کتاب جدید اسلام‌شناس برجسته روس
گروه بین‌الملل: کتاب «اسلام به مثابه سیستمی ایدئولوژیک»، اثر اسلام‌شناس برجسته روس پروفسور استانیسلاو میخایلویچ پروزروف در روسیه چاپ و منتشر شد.
در این اثر برپایه منابع اصلی، از جمله نسخ خطی و با استفاده از اطلاعات علمی استخراج شده از آنها، با رویکردی جدید به مطالعات اسلامی و تدوین و فرموله کردن محتوا پرداخته شده است.
کتاب «اسلام به مثابه سیستمی ایدئولوژیک»، دربردارنده برخی از تلاشهای علمی نویسنده طی ده سال اخیر است که بخشهایی از آن در نشریات و مجموعه‌های علمی، کنفرانسهای بین المللی و نیز به عنوان متون درسی ارائه شده است. این اثر به علاقمندان مباحث اسلامی کمک می‌کند تا به درک بهتری از جزئیات اسلام به عنوان یک سیستم ایدئولوژیک برسند.
جلد نخست این اثر به بررسی ابعاد عمومی اسلام به مثابه سیستم ایدئولوژیک می‌پرداخت که در سال 2004 منتشر شد. محتوای جلد دوم در زمینه جنبه‌های دیگری از اسلام اختصاص داده شده است که در جلد نخست نیامده است. به طور کلی این مجلد در قالبی مستقل از جلد نخست، در چهار فصل زیر سامان یافته است:
فصل اول: قرآن و تفسیر آن
1. روش‌شناسی شیوه‌های ترجمه قرآن کریم به زبان روسی؛
2. علامه سید محمد حسین طباطبایی و المیزان فی تفسیرالقرآن (ترجمه تفسیری از زبان عربی)؛
3. علمی یا دفاعیات دینی اسلامی (سخنانی چند درباره انتشار ترجمه تفسیری قرآن کریم به زبان روسی)؛
فصل دوم: اعتقادات، تعصب، حقانیت؛
1. اعتقادات عرب‌ها در دوره جاهلی: ترجمه تفسیری «آراء العرب فی الجاهلية» الشهرستانی از زبان عربی؛
2. اصول عقائد: ترجمه تفسیری «کتاب قواعد العقائد» ابوحامد الغزالی از عربی؛
3. نسخه خطی شعر ناشناخته المفضّله الجعفی در زمینه تعصبات شیعی اولیه؛
4. تأملاتی بر سیمای ابویوسف، قاضی القضات بغداد (متوفای. 798م)
5. ابوحنیفه، چهره‌ای برجسته در تاریخ اسلام
فصل سوم: تصوف به مثابه نوعی تفسیر و ظهور اسلام؛
1. تصوف و اسلام؛
2. عشق عرفانی به خدا (المحبّة) به مثابه ایده غالب راه تصوف (الطریقة)
3. حضرت محمد (ص) در سنت تصوف به مثابه الگوی کاملی از عشق عرفانی به خدا
4. ارزش‌های معنوی صوفیان به چیزهای ویژه؛
فصل چهارم: اسلام‌شناسی آکادمیک و تحصیلات اسلامی در روسیه
1. الله یا خدا؟
2. اسلام‌شناسی آکادمیک در زمینه تحصیلات اسلامی در روسیه؛
3. درآمدی بر اسلام‌شناسی (اسلام‌شناسی کلاسیک). برنامه محاضرات کورس‌های تخصصی برای دانشجویان و کارشناسان ارشد انستیتو شرقی دانشگاه دولتی سنت پیترزبورگ
4. مکتب لنین‌گراد ـ پیترزبورگی اسلام‌شناسی آکادمیک.
در انجام کتاب، پانزده صفحه، به واژه‌نامه اصطلاحات اسلامی و توضیح معانی آنها اختصاص داده شده است و سپس شش نمایه زیر آمده است:
1. نمایه اعلام، نام خاندانها، سازمانها، انستیتوها و اجرام آسمانی؛
2. نمایه نامهای ادیان، مکاتب مذهبی ـ فلسفی، جریانهای کلامی ـ فقهی؛ اخوان صوفی؛ جریانهای فکری؛ نهضت‌های مذهبی ـ سیاسی؛
3. نمایه اشعار مذکور؛
4. نمایه اعلام و اماکن جغرافیایی؛
5. نمایه ملل، اقوام و گروههای قومی؛
6. نمایه اسامی انساب؛
لیست کلمات اختصاری و فهرست منابع و آثار (ص349-351) و خلاصه اثر به زبان انگلیسی در 12 صفحه و نهایتا فهرست محتوا پایان دهند کتاب است.
کلمات کلیدی تعصّب شیعی، اسلام در روسیه، اسلام‌شناسی آکادمیک، قرآن، عرفان اسلامی، عشق عرفانی، حضرت محمد (ص)، تعلیم و تربیت اسلامی، نسخ خطی اسلامی، تصوف، شیعیان و معناشناسی شیعی از محورهای اصلی بحث شده در این اثر است.
این اثر با ویرایش آ. آنیکئیئوا، از سوی انتشاراتی «نائوکا» (علم) ـ مسکو و «واستوچنایا لیتراتورا» (نگارش‌های شرقی) و با همکاری مؤسسه انتشاراتی صدرا ـ مسکو وابسته به بنیاد مطالعات اسلامی روسیه در 365 صفحه منتشر شده است.
پروفسور پروزروف از اسلام‌شناسان برجسته روسیه و معاون انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه در سنت پیترزبورگ و از مؤسسان بنیاد مطالعات اسلامی روسیه است. از وی تاکنون بیش از پنجاه اثر پژوهشی در زمینه مطالعات تراث شیعی و اسلام‌شناسی به چاپ رسیده است.
وی همچنین سرویراستار دایرة المعارف «اسلام در سرزمین امپراطوری سابق روسیه» به زبان روسی است.
مطالب مرتبط
