهاند که نشان میدهد این تردید اخیرا پیدا شده است.
استادی با بیان اینکه علی بن ابراهیم تفسیر داشته و تا قرن نهم و دهم نیز از آن نقل شده است و برخی گفتهاند بی تردید از خود اوست گفت: برخی نیز بحث کردهاند که ۷۰ رصد از او و ۳۰ درصد نیز از کسانی است که اضافه کردهاند؛ همچنین آیتالله شبیری زنجانی معتقد است که مطالبی به تفسیر علی بن ابراهیم اضافه و یا از آن کم شده است.
این استاد برجسته حوزه با طرح این سؤال که راه اعتماد به این تفسیر و نقل از آن چیست؟ تصریح کرد: در کتب رجالی مانند آیتالله خویی، سبحانی و ... معروف است که علی ابن ابراهیم گفته من هر چه در این کتاب نقل کردهام صحیح است.