Kırgızistan laik toplumunda aktif İslami kadınlar

Kırgızistan’da din eğitimi almış aktivist kadınlar ve üniversite mezunları, ataerkilliğe meydan okuyarak sokaklarda sloganlar atmak yerine, İslami bilgilerine dayanarak, İslam’da kadının konumunu ve haklarının korunmasını vurgulayarak geleneksel ailenin doğasını pratik bir şekilde değiştirmeye yardımcı olurlar.

The Diplomat sitesinin haberine göre, kadınların Kırgızistan’da yürüttüğü İslami organizasyonlar ve faaliyetler, sosyal alanda giderek daha fazla önem kazanmaya başladı. Müslüman kadınlar hayır işleri ve İslami moda gibi çeşitli alanlarda görülmektedir. Ancak diğer alanlarda sosyal aktörler olarak İslami kuruluşların rolü tam olarak anlaşılamamıştır.

Orta Asya'da ilk olarak İslam ve İslami gruplar, örgütler ve partiler genellikle güvenlik açısından bir tehdit olarak görülmüştür. İslamcılığın tehlikeli olduğu ve bölgede istikrarı tehdit ettiği konusunda genel bir algı var. Buda Orta Asya’daki İslam anlayışının baskın özelliği olmuştur.

İkinci görüş son on yılda çıktı ve İslam’ı liberal ideolojiye yani düşünce ve ifade özgürlüğü, kadın hakları ve bireysel yaşam seçimlerine bir meydan okuma olarak görüyor ve üçüncü görüş, Orta Asya’da Müslüman faaliyeti, kimlik siyasetinin (Identity Politics) önemli bir unsuru haline dönüşmüştür.

Kırgızistan Müslüman kadınları ve komünist dönemde toplumsal faaliyetlerin değişimi

Kimlik siyaseti, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından ve komünizmin çöküşünden sonra gelişti. Müslüman seferberliği, Sovyet dönemi örgütlenme biçimlerinin yerini aldı ve bireylerin siyasi kimliklerini yeniden tanımlamaları veya güçlendirmeleri için yollar sağladı.

Müslüman kadın ağları veya dernekleri, Kırgızistan’daki daha geniş sivil toplumun önemli bir parçasıdır. Müslüman kadınların ülkedeki İslam aracılığıyla toplumu nasıl şekillendirdiğini incelemek önemlidir.

Bu rapor, Kırgızistan’daki Mutakallim ve Datka-aiym gibi gibi dini örgütlerle yapılan görüşmelere dayanmaktadır.

İslami kurumların toplumsal kurumlara dönüşmesi

Kırgızistan’da İslami aktivizm ve İslami kurumlar giderek sosyal kurumlar haline gelerek bir ölçüde konumlarını kazanmış ve topluma yardımcı olmak için kendi sistemlerini oluşturmuşlardır.

Örneğin Mutakallim örgütünün liderlerinden Jemal Frontbek Kızı, Kırgızistan’da çok eşliliğe karşı çıkmakta ve bunun ülkede uygulanma şeklinin İslam’ın gereklerine uymadığını savunmaktadır.

Diğer alanlarda İslami kuruluşlar da kadınları destekledi. Datka-aiym’in bekar veya dul kadınların iş bulmasını destekleyen iş geliştirme girişimleri bulunmakta ayrıca kadınları spor, resim veya müzik yarışmalarına dahil ediyo. Bir hayır kurumu olarak yetim ve engelli çocuklara eğitim yardımı da yapmaktadır.

Toplumun amaçlarına ulaşmada Müslüman kadınların üstün rolü

Diyanet işlerinde görev yapan kadın görevliler sosyal arabuluculuk yapmaktadır. Mutakallim laik ve dindar toplumlar arasında bir köprü görevi görür.

Mutakallim laik bir ülkede yaşamanın bireysel tercihler ne olursa olsun tüm insanlara saygı ve hoşgörü gösterilmesi gerektiğini beyan eder. Bu kuruluş, okullarda ve dini kurumlarda barışı güçlendirme kursları başlattı.

Örneğin din işlerinde görevli lkadınlardan biri olan Jamal Frotbek Kızı, okula başörtülü kızları tanıtan ve kadınların pasaportlarında başörtülü fotoğrafların olmasına izin verilmesini sağlayan ilk kişilerden biriydi.

Bu kuruluş Müslüman kadınların haklarını desteklemek için tam anlamıyla aktiftir ve uluslararası kuruluşlar ve hükümet kuruluşları ile yakın işbirliği içindedir.

Mutakallim üyelerinden biri kadın hakları ile ilgili konularda çalıştıklarını ifade etti. Kadınlar toplumun her alanında hayati rollerini farkederek İslam’ın gerici, radikal veya yabancı olduğu kalıplaşmış yargılarını değiştirmek için İslam’ı olumlu bir şekilde sunmak için çalışıyor. Bu bağlamda örtünme özellikle genç kadınlar arasında ana tartışma konusu olmuştur.

Bu üye şöyle devam etti: Örtünme konusu birçok eğitimli kadın tarafından dile getirildi. Spor ve eğitim alanında faaliyet gösteriyorlar ve faaliyetlerini moda ve giyim tasarımı olarak görüyorlar ve İslam’ın çeşitliliğini göstermek için İslami kıyafetlerin çeşitli, renkli, ilginç ve şık olmasının önemli olduğunu söylüyorlar.

Damira isimli başka kadın Kırgızistan İslam Üniversitesi’nden genç bir hocayla online Kur’an ve dini eğitim kurslarına katılıyor. O, namaz kılan ve oruç tutan bir insan, evde dört çocuğu olduğu düşünüldüğünde, din eğitimine devam etmesi için en iyi yol buydu.

Bu kadınlar açık protesto yerine sessiz faaliyetleri seçtiler. İslam’ı öğrenmek ve sosyal çevrelerinde başkalarını olumlu yönde etkilemek ve sevdikleriyle İslam’ı konuşarak, büyüklere saygının yanı sıra insani yönlerini de vurguluyorlar. Bu kadınların tarihi, faaliyetlerinin spor ve eğitimde ilerlemeyi amaçladığını göstermektedir. Ancak bu kadınlar kendilerine karşı olumsuz bir tutumla da karşı karşıyadır.

Kırgızistan laik toplumunda örtünme çilesi

Genç öğrenciler İslam’ı tercih etmelerine rağmen ebeveynlerinin onlara sık sık karşı çıktığını ve biraz daha beklemelerini söylediklerini söylediler.

Genç kızlar arasındaki tartışma çoğunlukla başörtüsü ve laik ebeveynlerin rahatsız göründüğünü söyleyerek genellikle desteklemediği giyim tarzları etrafında dönüyor. Anneler, özellikle taksi ve minibüs kullanmak istediklerinde kızlarına İslami kıyafetlerinin rahat olmadığını ve çok uzun olduğunu söylüyor. Bu kadar uzun kıyafetlerin her zaman kirli olduğunu ve yerde sürüklendiğini savunuyorlar.

İslami kıyafet seçimi ve uygulanması konusu kamusal alanda da görülmekte. Özellikle devlet okulu yönetimi genç öğretmenlerin İslami kıyafet seçmesini yasaklıyor.

Kırgızistan’daki kadın İslami aktivistler, yardım, moda, kalkınma yardımı, çevrimiçi ve çevrimdışı eğitim ve diğer sosyal destek biçimleri gibi çeşitli faaliyetlerde yer almaktadır.

Genel olarak Kırgızistan’da İslam açıkça ülkedeki daha geniş sivil toplum için hayati bir unsurdur ve birçok alanda gelecekteki işbirliğinin gerekli bir yönüdür.

4110866