Hak yoluna davette Hz. İbrahim’in (a.s) hoşgörüsü
Hoşgörü insanları eğitmede ve ruhen hazırlamada kullanılan yöntemlerden biridir. Hoşgörü ve müsamaha bir insanın işlerini yumuşak davranışlar kullanarak yürütebilmesi demektir. Eğitimde de etkili bir yöntemdir. Başka bir ifadeyle bu yöntemi kullanan kişi muhalifini uzlaşan kişiye daha sonrada kendine dost yapabilir. Bu tıpkı bir öğretmenin gereksiz yere sert davranışlar sergilemesi sonucu öğrencinin okuldan ve derslerden soğuması ve uzaklaşmasına benzer. İlâhi Peygamberlerde insanlara karşı her zaman müsamahalı ve yumuşak davranmışlardır.
Hz. İbrahim (a.s) Ulu-l Azm Peygamberlerinden biri olup hoşgörü yöntemini kullanmıştır. Allah Kur’an’da bunlardan bazılarını zikretmiştir. Örneğin Hz. İbrahim’in (a.s) evine bilinmeyen misafirler geldiğinde, Hz İbrahim onları tanıdıktan ve görevlerinin Lût kavmini cezalandırmak olduğunu anlayınca Hz İbrahim onlarla tartışmaya başlar. Lût kavmini cezalandırmamaları için.
Hûd suresi 74. ayeti: “İbrâhim’in korkusu geçip kendisine müjde de gelince Lût kavmi hakkında bizimle tartışmaya başladı.”
Bunun nedeni Hz. İbrahim’in (a.s) Lût kavmini savunması veya Allah’ın emrine karşı gelmek için değildi. Aksine bir sonraki ayette belirtildiği üzere Hz. İbrahim (a.s) çok merhametli olduğu ve Lût kavminin günahlarından tövbe edeceğini veya gaflet uykularından uyanacağını düşündüğü için elçilerle tartışmıştı. Hûd suresi 75. ayeti: “İbrâhim cidden ağır başlı, hassas ruhlu, kendini Allah’a vermiş biriydi.”
Allah Hac Suresi’nde insanlara Hz. İbrahim’in dinine uymalarını emretmiş ve onu kolay din olarak tanıtmıştır: “Allah yolunda, gerektiği gibi cihad edin. Sizi O seçti ve size din konusunda hiçbir güçlük yüklemedi; ceddiniz İbrâhim’in dininde olduğu gibi. O size hem daha önce hem de bu Kur’an’da “müslümanlar” adını verdi ki peygamber size şahitlik etsin, siz de insanlara şahitlik edesiniz. Haydi namazı kılın, zekâtı verin ve Allah’a sımsıkı bağlanın. Sizin mevlânız O’dur. O ne güzel mevlâdır ve ne iyi yardımcıdır. (Hac: 78)
Hz. İbrahim hem amellerinde (Lût kavmi hakkında münakaşasında) hem de akidesinde (Hac suresinin 78. ayetine istinaden) her zaman müsamahalı davranışlar sergileşmiştir. Öğretmen Allah tarafından gönderildiği için takipçilerini Allah’ın dininden soğutmaz ve onlara kolaylık sağlar.
