برپایی کمیسیون آموزش عمومی قرآن پس از یک‌سال/ بررسی پیشنهادات و اعلام نتیجه طی 10 روز

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ پنجاهمین جلسه کمیسیون تخصصی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور، عصر امروز، 21 مهرماه با حضور سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش و دیگر اعضا در ساختمان مرکزی این وزارتخانه برگزار شد.
این جلسه با تلاوت آیاتی از قرآن آغاز شد و در ادامه نیز برخی از اعضا به بیان تازه‌ترین خبر حوزه خود پرداختند و سپس علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور، گفت: علی‌رغم اینکه طی یک سال گذشته جلسات رسمی کمیسیون تشکیل نشده است، اما کارها با قوت انجام و اجرا شده است که مهم‌ترین خروجی کمیسیون سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور است.
وی ادامه داد: پیش‌نویس اولیه این سند از سال 1394 در 12 جلسه آماده شد و سپس در 46‌امین جلسه کمیسیون آموزش عمومی قرآن به ریاست وزیر آموزش و پرورش وقت به تصویب رسید و قرار شد کارگروهی به ریاست معاونت پرورشی و فرهنگی اصلاحات لازم را در پیش‌نویس اولیه انجام دهد.
کاظمی اظهار کرد: نهایتاً این کارگروه وظیفه خود را انجام داد و اصلاحات انجام شد و در جلسه چهل و هفتم کمیسیون آموزش عمومی پیش‌نویس این سند تصویب شد و در دی‌ماه 94 به شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارسال شد و در جلسات شورای توسعه پس از بحث و تبادل نظر اعضا، در جلسه سی و چهارم تصویب و به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شد. همچنین پیش‌نویس طرح تصویب شد و این سند در اسفندماه 1396 از سوی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور اجرا به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد.
دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور با اشاره به کلیات این سند، بیان کرد: چشم‌اندازی نیز برای سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور تعریف شده است که براساس آن دستیابی حداقل 50 درصد جوانان و 30 درصد بزرگسالان جامعه به توانایی خواندن همراه با فهم و تدبر در قرآن در نظر گرفته شده است که اصول و اهدافی برای رسیدن به این چشم‌انداز دارد.
وی ادامه داد: از مهم‌ترین اهداف آن استقرار سامانه‌ها و سازوکارهای اجرای طرح ملی حفظ قرآن تا سال 1404 است که به عنوان برنامه‌های محوری این سند مدنظر است. لذا در آموزش و پرورش حفظ جزء سی‌ام قرآن به عنوان محوری‌ترین برنامه حوزه آموزش و پرورش تدوین و دستورالعمل آن ابلاغ شده و تمام دست‌اندرکاران را توجیه کرده‌ایم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: این سند شش راهبرد و 52 اقدام ملی دارد که از جمله این شش راهبرد می‌توان به راهبری و مدیریت کلان اشاره کرد که بناست برای آن ساختاری پیش‌بینی شود و سامانه‌های هوشمند و بحث توسعه و ترویح خود سند و اولویت‌‌یابی مسائل آموزش عمومی قرآن کریم انجام شود.

وی ادامه داد: راهبرد دوم نیز بحث تربیت معلم و تأمین منابع انسانی است که در این راهبرد به ارتقای صلاحیت‌های حرفه‌ای، توانمندسازی مربیان مهد، تشویق کارکنان و اساتید، تولید محتوای لازم، تربیت مدرس و حمایت از فعالان بخش خصوصی توجه می‌شود. راهبرد سوم نیز توسعه برنامه درس ملی در بخش دولتی و غیردولتی است که تعیین سطوح و مدارک آموزش عمومی قرآن رسمی و غیررسمی، استانداردسازی آزمون‌ها و آموزش‌های قرآن، برگزاری دوره‌های استاندارد آموزش قرآن، برنامه‌های انس‌محور برای پیش‌دبستانی‌ها و برنامه‌ریزی برای ارتقای جایگاه درس قرآن از مواردی است که در زمینه برنامه‌ریزی درسی و آموزش به آن توجه می‌شود.
کاظمی اظهار کرد: راهبرد چهارم معطوف به منابع مالی است که در آن از منابع مستقل در بودجه سنواتی بحث می‌شود و اینکه ردیف بودجه خاصی برای آموزش عمومی قرآن در آموزش و پرورش دیده شود و بحث مشارکت‌پذیری در بخش‌های مختلف و بودجه‌ریزی عملیاتی انجام شود. همچنین راهبرد پنجم معطوف به توسعه فضا، تجهیزات و فناوری است که در آن توسعه مراکز پیش‌دبستانی‌ها و مدارس تخصصی قرآن، راه‌اندازی مراکز قرآنی در مناطق روستایی، حمایت از کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری‌های نوین در حوزه آموزش عمومی قرآن، حمایت از تولید و عرضه کارها و خدمات فرهنگی و حمایت از تشکیل هسته‌های آموزش قرآن به ویژه حفظ قرآن در منازل، حسینیه‌ها و مساجد و ... پیش‌بینی شده است.
وی ادامه داد: در راهبرد ششم نیز بحث توسعه مطالعه و پژوهشی و همین‌طور ارتقای سازوکارهای ارزشیابی مطرح است و تشکیل گروه‌های مطالعاتی و پژوهشی، حمایت از برپایی نشست‌ها و همایش‌های علمی، تولید و انتشار مقالات و نشریات علمی ـ ترویجی و علمی ـ پژوهشی و تصویب شاخص‌های توسعه نظام آموزش عمومی قرآن از جمله اقدامات معین برای این راهبرد است.
کاظمی بیان کرد: در پایان این سند نیز چارچوب نهادی تهیه شده و کارگروه‌هایی برای پیاد‌ه‌سازی و اقدامات لازم برای راهبردها تدوین شده است تا پس از شش ماه از تصویب این سند، کارگروه‌ها ایجاد شوند و شناسنامه‌های اقدام ملی در دستور کار قرار گیرد. تا پیش از تصویب سند، هفت کارگروه قرار داشتند که این‌ها پیش‌نویس و اصلاحات و جمع‌بندی سند را انجام دادند، اما در حال حاضر می‌خواهیم این هفت کارگروه ملغی اعلام شود و در کنار این شش راهبرد، پنج کارگروه جدید تعریف کنیم تا وظیفه برنامه‌ریزی و تدوین شناسنامه‌های اقدام ملی رصد و دیگر برنامه‌های مرتبط با این راهبردها اعلام شود.
وی با اشاره به این کارگروه‌ها، ادامه داد: کارگروه برنامه‌ریزی آموزشی با پیگیری راهبرد اول و سه سند راهبردی آموزش یعنی راهبردی و مدیریت کلان و برنامه‌ریزی آموزشی، کارگروه توسعه منابع انسانی با پوشش راهبرد دوم سند، کارگروه توسعه منابع مالی، فضا، تجهیزات و پشتیبانی با پیگیری راهبرد چهارم سند، کارگروه توسعه فناوری، رسانه و فضای مجازی با پیگری راهبرد پنجم سند و کارگروه مطالعات پژوهشی و ارزشیابی با پوشش راهبرد ششم سند راهبردی باشد.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به پیشنهاد افرادی برای مسئولیت‌های هرکدام از این کارگروه‌های پیشنهادی و تبیین شرح وظایفی برای این کارگروه‌ها، اظهار کرد: همچنین اعضایی نیز برای این کارگروه‌ها پیشنهاد داده شده است. این کارگروه‌ها تدوین شناسنامه اقدامات ملی ذیل راهبردهای سند است که در قالب کارگروه‌های قبلی این کار را انجام داده‌ایم؛ یعنی ساختار شناسنامه 52 اقدام ملی طراحی شده است و محتوا نیز در دبیرخانه کمیسیون آموزش عمومی قرآن تهیه شده است که به عنوان پیش‌نویس پیشنهادی تحویل هر کارگروه می‌شود.

وی با اشاره به اینکه شش ماه پس از تصویب و ابلاغ سند راهبردی، کمیسیون آموزش عمومی دو تکلیف را برعهده دارد، اضافه کرد: این دو تکلیف شامل یکی تعیین کارگروه‌ها و دیگری شناسنامه 52 اقدام ملی و ابلاغ آن به دستگاه‌های ذی‌ربط برای اجراست .
کاظمی با اشاره به اینکه برنامه آموزش عمومی قرآن را در سال 97 از 19 دستگاه‌ خواستار شدیم، بیان کرد: فقط 15 دستگاه برنامه آموزشی خود را به کمیسیون اعلام کردند و چهار دستگاه یعنی حوزه علمیه خواهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و جوانان و همچنین وزارت علوم و تحقیقات برنامه‌های خود را ارائه نکردند که امیدواریم برنامه‌هایشان را به دبیرخانه ارسال کنند.
وی گزارشی در حوزه بودجه نیز ارائه داد و گفت: در سال 1394، کمیسیون آموزش عمومی قرآن هیچ بودجه‌ای دریافت نکرده است و در سال 1395، 11 میلیارد تومان کل بودجه کمیسیون بود که از آن مبلغ چهار میلیارد و 300 میلیون تومان سهم آموزش و پرورش بود که ازاین مبلغ یک میلیارد و 700 میلیون تومان تخصیص یافته است و قرار است جبران شود. در سال 1397 نیز تاکنون ریالی دریافت نشده است.
در ادامه نیز برخی از اعضای این کمیسیون به بیان نقطه نظرات خود پرداختند. محمدعلی خواجه‌پیری، پیشکسوت قرآنی و از اعضای این کمیسیون، پیشنهاد داد: کارگروه‌های جدید اگر به زودی تشکیل شود خوب است، اما اگر بخواهیم کارگروه‌های گذشته را تعطیل کنیم تا کارگروه جدید تشکیل شود، وقفه‌ای در کار رخ می‌دهد که خوب نیست.
وی همچنین به تعارض شورای عالی آموزش و پرورش با مصوبات کمیسیون اشاره کرد و خواستار رسیدگی به آن شد. سپس حجت‌الاسلام حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، پیشنهاد کرد: کارگروه‌هایی که پیشنهاد می‌کنم شامل پنج کارگروه هماهنگی توسعه و پژوهش آموزش عمومی قرآنی با مسئولیت سازمان پژوهش آموزش و پرورش، کارگروه هماهنگی توسعه آموزش‌های عمومی فوق برنامه با مسئولیت معاونت پرورشی آموزش و پرورش، کارگروه‌ آموزش عمومی برای نونهالان با مسئولیت معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش، کارگروه آموزش عمومی قرآن برای نوجوانان و جوانان با مسئولیت معاون آموزش متوسطه، کارگروه توسعه آموزش عمومی قرآن برای بزرگسالان با مسئولیت سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان دارالقرآن و یا معاونت قرآن و عترت و ... است که مسئولیت راهبردی یعنی سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت برعهده هر کدام از کارگروه‌هاست.

در ادامه مهدی ‌‌قره‌شیخلو، رئیس سازمان دارالقرآن، بیان کرد: وزارت آموزش و پرورش اصلی‌ترین و مهم‌ترین مخاطب در امر آموزش و پرورش است و این وزارتخانه برای هر 5 کارگروه نیز ساختار دارد که می‌توان مسئولیت هر کدام از این کارگروه‌ها را به حوزه‌های تخصصی سپرد و ذیل هر کارگروه چند کمیته تشکیل شود تا از ظرفیت‌های موجود و دستگاه‌های مرتبط بهره‌‌مند شوند. همچنین در اجرا باید از ظرفیت دیگر نهاد‌ها، چه دولتی و چه غیردولتی، استفاده کنیم.
حجت‌الاسلام سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، از دیگر اعضایی بود که سخنانی را بیان کرد. وی با اشاره به اینکه حدود 9 سال از تشکیل این کمیسیون گذشته است، اظهار کرد: در حال حاضر که دوباره این کارگروه‌ها را تشکیل می‌دهیم معتقدم اگر قرار است کار این کارگروه‌ها به نتیجه‌ای برسد، تشکیل شوند.
محمد انجم شعاع، معاون هماهنگی، نظارت راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، در ادامه گفت: کارگروه‌هایی که ارائه شده مبتنی بر سند راهبردی است. ضمن اینکه در مقابل هر راهبرد یک مسئول خواهیم داشت. با پیشنهادی که حجت‌الاسلام محمدی نیز بر آن تصریح داشتند که مسئولیت کارگروه‌ها به معاونت‌های مرتبط در آموزش و پروش واگذار شود، موافق هستم و معتقدم شاهد موفقیت کارگروه‌ها خواهیم بود.

علی سرابی از دیگر اعضای این کمیسیون بیان کرد: شکل‌گیری کارگروه‌های پیشنهادی براساس نوع کارهایی‌ است که کمیسیون آموزش عمومی باید به آن بپردازد. اگر چه دسته‌بندی دیگری نیز از سوی سایر اعضا وجود دارد. بنابراین پیشنهاد دبیر کمیسیون  منطقی‌تر است. هرچند در این کارگروه‌ها می‌توان کمیته‌هایی برای گروه‌های مخاطب در نظر گرفت.
وی ادامه داد: محور اصلی آموزش عمومی وزارت آموزش و پرورش و دانش‌آموزان هستند. اگرچه به جز این گروه، مخاطبان دیگری نیز داریم، اما اصلی‌ترین مخاطبان حوزه آموزش عمومی قرآن کشور در آموزش و پرورش هستند و اگر در این وزارت برای اجرای سیاست‌ها و اقداماتی که در سند بیان شده گردش کار آسان و شفافی وجود نداشته باشد، به طریق اولی کمیسیون آموزش عمومی نمی‌تواند در دستگاه‌های دیگر این سند را اجرا کند، چون این کمیسیون متولی آموزش عمومی قرآن در سطح کشور، اعم از دانش‌آموزان و غیر دانش‌آموزان، است.
سرابی بیان کرد: لذا پیشنهاد قبول مسئولیت کارگروه تخصصی از سوی متولیان هر کدام از این راهبردها در وزارت آموزش و پرورش به همین دلیل بوده است که شاید این امر بتواند نفوذ و به جریان انداختن مصوبات را در آموزش و پرورش تسهیل کند.
سپس کریمی، از دیگر اعضای کمیسیون آموزش عمومی قرآن، اظهار کرد: از جمله بحث‌های مهم ایجاد و استقرار مرکز هماهنگی و توسعه آموزش عمومی قرآن کشور است که این باید در اولویت قرار گیرد.
وی ادامه داد: در امر برنامه‌ریزی به واقعیت‌های جامعه، کشور و واقعیت‌هایی که در مدارس و نوع ارتباطی که دانش‌آموزان با محتوای آموزشی دارند، توجه نمی‌کنیم. مقوله آموزش قرآن جزء مقوله‌های مقدس در کشور ماست، اما باید گفت برخی از دانش‌آموزان در این زمینه انگیزه لازم را ندارند و آموزش و پرورش نیز علی‌رغم تمام تلاش و توجه در این زمینه موفق نبوده است، اما اینکه فقط آموزش و پرورش را متولی آموزش عمومی قرآن کشور بدانیم اشتباه است و باید بر آن تأمل کنیم، چون دانشگاه‌ها و صدا و سیما هم در آن نقش دارند و باید در برنامه‌ریزی فعالیت‌ها به واقعیت‌های جامعه و واقعیت‌هایی که در آموزش با آن مواجه هستیم بیشتر توجه کنیم.
حسین تاریخی، دبیرکل اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، اضافه کرد: خواهشمندم همراهی و همفکری برای تغییر آیین‌نامه‌ها اجرایی شود، به گونه‌ای که پیشنهادات با نظر اعضا احصا و انجام شود و از سوی دیگر نگاه دولتی به آموزش عمومی قرآن کشور منطق درستی ندارد و در راهبرد دوم که همان تقویت نظام تربیت معلم و تأمین منابع انسانی آموزش عمومی قرآن است، می‌توان از ظرفیت نهادی غیردولتی نیز استفاده کرد. با ایجاد تغییر نگرش می‌توانیم مفهوم آموزش عمومی را در این کمیسیون رقم بزنیم.
در ادامه، محمدرضا مسیب‌زاده، مدیرکل قرآن، عترت و نماز آموزش و پرورش، با اشاره به زحمات کارگروه‌های هفتگانه کمیسیون و انجام فعالیت‌هایی با وجود وقفه یک ساله جلسه کمیسیون، اظهار کرد: در کارگروه‌های پیشنهادی تمامی دستگاه‌ها و نهادها در نظر گرفته شده‌اند.
در ادامه، محمدحسین محمدزاده، رئیس شبکه قرآن و معارف سیما، پیشنهاد کرد: برای کارگروه‌های پیشنهادی از خارج از وزارت آموزش و پرورش کسی مسئولیتی را عهده‌دار نباشد، اما می‌توان در ذیل آن از ظرفیت سایر دستگاه‌ها و نهادها استفاده کرد.
رضا سلامت‌پناه از دیگر اعضای این کمیسیون اظهار کرد: با رویکرد برنامه‌ریزی راهبردی می‌توان سه حوزه را در نظر گرفت تا از تکثر این کارگروه‌ها جلوگیری شود. در حوزه‌های انسانی، دانش و مدیریت نیازمند کارگروه هستیم. در حوزه انسانی به کارگروهی در مورد منابع انسانی، در حوزه دانشی به کارگروهی مشتمل بر مسائل دانشی، پژوهشی و برنامه‌ریزی آموزشی و در حوزه مدیریتی نیز به کارگروهی مشتمل بر پشتیبانی و فناوری‌ها نیاز است و این سه کارگروه می‌توانند اقدامات اجرایی در زنجیره روابط علت و معلول را اجرا کنند و از تکثر کارگروه‌ها نیز جلوگیری شود.
در ادامه نیز سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش، رئیس کمیسیون آموزش عمومی قرآن کشور، اضافه کرد: هیچ راهی برای رهایی و آزادی از این دنیای آشفته امروز به جز تمسک به قرآن و استعانت از قرآن نیست.

وی با اشاره به افتخاری که نصیب تک‌تک اعضا برای تصمیم‌گیری در زمینه آموزش عمومی قرآن کشور شده است، اظهار کرد: معتقدم این پیشنهادات نیازمند پختگی بیشتر است. هرچند این پنجاهمین جلسه است، اما به نظر می‌رسد کمیسیون با تصویب این سند که راهبردی است، کاملاً رویکردی عملیاتی در مورد هدف‌ها و وظایفش دارد. همچنین با کارگروه‌هایی که شکل می‌گیرد، می‌توانیم در زمان مشخص اهداف مرحله‌ای را معین کنیم.
بطحایی بیان کرد: رویکرد کارکردی به وظایف کمیسیون و تقسیم آن در کارگروه‌ها می‌تواند ما را به نگاه عمل‌گرایانه در مورد وظایف کمیسیون نزدیک‌تر کند. پیشنهادم این است که کارگروهی متشکل از پنج عضو به نیابت از کمیسیون حداکثر ظرف مدت 10 روز نتیجه‌گیری خود را در خصوص پیشنهادات ارائه شده بیان کنند.
وی تأکید کرد: نظر شخصی‌ام با رویکرد کارکردی به کمیسیون و وظایف آن به تقسیم‌بندی کارگروه‌ها نزدیک است، اما با تغییراتی پیشنهادم این است که کارگروه اول به راهبردی و برنامه‌ریزی تغییر کند که می‌تواند مسئول آن معاون پرورشی و رئیس دبیرخانه باشد که اشراف اداری نیز داشته باشد.
بطحایی اظهار کرد: برخلاف نظر اعضا که معتقدند به دلیل ارتباط راحت‌تر و رد و بدل کردن اطلاعات مسئول کارگروه‌ها از بدنه آموزش و پرورش باشند، معتقدم که این کمیسیون آموزش عمومی قرآن است، نه کارگروه آموزش و پرورش. برخی از نظرات اعضا ناظر بر روش است؛ یعنی اینکه از ظرفیت نهادهای غیردولتی، مساجد و ... برای اجرا استفاده کنیم. این درست است، اما در اجرا و روش فقط نباید به چارچوب‌های دولتی تکیه کرد.
وی به تعارض شورای عالی آموزش و پرورش با مصوبات کمیسیون اشاره کرد و گفت: باید این معضل از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی یا مجلس شورای اسلامی حل شود. در حال حاضر اگر مصداقی از سوی دبیر کمیسیون به من گزارش شود، موقتاً آن را حل می‌کنم تا بتوانم به صورت اصولی آن را رفع کنم.
رئیس کمیسیون آموزش عمومی قرآن کشور اظهار کرد: در بخش معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت، حفظ جزء سی‌ام قرآن در جزو اولویت‌های اصلی قرار گرفت. حتماً نظام ارزیابی مرحله‌ای دانش‌آموزان  شکل بگیرد تا این امر منتج به تشویق آنان شود و برگزیدگان به مرحله منطقه و سپس استان معرفی شوند و رقابت در مدارس ایجاد شود تا دانش‌آموزان برای حضور در این امر ترغیب شوند.
وی تأکید کرد: بهتر است در ابتدای هر جلسه وظیفه کمیسیون بررسی موارد مصوب در جلسات گذشته باشد و پیشرفت آن را بررسی کنیم و سپس وارد دستور جلسه جدید شویم.
پس از سخنان وزیر، رأی‌گیری در خصوص تشکیل کارگروه پنج نفره متشکل از پنج عضو به نیابت از کمیسیون آموزش عمومی انجام شد که براساس اعلام آمادگی اعضا، مهدی قره‌شیخلو، علی سرابی، محمدعلی خواجه‌پیری، حجت‌الاسلام حمید محمدی و علیرضا کاظمی برای این کارگروه معین شدند که مقرر شد حداکثر ظرف مدت 10 روز نتیجه‌گیری ‌در مورد پیشنهادات ارائه شده را بیان کنند.
همچنین جدول برنامه تا پایان سال 97 به سمع و نظر اعضا رسید تا طی هر ماه جلسه‌ای یک ساعت و 30 دقیقه‌ای تشکیل شود.

گزارش تصویری این نشست را اینجا ببیند.
انتهای پیام