İslam’da komşuluk ilişkileri
Hüccetül İslam Velmüslimin Seyid Muhammed Bakır Alevi bir konuşmasında komşu haklarına değindi. Aşağıda yaptığı konuşmanın özeti yer almaktadır:
Kelimenin tam anlamıyla Türkçe'de yaygın şekliyle fiziki olarak birbirine yakın veya bitişik yerlerde yaşayanlara komşu denir. Yakınlık veya bitişik olma ev bakımından, iş yeri, arazi veya şehir itibariyle de olabilir. Dilimizdeki iş yeri komşusu, arazi komşusu, komşu köy, komşu kaza, vilâyet tâbirleri bunu ifade eder. Kur’anda komşuya hürmet ve saygı Nisâ suresi 36. ayetinde şöyle belirtilmiştir: Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya, elinizin altındakilere iyilik edin. Şüphesiz Allah, kibirlenen ve övünen kimseleri sevmez.
Bu nedenle Kur’an'a göre, Kur’an'ın vurguladığı komşu hakları konusu üzerinde her Müslüman bilinçli olmalıdır.
Komşuya saygı göstermek mümin insanların işaretidir
Rivayetlerde mümin olmanın şartlarından birinin komşulara iyi davranmamız gerektiğini okuyoruz. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle söylüyor: "Komşulara iyi davranırsan mü'minlerden olursun". Başka bir yerde ise şöyle demiştir: "Cebrail bana komşu hakkını o kadar tavsiye etti ki, neredeyse komşuyu komşuya vâris kılacak zannettim’’.
Başka bir hadiste Peygamber (s.a.v.)'in, vefat ettiği zaman kendisinden razı olan üç komşusu bulunanın affedileceğini bildirdiği nakledilmiştir. İnsan eğer üç komşusunu memnun edememişse biçaredir. Ama eğer memnun ve razı edilmişlerse hakları yerine getirilmiş demektir.
İslam Peygamberi bir rivayetinde şöyle demiştir: Komşusunu inciten beni incitir, beni inciten Allah'ı incitir, komşusuyla münakaşa eden benimle münakaşa etmiştir, benimle münakaşa eden Allah’ile münakaşa etmiştir. Komşu için hürmet, saygı ve tüm bunlar İslam’da açıklanmıştır.
İslam komşu hakları hakkında ne diyor?
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) komşu hakları hakkında şöyle söylemiştir: Senden yardım isterse ona yardım etmelisin ve senden borç isterse ona borç vermelisin. İhtiyaçlarını gidermelisin. Başına bir belâ veya musibet gelirse taziyede bulunmalısın, saadete ermişse onu tebrik etmelisin, hasta ise ziyaret etmelisin, vefat ederse cenazesine gitmelisin, bir meyve alırsanız, ona bir kap hediye etmelisin ve bunu yapmak istemiyorsanız, aldığınız şeyleri saklayın ki komşu görmesin, eğer görürse komşunun çocuğunun gözü kalabilir. Lezzetli bir yemek yaptıysanız, komşunuza de bir tabak yemek verin. Bu haklara saygı duymak çok önemlidir.
İmam Seccad (as) komşu haklarından şöyle bahseder: Komşunun hakkı, yanında yokken canını korumak, yanındayken sevmek, mazlum olduğu zaman ona yardım etmektir. Hayatının gizli meselelerini aramayın. Komşunuzun kusurlarını öyle örtmelisiniz ki kimse ona ulaşamasın. Eğer sözlerinizi kabul ediyorsa ana gizlice öğüt verin, zor durumda bırakmayın ve hatalarını bağışlayın.
4053896
