Özgürlük, insan onurunun ilk ürünüdür
İsrâ suresi 70 ayetini okuyalım: “Andolsun biz Âdemoğluna şan, şeref ve nimetler verdik; onları karada ve denizde taşıdık, kendilerine güzel güzel rızıklar verdik ve onları yarattıklarımızın çoğundan üstün kıldık.”
Hucurât suresi 13. Ayetinde şöyle buyruluyor: “ Ey insanlar! Şüphesiz sizi bir erkek ile bir dişiden yarattık, tanışasınız diye sizi kavim ve kabilelere ayırdık, Allah katında en değerli olanınız O’na itaatsizlikten en fazla sakınanınızdır. Allah her şeyi hakkıyla bilmektedir, her şeyden haberdardır.”
Kur’an ayetleri üzeride düşündüğümüzde tüm yaratıkların ve Allah’ın yarattıklarının Cenab-ı Hakk’ın kerameti ile yaratıldığını anlarız. Çünkü Allah kerimdir. Değerli ve asil olan bir varlık yaratmıştır. Asıl keramet Kur’an-ı Kerim’dir.
Kerim denilen bir varlıktan bahsettiğimizde, o varlığın keramet ve onuruda görülebilmelidir. Eğer bir insan onurlu ise onu onurlu ve şerefli yapan vasıflar nelerdir?
Bazı alimler arasında ihtilafın çok olduğu tartışmalardan biri Allah’ın insana bu onuru bahşettiği yada tedrici olarak kazanması gerektiği konusunda aynı düşüncede olmamalarıdır.
İnsan onuru doğuştan gelen bir niteliktir
Bana göre Kur’an insan onurunun doğuştan gelen bir özellik olduğunu söylüyor. Çünkü insan tüm özellikleri, inançları ne olursa olsun bu özgünlüğüyle Allah ile ayrılmaz bir bağa sahiptir ki asalet ve kerim olmasıyla birlikte daha da bütünleşir.
Kur’an ayetlerine göre Allah’ın insan ile olan ilişkisi özel bir ilişkidir. Çeşitli ayetlerde Allah, insanın bütün özelliklerine hürmet etmiş ve onu soru soran biri olarak görmüştür. Allah’ın hatta O’nun emirlerinin karşısında bile her an sorgulayıcı olabilmesi insanın eşsiz bir özelliğidir.
Kur’an insan tefekkür ve anlayışına değer vererek saygı gösterir. İnsan, Cenâb-ı Hak tarafından yaratıldığı için onur sahibidir ve bir adım attığında iyi işler yaparak kendini geliştirebilir.
Kur’an’da bahsedilen insanın cehalet, zalimlik vb. olumsuz özellikleri insanın doğası ile ilgili değildir. İnsanları uyarmak için bu ifadelerden bahsetmiştir. Tüm insanlar hata yapabilir Allah onlardan kaçınmamızı ister.
Bence insan onuru, değeri ve kerameti insan haklarından daha derin bir konudur. İnsan onuru haklardan daha fazlasıdır. İnsanın kerameti sorgulamayı ve insan haklarını dikkate alan, sorumluluk ve bağlılığı içeren bir orta yoldur. Özgürlük, insan onurunun ilk sonucudur, çünkü insanın düşünmekte ve seçmekte özgür olduğunu gösterir.
İslami Azad Üniversitesi Bilim ve Araştırma Bölümü öğretim üyesi Mehdi Mehrizi’nin “Özgürlük ve İnsan Onuru” toplantısındaki konuşmasından alıntıdır.
4143556
