Ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом)
Ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом), мулаққаб ба Халил ё халил алрҳмн писар озр, ё «Торуҳ» ё «Торух», дувумин паёмбари улулъазм баъд аз ҳазрати Нӯҳ аст. Ниёкони бузурги Араб аз тариқи писараш Исмоил ва низ Ниёкони бани Исроил аз тариқи писари дигараш Исҳоқ, Паёмбарони адёни тавҳидӣ фарзандони Иброҳим (Алайҳиссалом) ба шумор меоянд (Анъом, 84 - 86) ва ба ҳамин муносибат вай ба Абул Анбиё (падари Паёмбарон) мулаққаб аст. Се дини илоҳӣ ва тавҳидӣ мансуб ба ҳазрати Иброҳим ҳастанд ва ба ҳамин ҷиҳат адёни Иброҳимӣ хонда мешаванд.
Модари вай «Амила» ё «Юно» ва ё «Авшоъ» ном дошт. Вилодати ӯ байни солҳои 2000 то 1990 қ.м будааст. Бештари муҳаққиқон, Шӯш ё сарзамини Бобил ва Ҳаронро зодгоҳи ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом) медонанд. Номи ӯ дар суннати яҳуди масеҳӣ Аброҳом ва Абром талаффуз мешавад.
Ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом) бунёнгузори Каъба ва сунани бисёре аст, ки дар адёни тавҳидӣ маҳфуз мондааст. Чаҳордаҳумин сураи Қуръони Маҷид ба номи ӯст ва дар бисту панҷ сураи Қуръон ба Иброҳим (Алайҳиссалом) ва рафтор ва гуфтори ӯ ишора шуда. Дар сураи Марям аз муҷодилаи Иброҳим ва падараш сухан рафтааст ва ояти 74 сураи Анъом тасреҳ мекунад, ки ӯ бо бутпарастии падараш Озар ба шиддат мухолифат кард вале падараш дар посух ба даъвати Иброҳим (Алайҳиссалом), ки ӯро ба роҳи рост хонд, вайро таҳдид кард ва аз Худ ронд. Пас аз муҷодилаҳои мукаррар саранҷом Озар ба Иброҳим (Алайҳиссалом) низ ба падар ваъда дод, ки имон меоварад. Ба ҳамин сабаб Иброҳим (Алайҳиссалом) низ ба падар ваъда дод, ки агар имон оварад, бори ӯ аз Худо омурзиш хоҳад хост. Аммо чун Озар имон наовард Иброҳим (Алайҳиссалом) аз ӯ безорӣ ҷст. Дар сураи Анъом оёти 76-79 низ ба сулуки ӯ аз таваҷҷуҳ ба ситторагон то расидан ба тавҳиди ноб ишора шудааст. Дар ояти 260 сураи Бақара омадааст, ки Иброҳим (Алайҳиссалом) гуфт: Парвардигоро ба ман бинамой, ки чигуна мурдагонро зинда мекунӣ, фармуд магар имон надори? Гуфт: чаро вале бори онки дилам ором гирад...
Дар Қуръон ба ду ҳодисаи муҳимми зиндагӣ ва сулуки рӯҳии ӯ ишора шудааст. Нахуст инки Намруд, ки ҳамвора бо ӯ мубориза ва муҳоҷҷа мекардааст саранҷом ӯро ба оташ меандозад, аммо оташ бар ӯ «гулистон» мешавад (Бақара 258, Анбиё 68-69, Анкабут 24, Соффот 97-98) дувум рӯёи содиқаи ӯст, ки ба ӯ фармони илоҳӣ расид, ки бояд фарзандаш Исмоил (ва ба қавле Исҳоқ)-ро дар роҳи Худо қурбонӣ кунад. Ӯ ва писараш ба ҳукми илоҳӣ гардан мениҳанд, вале андаке қабл аз қурбонӣ кардани фарзанд, Худованд аз ӯ фидияе мепазирад ва фарзандашро мераҳонад ва Иброҳим (Алайҳиссалом) аз имтиҳони илоҳӣ сарбаланд берун меояд (Соффот, 101-107).
Ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом) ва «Миллаӣ» (киш ва ойин) ӯ борҳо Ҳаниф номида шудааст. Қуръон ба пайванди маънавӣ ва амиқи ҳазрати Расул (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам) ва дини Ислом бо ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом) тасреҳ кардааст (Оли Имрон/ 68, Ҳаҷ/ 78) ва Худованд мефармояд, ки малакути осмонҳо ва заминро ба Иброҳим (Алайҳиссалом) нишон додааст (Анъом/ 75) ҳазрати Иброҳим (Алайҳиссалом) дар адёни тавҳидӣ бисёр мӯҳтарам аст. Иброҳим (Алайҳиссалом) ва дини ӯ аз дербоз дар байни ақвоми мухталиф маъруф будааст ва ба навиштаи ибни Ҳишом дар назди аъроби қабл аз Ислом чандон машҳур буда, ки тасвир ё тандиси ӯро дар хонаи Каъба ҷой дода буданд, чунонки вақте Паёмбар (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам) пас аз фатҳи Макка вориди Каъба шуд, сурат ё ба ривояте бутҳои Иброҳим ва Исмоил (Алайҳимассалом) дар онҷо буд ва фармуд то онҳоро бишикананд. Муддати зиндагонии Иброҳим (Алайҳиссалом)-ро аз 175 то 200 сол навштаанд. Қабри ӯ дар ҷое аст, ки имрӯз шаҳри Ал-Халил (дар Фаластин) аст.
