Umat Islam Thailand; Komuniti Dinamik di Tengah Negara Buddha
Laporan IQNA, memetik Al Jazeera 《الجزیره 》; Thailand terletak di Asia Tenggara dan bersempadan dengan Malaysia di selatan, Myanmar di barat, Kerajaan Laos di utara serta Kemboja dan Teluk Siam (Lautan Pasifik) di timur.
Negara ini merupakan sebuah kerajaan beraja yang secara undang-undang diketuai oleh seorang raja warisan, namun hakikatnya pemerintahan negara diserahkan kepada Majlis Menteri-menteri mengikut perlembagaan. Perlembagaan menetapkan bahawa agama rasmi negara adalah Buddha dan raja mesti beragama Buddha. Agama kedua terbesar di negara ini ialah Islam, diikuti Kristian dan Hindu.
Islam telah bertapak di Thailand lebih daripada 700 tahun. Terdapat beberapa teori berhubung cara agama ini masuk ke negara tersebut:
Teori Kemasukan Islam ke Thailand
Teori John CrowFord – beliau percaya Islam diperkenalkan oleh orang Arab yang datang dari Semenanjung Arab melalui darat dan laut, khususnya dari Hadhramaut, Yaman.
Teori Snouck Hurgronje – beliau berpendapat Islam dibawa oleh pedagang Muslim India. Ramai sejarawan menyokong teori ini kerana terdapat bukti kukuh mengenai hubungan perdagangan lama antara pedagang Muslim India dengan rantau tersebut.
Catatan d’Evadie (1613M) – menurutnya, Islam masuk melalui pengaruh Sultan Melaka pada tahun 1411M, lalu disebarkan dari Malaysia ke Thailand.
Walau bagaimanapun, teori yang lebih diterima ialah Islam masuk sekitar abad ke-13 atau ke-14 Masihi. Kini, umat Islam membentuk sekitar 10 peratus daripada populasi 72 juta penduduk Thailand.
Kekurangan Sumber Pendidikan Islam
Majoriti umat Islam Thailand tinggal di wilayah selatan yang bersempadan dengan Malaysia, iaitu Narathiwat, Yala, Pattani dan Satun. Di wilayah-wilayah ini, Muslim membentuk kira-kira 85 peratus penduduk, iaitu 90 peratus daripada keseluruhan umat Islam Thailand.
Namun, wilayah-wilayah ini agak terpinggir kerana jaraknya yang jauh dari ibu negara Bangkok, menyebabkan ia kurang dikenali oleh masyarakat antarabangsa.
Setiap wilayah mempunyai Majlis Islam yang mengurus hal ehwal agama seperti pembinaan masjid, urusan perkahwinan dan perceraian, pendidikan agama serta isu-isu Islam lain.
Di bawah seliaan Majlis Islam Narathiwat, terdapat sebuah sekolah agama daripada peringkat rendah hingga menengah, iaitu Madrasah Islam Timur, yang mengajar ilmu agama dan bahasa Arab dalam empat bahasa: Arab, Melayu, Inggeris dan Thai.
Pada tahun 1969, Raja Faisal dari Arab Saudi melalui kedutaan Saudi di Bangkok menyumbangkan USD 5,000 bagi membantu projek sekolah Islam tersebut. Namun, dana yang diterima tidak mencukupi kerana sumber kewangan majlis hanya datang daripada zakat serta yuran perkahwinan dan perceraian. Kekurangan dana ini menyebabkan pembangunan pendidikan agak terbantut, sehingga pihak sekolah memohon bantuan kepada kerajaan Thailand dan juga negara-negara Islam lain seperti Kuwait, Mesir dan Arab Saudi.
Selain itu, terdapat sekitar 25 buah sekolah swasta milik Muslim, kebanyakannya di ibu negara, tetapi hanya sebahagian kecil yang memberikan pendidikan Islam. Juga terdapat sekolah agama khusus untuk pengajian Islam, namun kebanyakannya tidak berdaftar secara rasmi walaupun bilangannya banyak.
Secara keseluruhan, umat Islam Thailand menghadapi kekurangan pendidikan politik dan agama. Tiada institusi Islam yang komprehensif untuk menjamin masa depan generasi baharu. Kebanyakan pelajar agama pula terpaksa merujuk buku yang ditulis dalam bahasa asing selain Arab atau Thai.
Hanya beberapa risalah kecil sahaja yang tersedia dalam bahasa Thai. Terdapat keperluan mendesak kepada majalah Islam yang kukuh dalam bahasa tempatan bagi menyebarkan ilmu Islam yang benar serta menangani isu perpecahan.
Mereka yang ingin mendapat pendidikan umum pula tiada pilihan selain memasuki sekolah kerajaan, yang berasaskan sistem sekular dan mewajibkan pendidikan Buddha.
Kebebasan Umat Islam Thailand dalam Mengamalkan Syiar Agama
Umat Islam di Thailand menikmati kebebasan penuh beragama; mereka melaksanakan ibadah, mengadakan majlis keagamaan dan menyambut perayaan Islam pada hari-hari tertentu. Dalam keadaan tertentu, mereka dibenarkan mengadakan sambutan di tempat awam. Contohnya, majlis sambutan Maulid Nabi (SAW) sentiasa diadakan di dataran awam, bahkan raja dan permaisuri turut dijemput menghadirinya.
Badan perundangan negara mengiktiraf undang-undang syariah dalam hal ehwal peribadi umat Islam, termasuk perkahwinan, pusaka dan urusan lain yang berkaitan. Mereka juga memberi pengecualian cukai bagi penyembelihan binatang untuk korban agama.
Kerajaan Thailand turut memudahkan perjalanan jemaah haji dengan memberikan cuti bergaji penuh kepada penjawat awam Muslim yang mahu menunaikan haji. Setiap tahun, sekitar 2,000 orang Thailand berangkat ke tanah suci, dan pada tahun ini kira-kira 4,263 orang berjaya menunaikan haji. Minat umat Islam Thailand untuk menunaikan haji begitu mendalam sehingga mereka sanggup menggadai atau menjual harta demi melaksanakannya.
Selain itu, umat Islam diberi cuti bergaji untuk menyambut Hari Raya Aidilfitri dan Aidiladha. Anggota Muslim dalam pasukan tentera dan polis juga diberikan masa mencukupi setiap hari Jumaat untuk menunaikan solat berjemaah di masjid.
Umat Islam di Thailand bebas menubuhkan pertubuhan sosial, di mana terdapat sekitar 30 buah organisasi Islam di negara tersebut. Namun, kebanyakan daripadanya tidak aktif dan bergerak secara berasingan. Terdapat juga dua parti politik Muslim; yang pertama lebih lama wujud tetapi berasaskan bidaah dan khurafat, manakala yang kedua lebih baharu dikenali sebagai Huabi (kaum baharu) yang mempunyai pengikut sedikit dan berpegang kepada al-Quran serta sunnah Nabi (SAW).
Dari segi bahasa, umat Islam Thailand selain menggunakan bahasa Arab dalam kalangan yang berpendidikan, juga bertutur dalam bahasa tempatan. Di selatan Thailand, mereka berkomunikasi menggunakan dialek Melayu tempatan.
Pada tahun 1950, sebuah kolej Islam moden telah ditubuhkan di Bangkok. Institusi ini kini mempunyai lebih daripada 800 pelajar dan menyediakan biasiswa kerajaan untuk pelajar yang ingin melanjutkan pengajian di universiti tempatan atau institusi agama di luar negara.
Ketua yang bertanggungjawab terhadap hal ehwal umat Islam digelar Sheikh al-Islam. Beliau dilantik seumur hidup oleh raja selepas diperkenalkan oleh para ulama dan masyarakat Muslim. Sheikh al-Islam bertindak sebagai penasihat rasmi kerajaan dalam urusan umat Islam, dan secara rasmi bernaung di bawah Kementerian Pendidikan yang mempunyai sebuah jabatan khas untuk urusan agama. Beliau menerima gaji tetap bulanan dan mengetuai jawatankuasa yang menentukan Jawatankuasa Pusat Muslim. Ahli jawatankuasa ini tidak bergaji dan berada di bawah Kementerian Dalam Negeri.
Struktur Pentadbiran dan Kehidupan Umat Islam di Thailand
Selepas Jawatankuasa Pusat Muslim, dari segi kepentingan dan hierarki pentadbiran, terdapat 24 jawatankuasa wilayah yang ditubuhkan di masjid-masjid. Mereka melapor terus kepada Jawatankuasa Pusat. Ahli-ahli jawatankuasa ini tidak menerima sebarang gaji atau imbuhan, dan kekal memegang jawatan seumur hidup. Sheikh al-Islam yang kini menjawat jawatan ialah Haji Ismail, yang memegang peranan utama dalam semua urusan berkaitan Islam serta bertindak sebagai wakil raja dalam melindungi kebebasan beragama umat Islam.
Secara rasmi, terdapat 1,267 buah masjid di Thailand, termasuk 104 buah masjid di ibu kota. Masjid-masjid terbesar, termasuk Masjid Pusat, tertumpu di empat wilayah selatan iaitu Patani, Palawan, Atigas dan Satun. Masjid Jamek Pusat terletak di wilayah Patani, manakala selebihnya tersebar di lebih 32 wilayah lain. Sebahagian masjid sedang berusaha menubuhkan madrasah di bawah kelolaan mereka bagi mengajar ilmu-ilmu Islam kepada pelajar selepas waktu sekolah harian. Kerajaan pula memperuntukkan bajet tahunan untuk membina dan membaik pulih masjid.
Di selatan, umat Islam kebanyakannya bekerja sebagai petani yang menanam getah, atau sebagai buruh di ladang getah dan lombong emas. Ramai juga menjadi peniaga kecil, manakala sebilangan kecil memiliki ladang sendiri. Walaupun umat Islam di selatan tidak mempunyai syarikat profesional besar yang tetap, mereka mengusahakan kedai-kedai kecil secara persendirian. Di Bangkok pula, terdapat sekitar 250,000 orang Muslim, dengan 20% daripada mereka berpendidikan dan 5% mencapai tahap universiti.
Dengan perkembangan pesat negara, banyak jalan raya di kawasan pertanian sekitar Bangkok telah diturap, menyebabkan harga tanah dan ladang milik Muslim meningkat, lalu membantu sebahagian besar mereka menjadi lebih makmur. Namun, sangat sedikit dalam kalangan Muslim yang berusaha menubuhkan syarikat profesional berskala besar.
Peranan Pusat Islam Bangkok
Menurut Presiden Pusat Islam Bangkok, jumlah umat Islam di Thailand dianggarkan sekitar 6 juta orang, kebanyakannya menetap di selatan negara tersebut, manakala kira-kira 500,000 orang tinggal di ibu kota.
Peranan Pusat Islam Thailand
Wacharapol Komontamai dalam wawancara bersama Al-Jazeera menambah bahawa beliau berkelulusan dalam bidang Sains Politik serta berkhidmat sebagai Presiden Persatuan Persahabatan Thailand-Pakistan.
Beliau menjelaskan bahawa Pusat Islam Thailand ditubuhkan pada tahun 1956, dengan misi utama memberi khidmat kepada masyarakat, termasuk bantuan kepada fakir miskin serta biasiswa pendidikan kepada pelajar Muslim di Thailand.
Wacharapol berkata: “Saya memegang jawatan ini pada November 2023 selepas dipilih oleh jawatankuasa perkhidmatan pusat. Pusat Islam Thailand secara rasmi ditubuhkan pada tahun 1956 dengan tujuan menyebarkan ajaran Islam dan menyediakan khidmat keagamaan. Ia juga berperanan memudahkan dialog antara agama serta menyokong pendidikan dan kebajikan umat Islam di Thailand.”
Mengenai perkhidmatan terpenting yang diberikan oleh pusat ini, beliau menyebut: solat Jumaat di Masjid Jamek, pelbagai upacara keagamaan Islam, serta khidmat sosial lain seperti: pengagihan zakat kepada fakir miskin, pemberian biasiswa kepada pelajar (sekitar 1,500–2,000 orang setiap tahun), penerbitan berita umat Islam dalam dan luar negara, bantuan kepada fakir miskin serta mangsa bencana alam, sama ada Muslim mahupun Buddha.
Wacharapol turut menambah: “Terdapat hampir 4,000 masjid dan surau di Thailand, kebanyakannya di selatan, dan sekitar 200 buah masjid di Bangkok. Selain itu, terdapat kira-kira 700 persatuan dan sekolah Islam di Thailand, namun Pusat Islam tidak mempunyai kuasa penyeliaan kerana institusi-institusi tersebut dianggap badan bebas.”
Menjawab soalan sama ada terdapat pihak berkuasa yang menyelia pusat ini, beliau menegaskan: “Tidak, kerana Pusat Islam merupakan sebuah institusi swasta.”
Menurutnya lagi, pusat ini bekerjasama dengan pelbagai agensi rasmi negara. Malah, pada bulan Ramadan setiap tahun, pusat ini bersama Kementerian Luar Negeri Thailand menganjurkan majlis iftar untuk umat Islam yang turut dihadiri oleh Yang Dipertua Dewan Perundangan dan para menteri Muslim.
Di akhir wawancara, Wacharapol berkata: “Kami juga bekerjasama dengan institusi agama di banyak negara seperti Mesir, Arab Saudi, Malaysia dan Iran. Sumber utama dana pusat ini datang daripada sewaan ruang serta beberapa sumbangan kewangan. Semua hasil pendapatan disalurkan sepenuhnya untuk membantu fakir miskin dan memberikan biasiswa pendidikan kepada pelajar Muslim.”
4284803
