İsveç neden Kur’an’ın yakılmasına izin veriyor?
Associated Press’e göre, bu ülke geçmişte mukaddesata hakareti suç saymış olup şimdi, birçok batılı ülkede olduğu gibi, İsveç’te dini mukaddesata hakareti yasaklayan bir yasa çıkarmamıştır.
İsveç’teki bazı İslam karşıtı aktivistlerin Kur’an’a alenen saygısızlık etmesi, İslam ülkelerinde pek çok tepkiye neden oldu. Buda bu tür eylemlere neden izin verildiği konusunu gündeme getirdi.
Geçen ay Iraklı bir ateist polis desteği ile Stockholm’deki bir caminin önünde bir Kur’an nüshasını yaktı ve Danimarka’da aşırı sağcı bir aktivist benzer bir eylemi Stockholm’de Türk büyükelçiliği önünde yaptı.
Bu türde gerçekleşen son olay ise İsveç’te yaşayan bir Iraklı’nın, Perşembe günü Stockholm’deki Irak Büyükelçiliği önünde polisin izniyle Kur’an-ı Kerim’e saygısızlık etti.
İsveç’te Kur’an’a saygısızlık yapılmasına izin veriliyor mu?
İsveç’te Kur’an’ın veya diğer dini metinlerin yakılmasını veya saygısızlık edilmesini özel olarak yasaklayan bir yasa yoktur.
Elbette bu durum herzaman böyle değildi. 19. yüzyılın sonlarında, kutsal şeylere hakaret ve saygısızlık İsveç’te ciddi bir suç olarak kabul edildi ve ölümle cezalandırıldı. Ancak İsveç laik hale geldikçe mukaddesata hakaret yasaları kademeli olarak azaltıldı. Nihayet 1970 yılında bu yasa kanunlardan çıkarıldı.
İsveç makamları bu tür eylemleri durdurabilir mi?
Müslüman ülkeler, İsveç hükümetinden protestocuların Kur’an’ı yakmasını engellemesini istedi. Ancak İsveç’te gösterilere veya halka açık toplantılara izin verilip verilmeyeceğine hükümet değil polis karar veriyor.
İsveç’te ifade özgürlüğü anayasa tarafından korunmakta olup Polis, bir gösteri veya halka açık toplanma iznini reddetmek için kamu güvenliğine yönelik riskler gibi belirli bir neden belirtmelidir.
Stockholm polisi, İsveç Güvenlik Servisi’nin bu tür eylemlerin İsveç’e yönelik terör saldırıları riskini artırabileceği yönündeki değerlendirmelerine değinerek iki Kur’an yakma talebini Şubat ayında reddettiklerinde tam da bunu yaptı. Ancak mahkeme daha sonra polisin halka açık toplantıları yasaklamak için daha somut tehditlere işaret etmesi gerektiğini söyleyerek bu kararı bozdu.
Kur’an’ı yakmak nefret söylemi olarak kabul edilebilir mi?
İsveç’in nefret söylemi yasası, ırk, etnik köken, din, cinsel yönelim veya cinsiyet kimliği temelinde insan gruplarına karşı kışkırtmayı yasaklar.
Bazıları bunun Müslümanları tahrik ettiğinden dolayı nefret söylemi olarak değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Diğerleri ise bu tür eylemlerin din eleştirisini ifade özgürlüğü kisvesi altında örtmek amacıyla İslam dinini hedef aldığını söylüyor.
İsveç polisi, adalet sisteminin yönlendirmesi üzerine İslam’ın kutsal kitabına tekrar hakaret eden bir adama karşı ilk nefret suçu suçlamasında bulundu. Onu resmi olarak suçlayıp suçlamamaya artık savcılar karar verecek.
İsveç makamları Müslümanlar ile Kur’an arasında ayrım yapıyor mu?
İsveçli Müslümanlar, İsveç polisinin diğer dinlerin kutsal kitaplarına saygısızlık edilmesine izin verip vermeyeceğini sorguladı.
Görünüşe göre Müslüman bir adam bunu denemeye karar verdi ve geçen Cumartesi İsrail büyükelçiliği önünde Tevrat ve İncil’i yakacağını söyleyerek gösteri düzenlemek için izin istedi.
İsrail rejimi planlanan eylemi kınayarak İsveç makamlarını bunu durdurmaya çağırsa da, polis adamın talebini kabul etti. Ancak adam Müslüman olarak tüm dini kitapların yakılmasına karşı olduğunu söyledi.
Dünyanın başka yerlerinde mukaddeseta hakaret nasıl görülüyor?
Mukaddesata hakaret birçok ülkede suç sayılıyor. Pew Araştırma Merkezi analizi, 2019’da incelenen 198 ülke ve bölgeden 79’unda bu tür eylemleri yasaklayan yasalara veya politikalara sahip olduğunu buldu. Afganistan, Brunei, İran, Moritanya, Nijerya, Pakistan ve Suudi Arabistan olmak üzere en az yedi ülke bu suç için potansiyel ölüm cezası veriyor.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da, incelenen 20 ülkeden 18’inde mukaddesata hakaret edenler için yasalar bulunmakta olup çoğunda ölüm cezası yoktur.
Irak ve Lübnan gibi ülkelerde bu tür eylemlere üç yıla kadar hapis cezası vardır.
ABD’de ifade özgürlüğü korumaları kapsamında, Kur’an’ın veya diğer kutsal kitapların nüshalarını yakmak yasa dışı değildir.
Örneğin, yetkililer Floridalı papaz Terry Jones’un 2010 yılında 11 Eylül 2001 saldırılarının yıldönümünde bir Kur’an nüshasını yakma tehdidi karşısında dehşete düştüler, ancak yasal işlem başlatmadılar. Jones nihayetinde bunu yapmadı, ancak ertesi yıl Florida’da bir Kur’an’ın yakılmasına öncülük etti.
4156987
