Нашри нусхаи электронӣ ва тарҷумаи форсии мақолаи «Нақди матнии Қуръон»
Ба гузориши ИКНА ба нақл аз канали телеграмии «Инъикос», панҷумин шумораи силсиланашрҳои «Инъикоси адабиёт» ба мақолаи Маринван Путен дар мавзӯи нақди матнии Қуръон ихтисос ёфтааст. Ин мақола дар соли 2024 дар маҷмӯаи мақолаҳое зери унвони «Нақди матнии муқоисавии матнҳои муқаддас», аз сӯи нашриёти Брилл (Brill) нашр гардидааст ва тарҷумаи он бо ҳиммати гурӯҳе аз мутарҷимон ва муҳаррирон анҷом ёфтааст.
Муҳаммадризо Неъматӣ, пажӯҳишгари эронии лоиҳаи Corpus Coranicum ва барандаи давраи дуввуми ҷоизаи «Инъикос», дар канали шахсии худ дар тавсифи ин мақола навиштааст:
«Таҳқиқоти навин перомуни Қуръон, ба вижа бо густариши рақамисозии дастхатҳо ва таърихи карбони радиоӣ, дарки моро аз таърихи таълиф ва интиқоли матни Қуръон дигаргун кардааст. Ба фарқ аз назариёти бознигаришаванда, шоҳидҳои дастхатшиносӣ ба таври қавӣ аз таълифи зудҳангоми матни усмонӣ (тахминан соли 650 мелодӣ) ҳимоят мекунанд. Ин масъала бо таҳлили расмулхати ҳамоҳанг ва вижагиҳои имлоии хос дар куҳантарин нусхаҳои Қуръон таъйид мешавад, ки нишондиҳандаи нусхабардорӣ аз як қолаби бисёр дақиқ ва воҳид аст.
Таҳлили насабшиносии дастхатҳо — чи бар асоси ривоятҳои адабӣ ва чи бо моделсозии филоҷенетик — вуҷуди чаҳор мусҳафи аслӣ, ки дар манотиқи мухталифи хилофати исломӣ мунташир шуда буданд, таъйид мекунад. Бо ин вуҷуд, суннатҳои шифоҳии қироат гуногуншаклиро дар чорчӯби ҳамин матни усмонӣ нишон медиҳанд. Ин қироатҳо, ки тавассути қориёни барҷаста танзим ва интиқол ёфтаанд, асосан бар тафсирҳои мухталифи шакли хаттӣ ва ихтилофоти овозӣ ё наҳвӣ тамаркуз доранд ва кам иттифоқ меафтад, ки бар маънои оят таъсир гузоранд.
Кашфи палимпсести Санъо ва мувофиқати он бо гузоришҳои мусҳафҳои саҳоба (нусхаҳои ғайриусмонӣ), вуҷуди шаклҳои матнии гуногуни ибтидоиро пеш аз расмӣ шудан таъйид мекунад. Ба вуҷуди ин пешрафтҳо, набуди як нусхаи интиқодии муосири Қуръон — ки ниёзманди таҳқиқи васеътари дастхатҳои аъробгузорӣшуда ва таҳлили хатоҳои тасҳифӣ аст — аз чолишҳои аслии соҳаи Қуръоншиносӣ шумурда мешавад ва роҳҳои тадқиқоти ояндаро мушаххас мекунад.»
Маълумоти библиографӣ:
- Van Putten, Marijn (2024). “Textual Criticism of the Quran”. In The Comparative Textual Criticism of Religious Scriptures, Leiden: Brill. Маринван Путен (1404). Нақди матнии Қуръон (тарҷумаи Маразия Гударзӣ). Нашри нахуст. Силсилаинтишороти онлайн «Инъикоси адабиёт».
Маринван Путен устоди ёрдамчии Маркази забоншиносии Донишгоҳи Лейден ва пажӯҳишгоҳи мутолиоти минтақавии ин донишгоҳ аст. Таҳқиқоти ӯ рӯи забоншиносӣ, интиқол ва таърихи матни Қуръон ва суннатҳои қироати Қуръон тамаркуз дорад.
