Yapay zekanın zaman sonu tehdidi
Yapay zeka, kendini insan zekasından beklediğimiz görevleri yerine getirebilecek programlar geliştirmeye adamış bir bilgisayar bilimi dalıdır. Daha basit biçimleri uzun süredir hayatımızda idi. Mesela makine çevirisi veya ses tanıma gibi.
Yapay zeka, sorunlara yeni çözümler bulmak için tasarlanmıştır. İnsanları taklit etme yeteneğine sahiptir. Bu tanım, problem çözme ve öğrenme peşinde koşan makinelere uygulanabilir. Tüm yapay zeka türlerinde üç süreç gerçekleşir: öğrenme, akıl yürütme ve anlama.
Geçen ay herkesi şoke eden bir şey oldu ve o da lambanın içinden çıkan lambanın ciniydi. ChatGPT ile başladı ve hepimiz yapay zekanın temelde yaptığı şeyin, aklımızdan geçenlerden farklı olduğunu gördük.
Şu anda yapay zeka hakkında gördüğümüz ve kullanıma sunulanlar, yapay zeka çalışmalarında elde ettikleriyle karşılaştırıldığında buzdağının görünen kısmı. Bunun hem teknik hem saha hem de sosyolojik kanıtları var.
Yapay zeka sadece beşeri bilimler tarafından beslenmekle kalmaz, aynı zamanda beşeri bilimleri etkileme konusunda şaşırtıcı bir kapasiteye sahiptir. Uzak bir gelecekten bahsetmiyoruz. Şimdiden bahsediyoruz. Makinenin ilerleme ve öğrenimi endüstri ve teknoloji kalıplarını değiştirecek. Böylece bilgi ve beşeri bilimlerin geleceğinde devrim yaratacak.
Yapay zeka hakkında iki bakış açısı vardır:
1- Operasyonel bakış yani yapay zeka bunu askeri ve ekonomik alanda yapar deniyor.
2- Kıyamet sonrası bilimkurgu bakış açısı
Üç aşamamız var: zeka, bilinç, öz bilinç. Zeka, peynir almak için bir kartonu delen bir fare gibi, konuşma gücünü yani ifade ve belagatı kullanmak demektir.
Bunun bir üst seviyesi bilinçtir. Yani farklı oranları biribirine karıştırmaktır. Evcil bir köpek aç olduğu halde yemek için mamasına saldırmaz. Çünkü sahibinin bu yemeği yemesinden razı olmadığını anlar. Aslında bu köpek birkaç oranı bir arada görüyor. Biz insanların davranışları kasıtlı olarak bilince dayalıdır.
Bilinçten daha üst seviyede öz bilinç vardır. Bu aşamada, insan sadece birkaç ilişkiyi bir arada görmez, aynı zamanda tüm ilişkileri kendisiyle ve başkalarıyla ilgili olarak değerlendirir. Bu öz bilinç sadece insanlarda vardır.
Bilgisayarlar önce zeka aşamasını fethetti ama bizi şaşırtan şu ki yapay zekada bilincin ilk aşamaları ortaya çıktı. Kim olduğunu anlamıyor ama bilinçli olarak tepki veriyor.
Şimdi yapay zekayı tehlikeli yapan nedir? Görünüşe göre yapay zeka öz bilincine doğru ilerliyor.
Yapay zeka öz bilince doğru hareket ederse ne olur diye sorabiliriz? Sorun yapay zekanın gelişim hızıdır. Bizi şaşırtan bir hızdır ve bizi geride bırakabilir. “Doğaya hükmettiğimiz gibi bize hükmedecek birşey mi inşa ettik” diye sorabiliriz.
Dünyayı aklımızı kullanarak şekillendirdik, hayvanları evcilleştirdik, arabayı yaptık, yazılımlar yazdık....sonunda bu gelişim bilgisayarın insanı yaratacağı bir yöne doğru ilerliyor. Yani sorun yapay zekanın gelişim hızında yatıyor.
Beşeri Bilimler ve Kültürel Çalışmalar Araştırma Enstitüsü öğretim üyesi Abdül Mecid Mübelliği’nin “Yapay zeka ve beşeri bilimlerdeki uygulamaları” konulu toplantıdaki konuşmasından alıntıdır.
