5 таҳдид алайҳи Туркия бо роҳандозии ҷанг дар Сурия
Ба гузориши манобеи хабарӣ, тайи як ҳафтаи гузашта вазъият дар шимоли Сурия комилан дигаргун ва аз саботи чандсолаи худ хориҷ шуд. Дар ҳамлаи ногаҳонӣ ва васеъи террористҳои мусаллаҳи Таҳрир-уш-шом ва неруҳои мавсум ба артиши озодии Сурия, ки таҳти контроли Туркия ҳастанд, шаҳри стратегии Ҳалаб муҷаддадан ишғол шуд.
Дар бораи замон ва навъи амалиёт ва неруҳои ширкаткунанда гумонаҳо ва таҳлилҳои бисёре мунташир шудааст, ки; “ба нафъи кадом кишварҳост ва кадом кишварҳо дар паси он қарор доранд”. Амрико, режими саҳюнистӣ ва Туркия аз ҷумла тарафҳое ҳастанд, ки аз ин вазъият суд мебаранд ва ҳар як бино бар манофее, ки доранд ба он нигоҳ мекунанд.
Шакке нест, ки бахши бузурге аз ин амалиёт бо кумак ва ё ҳадди ақал огоҳии давлати Туркия анҷом гирифта аст ва дар ин хусус нишонаҳои бисёре вуҷуд дорад.
Туркия манофеи бисёре дар вазъияти кунунӣ дорад, ки аз ҷумлаи онҳо иддаои таърихӣ бар Ҳалаб буда аст ва бо ишғоли он тавассути террористҳои мусаллаҳ, ин нуфуз муҳаққақ хоҳад шуд.
Туркия дар замони ҳозир дар вазъияти Сурия худро дастиболо медонад, аммо чанд нукта дар ин хусус қобили таваҷҷуҳ аст, ки бояд ба он пардохта шавад;
1. Туркия ҳарчанд манофее дар вазъияти феълӣ дорад, аммо мавзӯъи Сурия ба минтақа маҳдуд намешавад ва абъоди байналмилалӣ дорад, бар ин асос Туркия хоста ё нохоста дар тарҳи амрикоӣ – исроилӣ бозӣ мекунад, ки ҳадафи онҳо тазъифи давлати Башор Асад ва ворид кардани Сурия дар раванди бесуботиҳои ҷадид аст. Анқара бо ин иқдом, худро дар сатҳи як кишвари ниёбтӣ ё иҷрокунандаи нақшаҳои Амрико ва режими палид ва кӯдаккуши саҳюнистӣ таназзул дода ва аз бозигарии мустақил ва таъсиргузор дар минтақа фосила гирифтааст.
2. Ин иқдом, ки дар ҳангоми даргирии ҷабҳаи муқовимат бо режими палид ва кӯдаккуши саҳюнистӣ ва Ғарб анҷом мегирад, боиси зарба ба ҷараёни муқовимат аз ҷумла Сурия ва Ҳизбуллоҳи Лубнон ва дар ниҳоят муқовимати Фаластин мешавад, ки ин мавзӯъ низ нуқтаи торике барои Эрдуғон талаққӣ хоҳад шуд ва эътимоди Ҷумҳурии Исломии Эрон ба вайро коҳиш хоҳад дод, ин амр дар баландмуддат ба зиёни Эрдуғон хоҳад буд. Эрдуғон набояд фаромӯш кунад, ки давраҳои ҳамчун таҳдиди кудито (, ки ҳамвора Эрон бо он мухолиф буда ва хоҳад буд) ё қабули шикаст дар Сурия ва пазириш аз сӯи Эрон ва Русияро таҷриба кардааст, ки дар ояндаи низ мумкин аст дубора такрор шавад ва дар он бурҳаҳо қоидатан ниёзи бештаре ба эътимод ва кумаки ҳамсоягон хоҳад дошт.
3. Хуруҷ террористҳо аз Идилиб ва пахш шудани онҳо дар шимоли Сурия мунҷар ба тақвияти онҳо хоҳад шуд ва ин “ғули хориҷшуда аз шишаҳ” мумкин аст аз дасти ҳомиёни он низ хориҷ шавад ва мунҷар ба таҳдиде барои худи онҳо шавад. Террорист ба думболи террор ва ноамнӣ бар асоси зеҳнияти шустушӯёфтаи худ аст ва бар ин асос мумкин аст имрӯз дар Сурия бошад ва фардо дар кишвари дигар даст ба террор, интиҳор ва бесуботӣ бизанд. Ҳеҷ тазмине нест, ки террористҳо ба минтақаи худ маҳдуд бимонанд ва қасди тавсеаталабӣ надошта бошанд, ин мавзӯъ бо таваҷҷуҳ ба марзи 910 килумтрии Туркия бо Сурия барои Анқара ҳассостар хоҳад буд.
4. Бахши бузурге аз иқтисоди Туркия муттакӣ бар гардишгарӣ ва туризм аст. Агар бархе аз ин террористҳо тарҳҳои дигареро думбол кунанд ва қасди ба ошуб кашидани кишварҳои ҳамсояро дошта бошанд, бештарин зарбаро кишваре хоҳад хӯрд, ки асоси даромадзоияш бар гардишгар ва туризм аст. Агар чи ҳамаи кишварҳои минтақа ба сабот ва оромиш ниёз доранд то рушд кунанд, аммо бархе кишварҳо бояд ҳассосияти бештаре нисбат ба ин мавзӯъ дошта бошанд.
5. Давлати Сурия равобити хубе бо курдҳои минтақа дорад ва дар замони ҳозир бахше аз шимоли Сурия бо ҳамоҳангии Димишқ ба курдҳо вогузар шудааст то битавонад бар террористҳо мутамаркиз бошад, ин амр боиси нуфузи Димишқ бар курдҳост. Курдҳо ба далоили таърихӣ бо давлати Туркия мушкилоти зиёде доштаанд. Онҳо ангезаи кофӣ барои мубориза бо артиши Туркияро низ доранд.
Мавориди зикршуда дар боло аз ҷумла мавзӯоте аст, ки давлати Туркия бояд ба онҳо таваҷҷуҳ дошта бошад то кишварҳои минтақа битавонанд канори якдигар сабот ва амниятро барои минтақа шакл диҳанд.
https://tajikpress.com/2024/12/04/
