تربیت قرآنی لازمه تعادل منافع مادی و معنوی است

«عبدالامیر کاظم زاهد»، استاد تحصیلات تکمیلی دانشکده فقه دانشگاه کوفه و رئیس سابق دانشکده علوم اسلامی دانشگاه کربلا، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان این مطلب گفت: از دیدگاه قرآن کریم، ماهیت هدایت و روند تربیت و پرورش انسان باید مبتنی بر تعالیم و ارزش‌های والای اخلاقی باشد.
وی با اشاره به آیه 6 سوره انشقاق، «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ: اى انسان حقا كه تو به سوى پروردگار خود به‌سختى در تلاشى و او را ملاقات خواهى كرد»، گفت: این آیه خطاب به انسان می‌گوید ای انسان وقتی متولد می‌شوی مانند صفحه‌ای سفید هستی، سپس در زمینه‌های مختلف عقلی، اخلاقی، احساسی، جسمی و روانی و... شروع به پیشرفت می‌کنی، بنابراین اگر این پیشرفت، تربیت و تعالی انسان بر اساس فرهنگ توحیدی و مبانی و ارزش‌های قرآنی باشد، تعادل میان منافع مادی و دنیوی و منافع اخروی و معنوی را در پی دارد.
رئیس سابق دانشکده علوم اسلامی دانشگاه کربلا در ادامه گفت: این نوع تعادل و جامعیت تنها با تربیت قرآنی محقق می‌شود و این تعادل در حقیقت پیشرفت، رسیدن به کمالات و عروج بر پله‌های ترقی در سایه حمایت پروردگار را برای انسان فراهم می‌کند، تربیت مبتنی بر آموزه‌های قرآن از مسائل مورد توجه عرفا و اهل عرفان بوده است.
هجمه غرب علیه ارزش‌های اسلامی
استاد تحصیلات تکمیلی دانشکده فقه دانشگاه کوفه در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به این که هجمه فرهنگی ـ تبلیغاتی غرب، ارزش‌های والای اخلاقی اسلام را هدف قرار داده است، گفت: اسلام قبل از این که یک نظام عقلی یا اجتماعی باشد، یک نظام اخلاقی است.
وی بیان کرد: به نظر من مقابله مسلمانان با تهاجم‌ غرب، مقابله‌ میان فرهنگ شرک و فرهنگ توحید و میان فلسفه ایمان به وجود خالقی که از بندگانش حمایت و به آن‌ها لطف می‌کند و با آن‌ها مهربان است و انسانی که به توانایی‌های ناقص خود تکیه می‌کند، است.
زاهد گفت: انسان مؤمن با تکیه و توکل بر ذات خداوند متعال، به توانمندی و قدرتی دست‌ پیدا می‌کند که از هیچ دشمنی ترس و هراس ندارد، خداوند متعال در آیه 60 سوره «انفال» می‌فرماید: «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ: وهر چه در توان داريد از نيرو و اسب‌هاى آماده بسيج كنيد تا با اين تداركات دشمن خدا و دشمن خودتان و دشمنان ديگرى را جز ايشان كه شما نمى ‏شناسيدشان و خدا آنان را مى‌شناسد بترسانيد و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مى‌شود و بر شما ستم نخواهد رفت».
رئیس سابق دانشکده علوم اسلامی دانشگاه کربلا گفت: منظور خداوند متعال از این قدرت و نیرویی که از انسان می‌خواهد آن را برای مقابله با دشمن بسیج کند، توانمند‌ی‌های اقتصادی، رسانه‌ای، فرهنگی، سیاسی، نظامی و غیره است.
وی گفت: گاهی در فرهنگ زمینی(فرهنگ مادی غرب) با پیشرفت‌های در زمینه علوم طبیعی و تجربی را شاهدیم، اما اگر به دقت در قرآن کریم به‌عنوان کتاب مقدس امت اسلام بنگریم و تأمل کنیم به این نکته دست خواهیم یافت که بن‌مایه پیشرفت‌های فرهنگ مادی غرب، 1400 سال پیش در کلام وحی و آموزه‌های اسلامی ذکر شده است، زیرا دین اسلام قرین و همنشین عقل و علم است و هرگز نمی‌شود تصور کرد که تضادی میان علم حقیقی و تعالیم و آموزه‌های قرآن و دین مبین اسلام وجود داشته باشد.
زاهد اظهار کرد: حمایت از مستضعفان نیز از دیگر ارزش‌های والای اخلاقی مورد تأکید دین اسلام است که برای برخی این مقوله خوشایند نیست و از دیگر شاخصه‌های اخلاقی یک مسلمان این است که وی با هر رنگ و ملیتی باید به رحمت و رأفت، عدالت، صلح و مدارا مزین شود؛ ارزش‌های والایی که مادی‌گرایان تلاش می‌کنند با هجمه‌های تبلیغاتی آن را مخدوش کنند.  
رئیس سابق دانشکده علوم اسلامی دانشگاه کربلا تأکید کرد: هر اندازه تهاجم فرهنگی غرب علیه اسلام تشدید شود و امت اسلام به‌ ظاهر از این هجمه‌ها آسیب ببیند، اما چشم‌انداز آینده امت اسلام، بسیار مثبت و درخشان است و با قاطعیت می‌توان گفت که آینده از آن اسلام و مسلمانان خواهد بود.
تدبر؛ لازمه دست‌یابی به حقایق و شگفتی‌های قرآن
وی در ادامه تأکید کرد: قرآن کریم سراسر شگفتی و اعجاز است و هر چقدر تدبر ما در کلام وحی بیشتر شود، دستیابی به حقایق و شگفتی‌های کشف‌نشده قرآن افزایش خواهد یافت، بنابراین اگر قرار بود شگفتی‌های قرآن با یک یا 10 تفسیر تمام شود این همه کتب تفسیر در طول تاریخ تألیف نمی‌شد، بنابراین من از دانشگاهیان و جوانان درخواست می‌کنم که روزی حداقل یک صفحه از کلام وحی را بخوانند و در آیات آن تدبر عمیق و جدی داشته باشند تا از علم مطلق خداوند و راه‌های سعادت انسان آگاهی یابند.
اهتمام قرآن به قوانین مربوط به خانواده
استاد تحصیلات عالی دانشکده فقه دانشگاه کوفه در رابطه با مهم‌ترین آموزه‌های قرآن در رابطه با خانواده و تقویت روابط خانوادگی گفت: قرآن کریم مجموعه قوانین مدنی و اجتماعی در حوزه روابط زناشویی و خانوادگی دارد که از جمله این که خداوند متعال در آیه 72 سوره نحل می‌فرماید: «وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ: وخدا براى شما از خودتان همسرانى قرار داد و از همسرانتان براى شما پسران و نوادگانى نهاد و از چيزهاى پاكيزه به شما روزى بخشيد آيا [باز هم] به باطل ايمان مى‌آورند و به نعمت خدا كفر مى ‌ورزند»، بنابراین یکی از قوانینی که در قرآن کریم در رابطه با خانواده به آن اشاره شده، این است که ارتباط میان زن و مرد باید مبتنی بر مودت و محبت باشد.
تربیت صحیح فرزندان؛ مسئولیت اخلاقی و شرعی والدین
وی در ادامه تأکید کرد: از دیگر قوانین اجتماعی قرآن در رابطه با خانواده، این است که فرزندان به‌عنوان امانتی بر گردن پدر و مادر هستند و در نتیجه مسئولیت تربیت و پرورش صحیح فرزندان از مهم‌ترین مسئولیت‌های اخلاقی و شرعی پدر و مادر است.
عبدالامیر زاهد اظهار کرد: اطاعت زن از شوهر در مواردی که واجب است، نیز در قرآن آمده؛ در مقابل مرد نیز باید همسر خود را به‌عنوان با ارزش‌ترین چیزهایی که دارد و شریک عمر و زندگی خود بداند و پس از آن قرآن به فرزندان نیز توصیه می‌کند پس از بزرگ‌شدن، از والدین خود اطاعت کنند و به آن‌ها احترام بگذارند.
وی با اشاره مطالعاتی که کشورهای اروپایی در رابطه با خانواده انجام داده‌اند، یادآور شد: در حال حاضر، جهان مادی اروپا به این نتیجه رسیده که جامعه‌ای که در آن به نهاد خانواده توجه نشود، جامعه‌ای از هم گسسته خواهد بود و خانواده واحد اجتماعی کوچک است که اگر از بین برود، تمامی جامعه با مشکلات و اختلال بزرگ مواجه خواهد شد.
استاد دانشگاه کوفه در بخش دیگری از این گفت‌وگو به خطاب‌های ذکرشده در قرآن اشاره کرد و گفت: خداوند متعال در قرآن، گروه و یا فرقه خاصی را مورد خطاب قرار نمی‌دهد، بلکه با همه مردم در سطوح مختلف صحبت می‌کند، مثلا وقتی تمام انسان‌های روزی زمین را برای شرح یک مسئله جهانی قابل درک مورد خطاب قرار ‌دهد، می‌فرماید: «قل یا بنی ادم»، «یا ایها الناس» و غیره. خطاب دوم قرآن با کسانی است که ایمان آورده‌اند و در این زمینه می‌فرماید: «یا ایها الذین آمنوا»... خطاب سوم با پیامبر گرامی اسلام است که در خطاب به پیامبر(ص) هم چند سطح دارد و از آن جمله «یا ایها الرسول» و «یا ایها النبی» است.
عبدالامیر زاهد در پایان اظهار کرد: قرآن کریم از سوره حمد تا سوره ناس سراسر شگفتی و راز و رمز است و در این کتاب الهی زمانی که مؤمنان، مسلمانان و مخلصان مورد خطاب قرار می‌گیرند، از آیات رحمت و رأفت استفاده می‌شود، اما در خطاب با کافران و دشمنان از آیات عذاب استفاده می‌‌شود که این موضوع از اعجازهای کلام وحی است.