Озодии ақида ё амнияти миллӣ; ҷанҷол бар сари ҳиҷоб дар мактабҳои Қазоқистон
Ба гузориши равобити умумии Созмони фарҳанг ва иртибототи исломӣ, дар солҳои ахир баҳс дар бораи иҷозаи пӯшидани ҳиҷобу рӯсарӣ тавассути духтарон дар мактабҳои Қазоқистон ба шиддати доғ шудааст; ҳам акнун низ, пас аз тасмими додгоҳи олӣ дар мавриди донишомӯзе ки ба далели пӯшидани рӯсарӣ аз мактабҳо маҳрӯм шуда буд, баҳсҳои зиёде дар фазои маҷозӣ дар ҷараён аст. Ин баҳсҳо дар як кишвари секулар чӣ далеле доранд ва либоси мазҳабӣ чӣ паёмадҳое мумкин аст дошта бошад?
Расонаҳо бо суръат ба тасмими додгоҳи оллии вокуниш нишон доданд ва титрҳое монанди «тарафдорони пӯшидани рӯсарӣ дар мактабҳои Қазоқистон ба пирӯзии расиданд» ва «ҳоло ме тавон бо рӯсарӣ ба мадриса рафтан»-ро мунташир карданд.
Аммо як рӯз баъд, додгоҳи оллӣ дар баёнияи расмӣ эълом кард, ки ҳайати қазоӣ умӯри идории додгоҳи оллӣ ба мавзӯъи қонунӣ будани пӯшидани рӯсарӣ дар муассисоти омӯзишӣ напардохтааст.
Дар баёнияи додгоҳ омадааст: Ҳайати қазоӣ таҷдидиназар, танҳо адами иҷозаи мактаб ба донишомӯз барои ҳузур дар синфҳоро ғайриқонӯнӣ ташхис дода, зеро ҳақи омӯзиш яке аз ҳуқуқи асосии шаҳрвандони Қазоқистон аст.
Дар ин баёния тасреҳ шудааст, ки волидайн муваззаф ба риояти асосномаи мактаб ва илзомоти либоси форм ҳастанд.
Ҳаддиаксар серанг
Мавзеи расмии давлати Қазоқистон ин аст, ки пӯшидани ҳиҷоб дар мактаб мамнӯъ аст, зеро ин амр бо муқаррароти либоси форм муғоир аст. Дар вебсайти давлат омада аст, ки ҳар унсури ҷудогона метавонад таблиғи як мазҳаб талаққӣ шавад ва дар Қазоқистон ҳамаи адён баробар ҳастанд ва ба ҳеҷ як аз онҳо бартарӣ дода намешавад.
Бар асоси дастӯруламали қаблӣ, донишомӯзон бояд либоси форми синф бо рангҳои якдаст ва ҳаддиаксар серанг бапушанд.
Вазъият дар кишварҳои ҳамсоя
Мавзӯи ҳиҷоб дар Узбекистон низ муддатҳост матраҳ аст; Шарзод Шерматов, раиси вазорати омӯзиш ва парвариши Ҷумҳурии Узбекистон гуфт: бо тавваҷуҳ ба дархостҳои бисёре аз волидайн ва бо дар назар гирифтани арзишҳои миллии мо, ба унвони истисно ва ҷудо аз мусавваба (ки либоси форми мактаб, аз ҷумла мамнӯъияти пӯшидани рӯсарӣ ва намодҳои мазҳабӣ дар мактабҳоро таъйин мекунад), қасд дорем ба духтарон иҷоза диҳем, ки дар мактабҳо рӯсарӣ ва тилоии сафед ё равшан бапушанд; дар айни ҳол рӯсарӣ бояд аз пушт баста шавад.
Ин дар сӯрате аст ки илзомоти либоси форми воҳиди иҷборӣ дар кишвари ҳамсоя лағв нашудааст. Шарзод Шерматов аз муаллимон хост монее барои духтароне ки мехоҳанд бо либосҳои мутобиқ бо суннатҳои миллӣ ба мактабҳо бираванд, эҷод накунанд.
Вай афзуд: Мо як кишвари секулар ҳастем. Омӯзиш ва парвариш ва дин аз ҳам ҷудо ҳастанд. Тасмими иттихоз шуда набояд ба гӯнаи дигар тафсир шавад. Як духтар бо рӯсарӣ набояд ба духтари дигаре фишор биёварад.
Имрӯза мавзӯи пӯшидани рӯсарӣ дар мактабҳои Узбекистон тавассути мудирияти ҳар мактаб ба сӯрати мустақиле барнома резӣ мешавад. Бо ин ҳол, пӯшидани ҳиҷоб дар мактабҳо мамнӯъ аст.
Ҳиҷоб дар Тоҷикистон; мувофиқ ва мухолиф
Тобистони имсол, порлумони Тоҷикистон пӯшидани «либосҳое ки бо фарҳанги миллӣ муғойир аст»-ро мамнӯъ кард. Агар чӣ дар ин қонун ба таври мустақим ба ин либос ишора нашуда, аммо коршиносон муътақиданд, ки манзур либосҳои занони мусулмон аст.
Вазорати омӯзиш ва парвариш эълом карда аст, ки мавзӯи илзомоти либоси форми мактабҳо муддатҳост мушаххас шуда ва қавонини он мутобиқ бо қонуни омӯзиш ва парвариши тадвин шудааст.
Дар ин иттилоия омадааст: ҳиҷоби як либоси мазҳабӣ аст ва ин навъ пӯшиш бо илзомоти зикр шуда мутобиқат надорад. Илова бар ин, волидайн бояд дар дараҷаи аввал ба кайфияти омӯзиши фарзандони худ ва рушди шахсияти онҳо тавваҷуҳ кунанд.
Ҳувияти мазҳабӣ
Ҳиҷоб ва рӯсарӣ ба таври куллӣ бо Ислом муртабит ҳастанд ва метавонанд ба унвони нишонаи ошкор аз ҳувияти мазҳабӣ талаққӣ шаванд. Дар ҳоле ки салб ё намодҳои дигар мумкин аст камтар қобили тавваҷуҳ ё камтаре таҳрикомез ба назар барисанд.
Моддаи аввали қонуни асосии Қазоқистон
Дар ибтидои қонуни асосии Қазоқистон омадааст: Ҷумҳурии Қазоқистон худро як кишвари демократик, секулар, қонунӣ ва иҷтимоӣ эълом медонад, ки болотарин арзишҳои он инсон, зиндагӣ, ҳуқуқ ва озодиҳои ӯ аст. Бар асоси ин асл, ҳар фарди мазҳабӣ метавонад аз ҳуқуқ ва озодиҳои худ дифоъ кунад, аммо набояд фаромӯш кард, ки дар кишвари Қазоқистон дин аз давлат ҷудо аст.
Пас аз фурӯпошии иттиҳоди ҷамоҳири Шуравӣ ва шаклгирии истиқлоли Ҷумҳуриҳои пасошуравӣ, нозирони шоҳид рушди физояндаи ҷараёнҳои миллӣ гарои мубтанӣ бар ҳувиятҳои қавмӣ ва забонӣ ва . . . будаанд ва дар канори ин ҷараёнҳои миллигаро, ҷараёнҳои динигаро ҳамроҳ бо соири ҷараёнҳои фарҳангӣ ба далели хафақон ва саркӯбҳои шадиди давраи Шуравӣ зуҳӯр ва буруз ёфтаанд ва аз сӯи дигар, ба далели ин ки давлатҳои истиқлол ёфта асос ва усули худро бар секулорсим бунён ниҳодаанд, ҷараёнҳои динигаро аз ин фурсат баҳра бурда ва дар чорчуби тамоюлоти бумӣ ва маҳаллӣ ҳаракат карда ва ба ҷазби гуруҳҳои иҷтимоӣ пардохтаанд. Акнун дар кишварҳои пасошуравии минтақаи Осиёи марказӣ гароиш ба дин дар ҳоли рушд аст ва ба бовари бархе мутахассисони ин равия сабаби бурузи нигарониҳо дар маҳофили мухталиф шудааст. Саволот дар хусуси ин ки, ин ҷараёнҳои динигаро ба чӣ самту сӯе ҳаракат мекунанд, матраҳ аст.
