BAE ile İsrail arasında bilim ve teknoloji normalleşmesi nasıl gerçekleşti?
Haliç online sitesinin haberine göre, BAE ve İsrailli araştırmacılar 2017-2019 yılları arasında 248’den fazla ortak araştırma makalesi yayınladı.
Bu makaleler, Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN) parçacık fiziği laboratuvarındaki deneyler gibi bazı büyük araştırma projelerinde iş birliği de dahil olmak üzere çeşitli bilimsel alanları kapsıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Ağustos’ta BAE ile İsrail arasında normalleşme anlaşmasının tamamlandığını duyurmuş ve anlaşmanın Ortadoğu’da barışa katkı sağlayacağını ileri sürmüştü.
BAE ve İsrail yetkilileri görüşmelerde bulunarak çeşitli alanlarda anlaşmalar imzaladılar. ABD ve Siyonist rejim tarafından bu anlaşmalar sıcak bir şekilde karşılanırken tüm Arap ve İslam ülkelerinde yaygın bir muhalefetle karşılandı.
İsrail Bilim ve Teknoloji Bakanı Azhar Şay, Bloomberg’e yaptığı açıklamada, BAE’nin israil’e ekonomik katılımından dolayı kendisine sağlayacağı ekonomik faydaların farkında olduğunu söyledi.
Ayrıca her iki tarafın da siber güvenlik, enerji ve tuzdan arındırma teknolojileri alanlarında kapsamlı araştırmalar yürüttüğünü belirterek gelecekteki iş birliklerinin yapay zekâ ve kuantum bilimlerinin yanı sıra tarım, çöl çalışmaları ve su güvenliği alanlarına odaklanmasının ihtimal dahilinde olduğunu sözlerine ekledi.
iki taraf arasında uzun yıllardır işbirliğinin bulunması nedeniyle normalleşme yeni bir gelişme değil.
Times of Israel, ilişkilerin normalleşmesinin ilk sonucunda, BAE ve İsrail’deki üniversiteler arasında çeşitli akademik anlaşmalar olduğunu belirterek Abu Dabi’deki Muhammed bin Zayed Yapay Zeka Üniversitesi ve İsrail’in Rehovot kentindeki Weizmann Bilim Enstitüsünün, yapay zeka alanında ortak bir sanal enstitü kurmayı planladıklarını yazdı.
Ayrıca öğrenci ve araştırmacı değişimlerini teşvik etmeyi, konferanslar düzenlemeyi ve kaynak paylaşımını planlıyorlar.
New York Üniversitesi Abu Dabi’de İsrailli akademisyenlerle düzenli olarak iş birliği yapan İtalyan astrofizikçi Andrea Macchi, “Araştırmacılar daha fazla ve daha derin ilişkiler kurmanın yollarını arıyor. Artık BAE’i sadece İsrailli meslektaşları ziyaret etmiyor, aynı zamanda Emirlik kurumları da öğrenci değişimleri başlatabiliyor.” diyor.
Clubis, İsrail-Birleşik Arap Emirlikleri arasında koronavirüs araştırmalarında iş birliğinin normalleşme anlaşmasının açıklanmasından önce bile var olduğunu bildiriyor.
Bu kapsamda iki İsrailli şirket, koronavirüs testinin geliştirilmesi konusunda işbirliği yapmak üzere bir Emirlik şirketiyle anlaşma imzalamıştı.
İsrail Bilim ve Teknoloji Bakanı, İsrail’in BAE ile uzay araştırmaları ve ileri teknoloji de dahil olmak üzere ticari iş birliği yapmayı dört gözle beklediğini söyledi.
Bakan, 31 Ağustos’taki toplantıda, uydular ve alçak Dünya yörüngesi deneyleri alanında potansiyel iş birlikleri ve Uluslararası Uzay İstasyonu’na astronot ziyaretlerinin koordinasyonu üzerine ilk görüşmelerin yapıldığını ifade etti.
İsrailli uzmanlar Nature dergisine, BAE’den bilim insanlarının İsrail’in araştırma üssünden ve teknoloji şirketleriyle iş birliklerinden faydalanabileceğini söyledi.
İsrail, teknoloji sektörüne yaklaşık 300 çokuluslu şirketi çekmeyi başararak, araştırma ve geliştirme alanında öncü konuma gelmiş ve küresel teknoloji tedarik zincirinde merkezi bir konuma gelmiştir.
İsrail’in yüksek teknoloji sektörü, ihracatının yüzde 40’ından fazlasını oluşturuyor. BAE de benzer bir üne sahip; Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesindeki girişimlerin üçte birinden fazlası bu topraklarda faaliyet gösteriyor ve bir teknoloji devi olma yolunda ilerliyor.
BAE ile İsrail arasındaki teknoloji iş birliğinin, ilişkilerin normalleşmesinin duyurulmasından çok önce de var olduğunu açıklayan Washington D.C.’deki Arap Körfez Devletleri Enstitüsü’nde siyasi ekonomi araştırmacısı olan Robert Mogilnick, bu işbirliğinin casusluk ve siber güvenlik alanlarındaki iş birliğini de kapsadığını söyledi.
İsrail, aralarında casusluk şirketi NSO Group’un da bulunduğu birçok önde gelen gözetleme şirketine ev sahipliği yaparken BAE’nin de İsrail’in geliştirdiği casusluk programına benzer bir programı Falcon Eye ismiyle geliştirdiğini belirtmekte fayda var.
Reuters’ın haberine göre, İsrail Siber Güvenlik Şefi Yigal Ona, mevkidaşı Muhammed el-Kuveyti ile “dijital iş birliği” hakkında yaptığı sanal toplantıda “ortak noktalarımızın ve paylaşacak çok şeyimizin olduğuna dair çok iyimserim" dedi.
Kuveyti, İsrail ile ilişkilerin normalleşmesini, BAE hükümetinin akıllı hükümet kurma ve yapay zeka teknolojilerini geliştirme yolunda attığı “ileri bir adım” olarak nitelendirdi.
BAE’de kamuoyunun normalleşme konusunda eğitilmesine rağmen normalleşmeye karşı hassasiyet sürüyor.
Her iki ülkeden araştırmacılar, bu normalleşme konusunda biraz daha temkinli ve daha az iyimser olan meslektaşlarıyla olası sıkıntılı ilişkilerle nasıl mücadele edecekler? Bu, sonucu henüz belli olmayan büyük bir soru.
4302569
