Yaratılıştaki farklılıklar toplumları inşa etmek için bir ihtiyaç

Allah’ın yarattıklarında gördüğümüz farklılıklar onun kudretinin ve azametinin bir tecellisi olup insanın sosyal hayatında da çok önemli bir yere sahiptir.

Allah’ın adaleti hakkında pek çok soru akla gelir. Bunlardan biri, eğer Allah adil ise, başta insan olmak üzere canlıların yaratılışındaki bunca farklılığın sebebi nedir?

Yaratılıştaki hikmetli farklılıklar, sadece adaletsizlik değil, adaletin kendisidir. Onlar Allah’ı anlamanın anahtarıdır.

Rûm suresi, 22. ayeti: “ O’nun kanıtlarından biri de, gökleri ve yeri yaratması, dillerinizin ve renklerinizin farklı olmasıdır. Kuşkusuz bunda bilenler için ibretler vardır.” İnsanların dillerindeki ve renklerindeki farklılık, Allah’ın kudretinin bir göstergesidir.

Bir mimarın, bir mühendisin tek bir yapı planı vermesi, bir ressamın sürekli bir şeyi resmetmesi, bir şairin tek tür şiir yazması, onun zaafının ve sınırlılığının delilidir. Ancak birileri her an yeni fikirler veya tasarımlar sunuyorsa, bu onların yüksek kabiliyet ve yeteneğini gösterir.

Farklılıklar mükemmelliğin sırrıdır

Tüm insanlar aynı özelliklere yani aynı şekle, ses tonuna ve tamamen birbirine benzeseydi gelişim ve mükemmeliğe ulaşmak söz konusu olmazdı. Temel olarak, farklılıklar işbirliği, destek  ve koordinasyon olduğunda işler. Güçlü olan zayıfın, zengin de yoksulun elini tutar.

Bütün insanlar aynı gelire sahip olursa cömertliğin ve infak’ın bir anlamı yoktur. Araba kullanmayı bilmeyen ama dini bilgisi yeterli olan birini düşünün. Başkalarından ona sürüş dersleri vermelerini ister ve sürüş dersi veren ise dini öğretileri öğrenmek için ona gider. Herkes bir dalda öğrencidir.

Farklılıklar ve sosyalleşme

Farklılıklar insanların sosyal hayatında önemli bir rol oynamaktadır.  Önemini ifade etmek için iki temel nokta vardır:

1- İnsan hayatı sosyaldir. İnsan sosyalliği felsefesinde iki teori vardır. Birincisi, hayatın ihtiyaçları insanları sosyal hayata zorlar. ikincisi, insan doğal olarak toplum içinde yaşamaya eğilimlidir ve yalnızlıktan nefret eder. Sonuç olarak, insan sosyaldir.

2- Yardımlaşma olmaksızın sosyal hayat sürdürülemez. Herkesin farklı bir iş veya sanat alanında olması farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Bu, sırayla bir topluluk oluşturmaya yardımcı olan çeşitli ihtiyaçlar yaratır. Bu yüzden farklılıklar ihtiyaçları doğurur ve bu ihtiyaçlar insanın toplum içinde büyümesinin zeminini hazırlar.

Muhsin Kıraati’inin İnanaç İlkeleri (Adl) kitabından alıntıdır.