İslam'da cihad, azami gayreti göstermek ve her şeyi var gücüyle yapmak demektir. Ancak bugün Kur’an'da "cihad" kelimesi, savaşmak, savaş alanına gitmek ve düşmanla mücadele anlamına gelen İslamofobik motiflerle eş anlamlı hale ggelmiştir. Ama gerçek anlamda cihad ahlaki ve manevi bir kavramdır. Örneğin, sermayesini ve zamanını başkalarına yardım etmek için kullanan bir kimse, bir nevi cihad etmiş olur. Genel olarak, cihadı Allah'ı hoşnut etme yolunda bir hareket olarak görmeliyiz.
İslam'da "küçük cihad" ve "büyük cihad" olmak üzere iki terim vardır. Küçük cihad, hayat kurtarmak, kendini savunmak ve silahlı bir düşmanla mücadele için savaşmak demektir. Kur’an'da küçük cihad hakkında şöyle söylenmiştir: Tevbe suresi 111. Ayet: Şüphesiz Allah, mü’minlerden canlarını ve mallarını, kendilerine vereceği cennet karşılığında satın almıştır. Artık, onlar Allah yolunda savaşırlar, öldürürler ve ölürler. Allah, bunu Tevrat’ta, İncil’de ve Kur’an’da kesin olarak va’detmiştir. Kimdir sözünü Allah’tan daha iyi yerine getiren? O hâlde, yapmış olduğunuz bu alışverişten dolayı sevinin. İşte asıl bu büyük başarıdır.
Fakat Büyük Cihad'ın anlamı, Resulullah (s.a.v.)'in emrine göre nefsle yapılan savaştır. Zira nefs, insanı her zaman çirkin işlere davet eder, çirkinliğe ve şehvetlere meyleder, iyilik yapmaktan kaçınır, arzuları büyür , kıyametin azametini unutur , rahatlığı talep eder. Allah Yusuf suresi 53. ayetinde şöyle buyuruyor: Ben nefsimi temize çıkarmam, çünkü Rabbimin merhamet ettiği hariç, nefis aşırı derecede kötülüğü emreder. Şüphesiz Rabbim çok bağışlayandır, çok merhamet edendir” dedi.
İnsanın nefsi ile Cihadı veya Cihad Ekber, İslam ahlakında, ahlakı, düşünce ve davranışları arındırmaya çalışmak, çirkin ve hoş olmayan iç arzularla savaşmak ve bunlara karşı çıkmak anlamına gelen bir terimdir. Kur’an'da ve rivayetlerde nefis ile cihad vurgulanmakta, rivayetlerde nefis ile cihad, cihaddan daha yüksek bir mertebede olup, mertebeleri ve dereceleri vardır.
Nefis ile Cihad İslam tarafından vurgulanır ve müminin kalıcı bir görevi olarak kabul edilir. Nefsi cihadın zorluğuna gelince, denilmiştir ki, insanlar normalde bir kere ölürler, fakat kim nefsi cihad yolunda şeytanla ve nefsi havasıyla savaşırsa, günde yetmiş defa ölür. İnsan nefsine hakim olabilmek için sürekli onunla mücadele içindedir.