غزه؛ باریکه‌ای با آینده‌ای مبهم و تأثیرگذار بر تحولات بین‌المللی
گروه بین‌الملل - غزه باریکه‌ای به وسعت تاریخ پرتلاطم خاورمیانه است. قطعه‌ای کوچک به پهنای صورت اهالی نگران منطقه؛ سرزمینی پرطرفدار و کم‌حامی با آینده‌ای مبهم: جنگ، صلح، جدایی.
به گزارش ایکنا؛ ناحیه 41 کیلومتری و پرتراکم جمعیتی غزه با یک میلیون و 800 هزار نفر جمعیت، از پرتوجه‌ترین نقاط دنیا محسوب می‌شود. منطقه‌ای که این روزها حتی از سرزمین بسیار معروف مادری خود، فلسطین، هم بیشتر مورد توجه سیاستمداران و رسانه‌هاست.
افزایش تبادل آتش
در ماه‌های اخیر حجم درگیری‌ها در منطقه و تبادل آتش میان حماس و اسرائیل افزایش یافته است؛ موضوعی که در گذشته نیز سابقه داشته، اما نه با این حجم از شلیک‌های طرفین و نزدیک بودن مدت زمان دفعات حمله و پاسخ‌های متقابل.
در حملات متعدد ارتش اسرائیل، منازل مسکونی بسیاری در غزه ویران شده است
بیشتر حملات اخیر اسرائیل به غزه هوایی و شبانه بوده است
همزمان فلسطین در حال گذر از شرایط خاصی است: از سویی طرح آمریکا مبنی بر «معامله بزرگ قرن» و از سوی دیگر، شدت گرفتن اختلافات داخلی گروه‌های سیاسی داخلی که امکان پدید آوردن اوضاع جدید و انشعاب‌های نوظهور خلاف روند مرسوم چند دهه اخیر را تحمل می‌کند.
حامیان بیرونی
اما تمام آنچه بر «غزه» می‌گذرد، فقط حواشی نظامی با اسرائیل یا اختلافات سیاسی با مصر نیست، بلکه گاهی فراتر و دورتر از جغرافیای خاورمیانه می‌رود؛ متحدان اسرائیل در درجه اول آمریکا و سپس روسیه و برخی کشورهای اروپایی هستند. البته غزه و به طور کلی فلسطین هم حامیانی جدی در برخی کشورها، که اکثریت آنها اسلامی هستند، دارد.
رمضان عبدالله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین/ آذر 1395 - تهران
اسماعیل هنیه، رئیس دفتر حماس/ بهمن 1390 - تهران
از شاخص‌ترین کشورهای پیگیر وضعیت غزه و ساکنان آن می توان به ایران و در برخی موارد به قطر نیز اشاره کرد. نهران به عنوان یکی از حامیان گروه های مقاومت فعال در نوار غزه شناخته می‌شود که بارها رهبران برخی از این گروه‌ها در سفر به ایران به همسویی دوطرفه خود اشاره و اذعان کرده‌اند.
چالش‌های دوجانبه
تهران در حالی میان تحولات فلسطین به ویژه باریکه غزه جای دارد که از طرفی خود در رویارویی کاملاً جدی با آمریکا در برخی تنگناهای سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است؛ تا آنجا که برخی کارشناسان و حتی فعالان سیاسی هم بر این گمان‌اند که احتمال رویارویی نظامی ولو محدود میان تهران و واشنگتن می‌رود که برخی احتمال جنگ نیابتی در حوزه منطقه‌ای و مدیترانه‌ای را نیز داده‌اند.
موشک‌های میان‌برد جنبش جهاد اسلامی
موشک‌های قسام گروه حماس
وجود چالش دوجانبه میان طرفین بیرونی حامی محور دارای تنش فراوان غزه - اسرائیل، می‌تواند ابعاد سیاستگذاری برای مهار یا شعله‌ورتر کردن درگیری‌ها را متغیر و متفاوت کند؛ به ویژه آنکه شرایط فعلی خاورمیانه و شتاب گرفتن برخی تحولات با تهران و واشنگتن، احتمال نگاه ابزاری به غزه یا گروکشی از طریق آن را برای رسیدن به هدفی خارج از حوزه مدیترانه دارد.
نماد ایستادگی
غزه با توجه به محاصره‌های طولانی و متعددی که از سوی اسرائیل بر آن تحمیل شده است، از جمله نمادهای ایستادگی مقابل تل‌آویو محسوب می‌شود؛ کما اینکه معمولاً در حملات متقابل گروه‌های نظامی مستقر در طول نوار غزه هم اغلب شهر تل‌آویو، حیفا و...از اهداف اصلی هستند.
موقعیت نوار غزه در برابر کرانه باختری و بیت‌المقدس
گذرگاه‌ها و راه‌های ارتباطی اهالی ساکن در باریکه غزه که مسدودند
از این روست که برای بررسی آینده منطقه غزه، باید توجه درخور و مناسبی هم به حال هر یک از طرفین خارجی آن نیز داشت. از مهم‌ترین مواردی که تهران به آن متهم می‌شود حمایت از گروه‌های نظامی درون نوار غزه علی الخصوص ارسال موشک‌های کوتاه و میان‌برد است. ایالات متحده هم به حمایت گسترده از تل‌آویو در نقض حقوق بشر و رفتارهای غیرانسانی در برابر غیرنظامیان متهم است.
گنبد آهنین
حال که در پاسخ به حملات سنگین هوایی اسرائیل، مجموعه‌های مبارز فلسطینی فعال در غزه نیز به پرتاب سطح بالای موشک‌های کوتاه‌برد روی آورده‌اند و سپر دفاعی معروف تل‌آویو مشهور به «گنبد آهنین» را به چالشی جدی کشیده‌اند و توجه مجامع جهانی به این رویارویی جدید نیز بیشتر معطوف شده است.
آرم جنبش جهاد اسلامی فلسظین
آرم جنبش مقاومت اسلامی - حماس
مصر از متحدان مهم آمریکا به عنوان میانجی برای چندمین بار در ماه‌های اخیر وارد صحنه شده و در حوزه فرامنطقه‌ای نیز سازمان ملل ابزار نگرانی کرده است؛ مصر روابط سیاسی خوبی با ایران ندارد، اما به عربستان، به منزله یکی از رقبای جدی تهران در منطقه، بسیار نزدیک است.
میانجی‌گری‌های شکننده
بر همین مبنا گاهی احساس می‌شود که میانجی‌گری‌های مصر اغلب شکننده و بیشتر به مثابه جلساتی برای انتقال پیام از سوی یک‌طرف به نیروهای درگیر در باریکه غزه است تا نشست‌هایی برای برقراری جدی آتش‌بس طولانی و پایدار، چرا که کشور واسط گرایش و نقش زیادی در بروز شرایط کنونی غزه به ویژه در زمینه «محاصره اقتصادی و انسداد مرزها» دارد.
آژانس کار و امداد سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی - آنروا
بی‌گمان سازمان ملل متحد نیز در این میان از نقش قابل توجهی برخوردار است که به دلیل سنگینی سایه آمریکا در حمایت‌های منطقه‌ای‌اش، کمتر توانسته نقشی جدی و اثرگذار را ایفا کند؛ نقشی که انتظار می‌رود به صورت میانجی واقعی به آن بپردازد و با برقراری آتش‌بس واقعی و مستمر، از کشتار بیشتر غیرنظامیان و زبانه کشیدن آتش جنگی بزرگ جلوگیری کند.
یادداشت از: آرمین سلیمانی
انتهای پیام
