Маъношиносии таваккул дар Қуръони Карим
Гуфта шуд, ки таваккул дар истилоҳ ба маънои итминон ба Худо, ноумедӣ аз мардум, таслим будан ба Худо ва танҳо ба Ӯ эътимод кардан аст. Бо тадаббур дар мазмунҳои оятҳое, ки дар онҳо калимаи таваккул истифода шудааст, дида мешавад, ки бархе нигаришҳо ва васфҳо дар шахси мутаваккил ҳосил мешавад:
- Якум, эътиқод ба ҳақоиқе монанди қудрат, салтанат, раҳмат, илм ва огоҳии мутлақи Худованд. Дуюм, зоҳир шудани бархе аз хислатҳо монанди имон, таслим, эътимод, тақво ва сабр.
Дар маҷмӯъ, вуҷуди ин эътиқодҳо ва васфҳо дар шахси мутаваккил як навъ иртиботи вижа дар нисбати банда бо Худои Мутаолро шакл медиҳад, ки онро таваккул меноманд.
Аз ин рӯ, таваккул ба маънои итминон, эътимод ва такяи вижа бар қудрат ва илми Худованд аз як тараф ва ноумедӣ ва яъс аз мардум ё ҳар иллати мустақили дигар аст. Бар ин асос, мутаваккил касе аст, ки медонад ҳама чиз ба дасти Худост ва Ӯ тамоми умури ӯро кафолат мекунад ва танҳо бар Ӯ такя мекунад.
Муаллифи тафсири «Ал-Мизон» низ таваккулро ба маънои вогузор кардани тадбири худ ба Худо, қабул кардани машийяти Ӯ ва ватан кардани Ӯ ба ҳайси вакили худ дар тадбири умур маънидод мекунад. Лозимаи ин масъала бартарӣ додани иродаи Худо бар иродаи худ ва амал кардан ба аҳкоми Ӯст.
Албатта, таваккул ба маънои лағв кардани сабабҳои зоҳирӣ нест, балки гирифтани эътимод аз ин сабабҳо ва эътимод кардан ба Худованд аст, ки ҳамаи сабабҳо ба машийяти Ӯ вобаста аст.
Масалан, ҳазрати Мӯсо (а) ба қавми худ мегӯяд:
وَ قَالَ مُوسَى يَا قَوْمِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُسْلِمِينَ (Юнус: 84)
Дар ин оят, аввал таваккулро шарти доштани имон қарор дода ва сипас суханро бо шарти дигар, яъне Ислом ба поён мерасонад. Ҳақиқат ин аст, ки мӯъмин ибтидо ба таври иҷмолӣ бо мақоми Парвардигораш ошно мешавад ва бовар мекунад, ки Ӯ сабабе болотар аз ҳамаи сабабҳост ва тамоми тадбири умури ҷаҳон ба дасти Ӯст. Ин имон ва бовар ӯро водор мекунад, ки корҳояшро ба Худо бисупорад ва ҳаргиз ба чизҳои зоҳирии дигар такя накунад.
Лозимаи таслим ин аст, ки мӯъмин тамоми таваккулаш бар Худо бошад.
