تعطیلات تابستان؛ فرصتی برای رونق مکتب‌خانه‌های قرآنی در موریتانی

به گزارش ایکنا؛ موریتانی، کشوری مسلمان‌نشین در شمال غربی آفریقاست. فعالیت‌های قرآنی در این کشور به دو شکل سنتی و نوین به صورتی پررونق ادامه دارد. یکی از شیوه‌های آموزش سنتی قرآن در موریتانی، تدریس در «محاظر» است.

در شیوه سنتی آموزش قرآن، قرآن‌آموزان کلام وحی را با استفاده از تخته‌های چوبی حفظ می‌کنند، به‌ طوری که هر قرآن‌آموز یکی از این تخته‌های چوبی را دارد و روزانه آیات قرآن و مطالب را روی آن می‌نویسد و هر روز آیاتی را که از استادش می‌آموزد، تکرار و روی این تخته‌ها یادداشت می‌کند.

در همین راستا، پایگاه خبری «الجزیره نت» در گزارشی با عنوان «العطلة الصيفية في موريتانيا... موسم الهجرة إلى محاظر القرآن؛ تعطیلات تابستانی در موریتانی... موسم هجرت به سمت مکتب‌خانه‌های سنتی آموزش قرآن» به تبیین شوق و اشتیاق موریتانیایی‌ها برای شرکت در این مراکز سنتی آموزش قرآن در فصل تابستان پرداخته که ترجمه فارسی این گزارش تقدیم می‌شود:

در سایه آلونکی ساخته‌شده از گل و چوب که با هدف تدریس به کودکان در یکی از محله‌های شهر «نواکشوت»، پایتخت موریتانی ساخته شده، «احمدو ولد سیدی عالی» با جمعی از هم‌سن و سالانش قبل از ظهر آماده نوشتن و فراگیری درس قرآنی جدیدی می‌شوند و مربی برای آن‌ها درس‌های قرآنی را تدریس می‌کند. این در زمانی است که مدارس رسمی، که وقت زیادی از کودکان را می‌گیرد و آن‌ها را از آمدن به محاظر (مکتب‌خانه‌های سنتی آموزش قرآن در موریتانی) بازمی‌دارد، بسته شده است.

سحرخیزی

در موریتانی خانواده‌ها برای این‌ که فرزندانشان کمی پیش از نماز صبح از خواب بیدار شوند و به مکتب‌خانه قرآنی که در همسایگی آن‌ها قرار دارد بروند برنامه‌ریزی می‌کنند. آنان برای رفتن به کلاس قرآن با خود یک تخته (لوح) چوبی که برای نوشتن درس‌های قرآنی جدید فراهم شده می‎برند و در کلاس با دوستانشان زیر نور چراغ‌های داخل این آلونک مطالب روی لوح‌ها را می‌خوانند.

ولد سیدی عالی درباره این مراکز قرآنی می‌گوید: بسیاری از کودکان و نوجوانان قبل از برآمدن بامداد زودتر از او به مکتب‌خانه می‌آیند و مربی نیز قبل از همه قرآن‌آموزان در آن مکان حضور می‌یابد تا فرش‌ها و زیراندازهای کوخ را پهن، چراغ‌ها را روشن و درس‌های جدید را آماده کند. او از کودکان می‌خواهد تا مطالب روی لوح‌ها را بخوانند و به خوبی بر روی درس‌ها تمرکز کنند تا بتوانند درس‌های جدید روز را بنویسند و قرآن را حفظ کنند.

فرایند تدریس قرآن کمی پیش از نماز صبح آغاز می‌شود و تا ساعت 8 یا 9 صبح ادامه دارد، پس از آن کودکان برای خوردن صبحانه به خانه‌هایشان می‌روند و دوباره بازمی‌گردند تا درس‌های روزشان را بنویسند. سپس نوبت به قرائت می‌رسد و این کار تا ساعت 11 ادامه دارد. کار مجدداً بعد از نماز ظهر از سر گرفته می‌شود. قرآن‌آموزان کمی قبل از عصر به خانه برمی‌گردند و مجدداً قبل از نماز مغرب برای تمرین شبانه در محل درس قرار می‌گیرند و به این صورت روزشان را با فراگیری  سنتی قرآن که در آن ناحیه رواج بسیاری دارد، به پایان می‌رسانند.

تعطیلات تابستانی

«الصافی ولد عیسی نجاه الله»، استاد مکتب‌خانه‌ سنتی آموزش قرآن «فتح» در موریتانی با اشاره به این که این مرکز کمی بعد از تعطیل شدن مدارس رونق می‌یابد و تعداد دانش‌آموزانی که به آن‌ها قرآن آموزش می‌دهد چند برابر می‌شود، می‌گوید: «محاظر»(مکتب‌خانه‌های سنتی قرآن) در تعطیلات تابستان و پس از تعطیلی مدارس رسمی از پایان ماه می(10 خردادماه) رونق بسیاری می‌گیرند، زیرا خانواده‌ها تمایل دارند که فرزندشان را برای یادگیری قرآن به این مراکز بیاورند.

وی در ادامه تأکید کرد: حفظ قرآن نزد بسیاری از شهروندان موریتانیایی اولویت دارد و همین مسئله باعث می‌شود که بعضی از خانواده‌ها در طول یک سال تحصیلی، کودکان خود را هم به مدرسه بفرستند و هم به آن‌ها قرآن یاد دهند و توجه به تدریس قرآن در محظر در ایام تعطیلات تابستانی نیز زیاد می‌شود.

این مربی قرآن همچنین اظهار کرد: بعضی دیگر از خانواده‌ها هستند که به دلیل فشار درس‌های مدارس رسمی فرصت نمی‌کنند تا به کودکانشان قرآن یاد بدهند. به همین دلیل از فرصت تعطیلات تابستان برای این کار استفاده می‌کنند و کودکان خود را به مکتب‌خانه‌‌های سنتی قرآن می‌فرستند.

وی در ادامه افزود: مکتب‌خانه «فتح» حدود 7 سال پیش در یکی از محله‌های پایتخت موریتانی افتتاح شد و از آن زمان تا کنون من شاهد هستم که هر سال در تعطیلات تابستان و پایان سال تحصیلی، استقبال گسترده‌ای از این مرکز می‌شود، زیرا بسیاری از کودکان نمی‌توانند هم به درس‌های مدرسه برسند و هم به درس‌های محظر. اما عده کمی هم هستند که طبق یک برنامه زمانی معین و به صورت پراکنده می‌توانند هر دو کار را انجام دهند.

رونق مکتب‌خانه‌های سنتی قرآن در تابستان

تدریس علوم دینی و لغوی کهن در تعطیلات تابستان در مکتب‌خانه‌های سنتی قرآن رونق چشمگیری می‌گیرد و تعداد زیادی از موریتانی‌ها برای آموزش قرآن به این مراکز روی می‌آورند.

«محمد فال ولد سید أمحمدريال» یکی از قرآن‌آموزان این مراکز علوم دینی و لغوی معتقد است که استقبال افراد از این مراکز سنتی آموزش قرآن در تعطیلات تابستان افزایش می‌یابد؛ به گونه‌ای که بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان بعد از تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها روانه این مراکز می‌شوند.

وی همچنین افزود: بازار مراکز سنتی آموزش قرآن با وجود مدارس رسمی همچنن پررونق است، زیرا این مکتب‌خانه‌ها اصل و پایه تدریس در کشور محسوب می‌شود و به هیچ دلیلی امکان ندارد که خانواده‌ها در تعطیلات تابستان فرزندان خود را به این مراکز نفرستند.

استاد مکتب‌خانه سنتی قرآنی «فتح» نیز معتقد است که این مراکز همچنان با همان هدفی که تأسیس شده بودند، یعنی آموزش علوم دینی و عربی، مشغول به کار هستند. در گذشته تحصیل در این مراکز در فضای باز انجام می‌شد و وقتی شب فرامی‌رسید کودکان و قرآن‌آموزان برای خواندن از روی لوح‌های چوبی، آتش روشن می‌کردند.

شیخ ولد عیسی نجاه الله نیز در این باره می‌گوید: در حال حاضر برای برخی از این مکتب‌خانه‌های سنتی آموزش قرآن، ساختمان‌هایی ساخته شده و بعضی دیگر نیز در «کوخ» (آلونکی از چوب و گل) مشغول به فعالیت هستند و در بعضی از روستاها نیز آموزش قرآن در چادرها صورت می‌گیرد و قبلاً نیز زیر سایه درختان یا در فضای باز فعالیت می‌کردند.

انتهای پیام