Афзоиши бесобиқаи қарзи Тел-Авив дар натиҷаи ҷангҳои Ғазза ва Лубнон
Хароҷоти низомӣ ва таъсири он ба қарзҳои давлатӣ
Ба гузориши Вазорати молияи режими саҳюнистӣ, дар соли 2024 маблағи ҳудуди 28 миллиард доллар танҳо барои амалиётҳои низомӣ ихтисос дода шудааст. Ин маблағ на танҳо сатҳи қарзҳои давлатии ин режимро баланд бардошт, балки нишон дод, ки сиёсатҳои низомӣ ва стратегияи ҳокимияти Тел-Авив иқтисодиётро ба мушкилоти сангин рӯбарӯ кардаанд.
Мувофиқи маълумоти Вазорати молия, нисбати қарзи умумӣ ба маҳсулоти нохолиси дохилӣ (GDP) аз 61% дар соли 2023 ба 69% дар соли 2024 афзоиш ёфт. Ин нишондодҳо нишон медиҳанд, ки масрафҳои низомии ин режим дар соли 2024 бо суръати бесобиқа афзоиш ёфта, таъсири манфии худро ба тамоми бахшҳои иқтисодиёт гузоштааст.
Афзоиши қарзҳо дар ду соли охир
Дар ду соли гузашта, қарзи умумии режими саҳюнистӣ 9% афзоиш ёфтааст. Бахши зиёди ин афзоиш ба ҷангҳои шадид дар Ғазза ва Лубнон рабт дорад. Ҷангҳои тамомнашавандаи Тел-Авив дар минтақаҳои ишғолшуда боис шуданд, ки захираҳои молиявии ин режим ба таври азим сарф гарданд.
Баёни вазири молияи режими саҳюнистӣ
Базалел Смутрич, вазири молияи ин режим, эътироф кардааст, ки қарзҳои давлатӣ то пеш аз оғози ҷанг дар Ғазза тамоюли коҳиш доштанд. Ин тамоюл имконияти бештаре барои дастгирии иқтисодӣ ва иҷтимоии сокинони овора, ширкатҳои дохилӣ ва нерӯҳои эҳтиётӣ фароҳам меовард. Аммо, оғози амалиётҳои низомӣ дар Ғазза ва Лубнон барномаи коҳиши қарзро комилан тағйир дод.
Қарзҳои дохилӣ ва хориҷии режими саҳюнистӣ
Ҳаҷми умумии қарзҳои кабинети режими саҳюнистӣ аз 318 миллиард доллар дар ду соли гузашта ба 374 миллиард доллар дар соли 2024 афзоиш ёфтааст. Аз ин маблағ, 76 миллиард доллар ба қарзҳои дохилӣ ва 23 миллиард доллар ба қарзҳои хориҷӣ тааллуқ дорад. Масрафҳои бесобиқаи низомӣ сабаби аслии ин афзоиш дониста мешаванд.
Мушкилоти иқтисодӣ ва пайомадҳои сиёсӣ
Идома ёфтани ҷангҳо дар минтақаҳои ишғолшуда ва хароҷоти бузурги низомӣ на танҳо ба иқтисодиёти Тел-Авив таъсири манфӣ гузоштааст, балки эътимоди мардумро ба роҳбарияти ин режим низ коҳиш додааст. Мушкилоти молиявӣ, ки аз афзоиши қарзҳо маншаъ мегиранд, боиси эҷоди фишорҳои иҷтимоӣ ва нооромиҳои сиёсӣ гардидаанд.
Ҷойгоҳи байналмилалӣ ва истиқрори сармоя
Қарзҳои афзоянда ва сармоягузориҳои азим дар бахши низомӣ инчунин таъсири манфии худро ба муносибатҳои байналмилалии ин режим гузоштаанд. Афзоиши қарзи хориҷӣ ба маънои вобастагии бештар ба кишварҳои дигар барои истиқрори сармоя мебошад, ки метавонад мавқеи Тел-Авивро дар саҳнаи байналмилалӣ заифтар созад.
Масрафҳои низомӣ ва вазъи иҷтимоӣ
Масрафҳои калони низомӣ ба бахшҳои дигари иқтисодиёт, аз ҷумла тандурустӣ, маориф ва манбаъҳои иҷтимоӣ, таъсири манфӣ расондаанд. Сокинони сарзаминҳои ишғолшуда бо мушкилоти афзоянда, аз ҷумла бекорӣ, афзоиши нархи молу хизматрасонӣ ва коҳиши дастгирии иҷтимоӣ рӯбарӯ шудаанд.
Ҷанги Ғазза ва Лубнон: як фоҷиа барои иқтисоди Тел-Авив
Ҷанг дар Ғазза ва Лубнон на танҳо ба ин минтақаҳо, балки ба худи Тел-Авив низ зиёни ҷиддӣ расондааст. Мухолифатҳои дохилӣ ва берунӣ, ки аз сиёсати таҷовузкоронаи Тел-Авив бармеоянд, боиси эҷоди фишорҳои бештар ба иқтисодиёти ин режим шудаанд.
Бинобар ин афзоиши бесобиқаи қарзҳои режими саҳюнистӣ нишон медиҳад, ки сиёсатҳои низомии ин режим боиси мушкилоти амиқи иқтисодӣ гардидаанд. Дар ҳоле ки ҷангҳо дар Ғазза ва Лубнон идома доранд, вазъи молиявии Тел-Авив рӯз ба рӯз сангинтар мешавад. Агар ин раванд идома ёбад, на танҳо иқтисодиёт, балки мавқеи сиёсии ин режим низ зери хатар қарор хоҳад гирифт.
Ин ҳама нишон медиҳад, ки сиёсати таҷовузкорона наметавонад роҳи устувори рушди иқтисодиву иҷтимоӣ бошад. Барои наҷоти иқтисодиёт ва коҳиши қарзҳо, Тел-Авив бояд дар сиёсатҳои дохилӣ ва хориҷии худ таҷдиди назар намояд.
