IQNA

Фалсафаи Ҳаҷ дар Қуръони Карим - 2 

Ҳаҷ ва ҳузури намодҳои иброҳимӣ

15:36 - June 10, 2024
рақами хабар: 1646
ИКНА - Маросими Ҳаҷ ибодатеро нишон ме‏диҳад, ки амиқан бо хотираи муҷоҳидоти Иброҳим ва фарзандаш Исмоил ва ҳамсараш Ҳоҷар омехтааст; Мо агар дар мавриди асрори Ҳаҷ аз ин нукта ғафлат кунем бисёре аз мафоҳими ин амали ибодӣ ба сурати муаммо бароямон дар ме‏ояд аз ҳамин рӯ лозим аст то бо бархе аз намодҳои иброҳимӣ, ки дар Ҳаҷ табаллвур ёфта ошно шавем.

Сафари Ҳаҷ як ҳиҷрати бузург ва як сафари илоҳӣ аст, ки бо ҳадафи худсозӣ анҷом мешавад. Ин маросим чунон ки дар ояти وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ (Бақара/125) баён шуда ибодатеро нишон ме‏диҳад, ки амиқан бо хотираи муҷоҳидоти Иброҳим ва фарзандаш Исмоил ва ҳамсараш Ҳоҷар омехтааст; Мо агар дар мавриди асрори Ҳаҷ аз ин нукта ғафлат кунем бисёре аз мафоҳими ин амали ибодӣ ба сурати муаммо бароямон дар ме‏ояд. Масалан ҳангоме, ки дар қурбонгоҳ дар сарзамини Мино мебинем тааҷҷуб ме‏кунем ин ҳама қурбони барои чист? Магар зибҳи ҳайвон ме‏тавонад ҳалқаҳ‏ое аз маҷмӯаи як ибодат бошад?! Аммо ҳангоме, ки масъалаи қурбонии иброҳимро ба хотир ме‏оварем, ки фарзандашро дар ин майдон дар роҳи Худо исор кард ва баъдан суннате ба унвони қурбонӣ дар Мино ба вуҷуд омад, ба фалсафаи ин кор пай мебарем. Қурбонӣ кардан рамзи гузашт аз ҳамачиз дар роҳи маъбуд аст, қурбонӣ кардан мазҳаре аст барои холӣ намудани қалб аз ғайри Худо ва ҳангоме ме‏тавон аз ин маносик баҳраи тарбиятии кофӣ гирифт, ки тамоми саҳнаи зибҳи Исмоил ва рӯҳиёти ин падар ва писар ба ҳангоми қурбонӣ дар назар муҷассам шавад, ва он рӯҳиёт дар вуҷуди инсон партавфиканӣ гардад.

Ҳангоме, ки ба сӯроғи Ҷамроти - сесутуни сангии махсусе, ки ҳуҷҷоҷ дар маросими Ҳаҷ онҳоро сангборон ме‏кунанд ва дар ҳар бор ҳафт санг бо маросими махсус ба онҳо миезнанад - ин муаммо дар назари мо худнамоӣ ме‏кунад, ки партоби инҳма санг ба як сутуни бе‏руҳ чӣ мафҳуме ме‏тавонад дошта бошад? Ва чӣ мушкилеро ҳал ме‏кунад? Аммо ҳангоме, ки ба хотир ме‏оварем инҳо ёдовари хотираи муборизаи Иброҳим бо васваса‏ҳои шайтон аст, ки се бор бар сарироҳи ӯ зоҳир шуд ва тасмим дошт ӯро дар масъалаи қурбонӣ кардани фарзанд гирифтори сустӣ ва тардид кунад, аммо ҳар замон Иброҳим, ӯро бо санг аз худ дӯр сохт, мӯҳтавои ин маросим равшантар ме‏шавад. Мафҳуми ин маросим ин аст, ки ҳамаи мо дар тӯли умр дар майдони ҷиҳоди акбар бо васваса‏ҳои шаётинӣ рӯбарӯ ҳастем ва то онҳоро сангсор накунем ва аз худ наронем пирӯз нахоҳед шуд.

Ё ҳангоме, ки ба «Сафо» ва «Марва» ме‏ойем ва ме‏бинем гурӯҳ гурӯҳ мардум аз ин кӯҳи кӯчак ба он кӯҳи кӯчактар мерванд ва аз онҷо ба ин бозме‏гарданд ва болояш чизе ба даст оварда бошанд ин амалро такрор ме‏кунанд, гоҳ ме‏дванд, ва гоҳ роҳ ме‏рванд, мусалламан тааҷҷуб ме‏кунем, ки ин дигар чӣ коре аст ва чӣ мафҳуме ме‏тавонад дошта бошад?! Аммо ҳангоме, ки достони саъй ва талоши «Ҳоҷар» барои наҷоти ҷон фарзанди ширхораш Исмоил дар он биёбони хушк ва сӯзонро ба хотир ме‏оварем, ки чигуна баъд аз ин саъй ва талош Худованд ӯро ба мақсадаш расонид, чашмаи Замзам аз зери пои навзодаш ҷушидан гирифт, парда‏ҳо канор ме‏равад, ва худро дар он лаҳза дар канори «Ҳоҷар» ме‏бинем, ва бо ӯ дар саъй ва талошаш ҳамгом ме‏шавем, ки дар роҳи Худо бидуни саъй ва талош касе ба ҷое наме‏расад!

Аз он чи гуфта шуд метавон натиҷа гирифт, ки «Ҳаҷ»-ро бояд бо ин румуз таълим дод, ва хотироти Иброҳим ва фарзанд ва ҳамсарашро гом ба гом таҷассум бахшид, то ҳам фалсафаи он дарк шавад ва ҳам асароти амиқи ахлоқии Ҳаҷ дар нуфуси ҳуҷҷоҷ партавафкан гардад.

captcha