Mısırlı bir doktor ve filozof; Mustafa Mahmud

Mustafa Mahmud, Mısırlı bir doktor, yazar ve filozoftur. Elli yılı aşkın fikri ve edebi faaliyetleri boyunca bilimin inanca dayalı bir anlayışını sunmak, inanç ve ona dayalı ahlakın önemini göstermek için çaba sarfetti.

Mustafa Mahmud 27 Aralık 1921’de  dünyaya geldi ve 31 Ekim 2009’da vefat etti. Günümüze Kur'an tefsiri ve dini fikirler alanında 89 eser bırakmıştır. Tam adı Mustafa Kamal Mahmud Hüseyin Al Mahfuz’dur. Şiilerin dördüncü imamı İmam Seccad’ın soyundan geliyordu.

Mısır’ın Manufiya eyaletine bağlı Shibin El – Kom’da dünyaya gelen Mustafa Mahmud, ailesiyle Tanta şehrine taşındı. Hayatı boyunca düşünce ve inançlarını derinden etkileyen Seyyid el-Bedavi Camii'nin bitişiğindeki bir evde yaşadı.

Küçük yaşlardan itibaren Kur’an okumaya başladı Arapça’nın temellerini öğrendi. Daha sonra okula gitti ve Kur’an-ı Kerim’in büyük bir bölümünü ezberledi.

Bir öğretmen tarafından cezalandırıldıktan sonra okulu bıraktı ancak üç yıl sonra geri döndü ve eğitimine kaldığı yerden devam etti. Döndükten sonra farklı derslerde büyük yetenek göstererek liseden mezun oldu ve sonra Kahire üniversitesi Tıp Fakültesini kazandı.

Anatomi bilimine çok meraklıydı ve arkadaşları ona ‘anatomist’ diyordu. Uzun  bir hastalık nedeniyle üç yıl üniversiteden uzak kaldı. Bu üç yılın düşünceleri üzerinde de büyük etkisi oldu. Daha sonra çalışmalarına devam etti ve tıp fakültesinden mezun oldu.

Bir süre mesleğini icra ettikten sonra hayatın ve ölümün hakikati, varlığın sırrı ve varlığın hakikatine dair kafasındaki soru işaretleri nedeniyle hekimliği bırakıp  Kur’an-ı Kerim ve ilim-iman ilişkisi üzerine araştırmalar yapmaya başladı. En önemli eseri olan ‘Kur’an’ı anlamak; çağdaş bir yaklaşım’ kitabı 1970 yılında yayımlandı. Mustafa Mahmud bu kitabında modern gelişmelere dayalı ve günümüz ihtiyaçlarına uygun yeni bir yorum sunmaya çalışır. Ayetler üzerinde tefekkür ederek yaratılış hikayesi, kader ve irade, helal ve haram, diriliş gibi önemli konuları ele almaya çalışır.

Bu eserinde Kur’an’ın mucizesinin boyutlarını göstererek buna dayalı olarak ayetlere yeni bir tefsir, anlayış getirir. Kitap, manevi alanı maddi alana uyarlama çabası olarak değerlendirilebilir. Ona göre insan iki dünya arasında yaşar: özgür iradenin iç dünyası ve dışardaki maddi mecbur olduğumuz dünya. Sabit kanunları insanı zincire vurmuş bir dünya ve insanın özgürce hareket etmesinin tek yolu bu kanunları bilerek, uyum sağlayarak onları zekice kullanmasıdır.