Yoksulluk ve zenginliğin iman üzerindeki etkisi

İslam'da yoksulluk gibi bazı kavramlarda aşırılıkçı görüşler vardır. Bunun nedeni, dini öğretilerin bütünlüğünü görmezden gelmektir. İslami metinlerdeki fakirlik ve zenginlik ile ilgili tüm cümleleri bir araya getirirsek, bu konuda tam bir görüş elde ederiz.

Bazen İslam'ın yoksulluk ve zenginlik arasında hangisine değer verdiği sorusu ortaya çıkar. "Yoksulluk" ve "zenginlik" tamamen nesnel ve zihniyetlerden ayrı iki olgu olarak tasvir edilmemiştir. İslami raporlarda bunlar, insan ve onun tarihi yönü ile ilgili olgular olarak tanıtılmıştır. Zenginin ve fakirin değeri, kişinin kendini içinde bulduğu koşullara bağlıdır.

İslam'ın bu konudaki bakış açısı koşullara göre ontolojik bir görüştür. Örneğin şu koşullar;  bu zenginlik ve yoksulluk kimleri kapsıyor ? İkincisi, bu zenginlik  ve yoksulluk dünyevi mi yoksa uhrevi mi? Üçüncüsü, bu zenginlik ve yoksulluk talep konumunda mı yoksa gerçekleşme konumunda mı?

Yoksulluğa dünyevi bir mesele olarak baktığımızda, yoksulluk, hakikat yolundan daha kolay ve hızlı bir şekilde sapmanın koşullarını yaratabilir. Yani yoksulluk bu anlamda kötüdür. İşte bu yüzden dua eden ve daha iyi bir dünyevi hayat isteyen kimse, fakirliği talep etmemelidir. Fakat öte yandan yoksulluk, bireyde fiili hale gelen bir şey olarak düşünüldüğünde eğer o kişi imanını koruyabilir ve sonunda ölürse, böyle bir kimse ahirette fakir bir mümin olarak yüksek bir konuma sahip olacaktır.

İslami metinlere göre, zengin olup ahirete inancını beraberlerinde götürmüş olanlar kendilerinden daha az mali çıkarı olanlardan daha düşük statüye sahipler, hatta bazı raporlar cennete gidecek son insanlar olduklarını söylüyor. Ancak dünyadaki duruma bakıldığında, zenginlik yoksulluktan daha iyi görünüyor. Zenginlik ve zengin olmak, yoksulluğa nispeten daha az sapmaya yol açıyor. Alak suresi 6-7 ayetlerinde şöyle buyruluyor: Hayır gerçek şu ki insan kendini kendine yeterli gördüğü için çizgiyi aşar.

Daha az konuşulan bir diğer kısım ise "Yeterlilik" tir. Yeterlilik (کفاف )bir kişinin gelir ve giderlerinin eşit olduğu bir durumdur. İslami kaynaklar, Allah'tan dua olarak isteyebileceğimiz en güzel şeyin "yeterlilik" olduğunu göstermektedir. Fakirlik hiç bir zaman talep edilmemeli  zenginlik iyidir ve bazı dualarda istenmiştir. Ama yeterlilik hepsinden daha iyidir ve bireyin bu dünyada olan imanını sürdürmesi için en büyük garantiyi sağlar.

İslam İktisadi Fikirleri Beşeri Bilimler ve Kültürel Çalışmalar Enstitüsü'nde öğretim üyesi olan Seyyid Muhammed Hadi Gerami'nin bir notundan alınmıştır.

4055336