“İnsanların hakkına tecavüz etme ve düşmanlık“ üzerine yardımlaşma örnekleri
“Günah ve düşmanlık üzere yardımlaşmayın” ayetinde buyurulduğu gibi insanların haklarının ihlal edilmesi, canlarının, mallarının, onurlarının ellerinden alınması gibi pek çok örnek var.
“Teavün al udvan” kavramı Kur’an’ın diğer ayetlerinde de yer almaktadır. Örneğin, Hz. Peygamber’e (sav) karşı yardımlaşma, düşmanlık, zulüm ve haksızlık örneklerinden biridir: “Eğer Peygamber’e karşı birbirinize arka çıkarsanız bilin ki Allah onun yardımcısıdır, Cebrail de, salih mü’minler de. Bunlardan sonra melekler de ona arka çıkarlar.” (Tahrim: 4)
Kur’an-ı Kerim, ihtilaf ve ayrılıktan uzak durulmasını emreder. Çünkü ihtilafa sebep olan her şey, toplumu zayıflatır ve onurunu zedeler. Bu nedenle, Allah’a ve Resûlü’ne itaat ve sabır esasına dayanarak insanların birbirleriyle çekişmekten kaçınmasını söyler: “Allah’a ve Resûl’üne itaat edin ve birbirinizle çekişmeyin. Sonra gevşersiniz ve gücünüz, devletiniz elden gider. Sabırlı olun. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir.” (Enfâl:46)
Toplumdaki bireyler arasındaki yardımlaşma ve dayanışma, bireyler arasında kin, haset ve düşmanlık bulunmadığında ve gıybet gibi kötü huylardan uzak olunduğunda ortaya çıkar.
Bu nokta, toplumda pek çok ahlaki erdemin yerleşmesinde yardımlaşmanın karşılıklı etkisini, ahlaki kötülüklerin ise yardımlaşma ve dayanışma bağları üzerinde olumsuz etkisini göstermektedir.
Birçok farz veya tavsiye edilen fıkıh hükmünün hikmeti, toplumda yardımlaşma ve dayanışma ruhunu yaymaktır. Bazı fıkıh mezheplerinde fakihler, yardımlaşma ayetini günahta yardımlaşmaya örnek olarak göstermişlerdir. Örneğin, kâfirlere silah veya başka mal satmak, faiz ticareti yapmak, parayı haram şekilde kullanan biriyle ticaret yapmak, cuma namazında satış yapmak, üzüm satmak veya şarap taşımak için bir şey kiralamak günahta yardımlaşmaya örnektir.
