Қатли Қобилҷон; Фарёди одолат ва ҳушдор алайҳи нафратпароканӣ
Дар як ҳодисаи такондиҳанда дар мактабе дар вилояти Маскав, писари 10-солаи оилаи тоҷик бо номи Қобилҷон Алиев аз ҷониби навҷавони 15-сола бо корд ба қатл расонида шуд, ҳодисае, ки нисбат ба он хашм ва вокунишҳои васеъ дар байни мардумони Тоҷикистон, Русия ва ҷомеаҳои муҳоҷир дар саросари Осиёи Марказӣ ба амал омада, баҳсҳои амиқ дар бораи табъиз, нафрат ва масъулиятҳои иҷтимоӣ ва давлатӣ оғоз кардааст.
Чӣ гуна ҳодиса рӯй дод
Дар саҳари рӯзи 16 декабри 2025, як навҷавони 15-солаи рус бо корд ва спрейи қаламфур вориди мактаби “Uspenskaya” дар деҳаи Горки-2, ноҳияи Оддинтсовои вилояти Маскав шуд ва баъд аз захмӣ кардани посбони мактаб, ба сӯи хонандагон ҳамла кард. Ӯ дар роҳ аз хонандагон пурсид, ки аз кадом миллат ҳастанд ва баъдан Қобилҷон, хонандаи синфи чорум, ки аз оилаи муҳоҷири тоҷик буд, пайгирӣ карда, борҳо бо корд зад, ки ба марги ӯ дар маҳалли ҳодиса оварда расонд. Ҷинояткор ҳамон ҷо дастгир карда шуд ва парвандаи куштор аз ҷониби Кумитаи тафтишотии Русия боз шудааст.
Вокунишҳо ва ҷанбаҳои расмӣ
Русия: Вазорати хориҷаи Русия марги ин кӯдакро “қотилона ва таъсирбахш” номида, гуфтааст, ки тафтишот бо ҷидду ҷаҳд ва бетарафӣ идома дорад ва барои ҳамкорӣ бо ҷониби тоҷикистонӣ омода аст. Низ мақомоти маҳаллӣ талаб доранд, ки мардум пеш аз анҷоми тафтишот аз хулосаҳои зуд худдорӣ кунанд.
Тоҷикистон: Ҳукумати Тоҷикистон сафири Русия дар Душанберо даъват карда, эътирози расмӣ ва дархости таҳқиқи бетарафона нашр намуд ва ин ҳодисаро ҳамчун намунаи “нафратпароканӣ бо ангезаи миллӣ” маҳкум кардааст. Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон низ нисбат ба истифодаи ин ҳодиса ҳамчун баҳона барои амалҳои хушунатомез ҳушдор додааст.
Вокунишҳои мардумӣ
Ҷомеаи Тоҷикистон: Дар Тоҷикистон маросими гиромидошти Қобилҷон бо иштироки садҳо нафар баргузор шуд ва дар сардии шадиди зимистон ҷамъияти зиёде барои эҳтироми ин кӯдак ҷамъ омада, талаб карданд, ки адолат иҷро шавад. Ҷасади ӯро ба деҳаи Аҷам, ноҳияи Шаҳринав бурданд ва ҷанозаиаш баргузор шуд.
Фазои маҷозӣ: Корбарон дар шабакаҳои иҷтимоӣ бо ибрози ҳамдардӣ ва хашм аз ин ҳодиса онро намунаи табъиз ва хушунат алайҳи муҳоҷирони Осиёи Марказӣ дар Русия номида, даъват ба чораҳои ҷиддӣ барои ҳимояти ҳуқуқи муҳоҷирон карданд. Баъзе корбарон изҳор доштанд, ки чунин хушунатҳо ҳар рӯз бар зидди тоҷикон ва муҳоҷирон рух медиҳад ва лозим аст, ки аз чунин фоҷиаҳое пешгирӣ шавад.
Омилҳои дастдор ва реша ёбӣ
Нафратпароканӣ ва идеологияҳои ифротӣ: гузоришҳо нишон медиҳад, ки гумонбар пеш аз ҳамла, изҳорот ва паёмҳои бо матни нафратомез навишта буд ва ин ҳолат диққатро ба рушди афкори ифротӣ ва табъизоти миллӣ дар миёни қисми ҷавонон дар Русия зиёд кардааст.
Табъизоти систематикӣ: Таҳлилгарон дар расонаҳои Осиёи Марказӣ бар ин боваранд, ки ҳодиса на танҳо як амали инфиродӣ аст, балки дар заминаи табъиз, нокифоягии бартарафсозии табъиз ва баъзан бебаҳра будани ҳимояи ҳуқуқи муҳоҷирон шакл гирифтааст.
Роҳҳои пешгирӣ аз такрори чунин фоҷиаҳо
Таълим ва тарбияи зидди табъиз: Барномаҳои таълимӣ дар мактабҳо барои тарғиби эҳтиром ба гуногунии миллатҳо ва фарҳангҳо метавонад ба коҳиши хушунатҳои асосёфтаи нафрат кӯмак расонад.Назорат ва муқобила бо ифротгароӣ дар муҳити фазои маҷозӣ: Назорати самарабахш бар мундариҷаҳои ифротгароӣ ва муқобила бо тарғиботи идеологияҳои нафратпароканӣ махсусан дар байни ҷавонон зарур аст.Қувват бахшидани дастгирии иҷтимоӣ аз муҳоҷирон: Эҷоди каналҳои дастгирӣ ва ҳуқуқӣ барои муҳоҷирон ва оилаҳои онҳо метавонад эҳсоси маҳрумият ва танишро кам кунад.Сӯҳбатҳои байнидавлатӣ: Давом ва густариши сӯҳбатҳои расмӣ байни Русия ва кишварҳои Осиёи Марказӣ барои таҳлили решаҳои иҷтимоии табъиз ва баланд бардоштани ҳамкорӣ дар соҳаи амният ва иҷтимоӣ муҳим аст.
Хулоса
Қатли Қобилҷон, танҳо як ҳодисаи хушунатбор нест; балки нишонаи мушкилоти амиқи иҷтимоӣ, табъизоти сохторӣ ва зарурати қабул намудани муносибатҳои ҳамаҷониба барои пешгирии нафратпароканӣ ва ҳимоят аз ҷомеаи муҳоҷирон аст. Вокунишҳои расмӣ ва мардумӣ аҳамияти мавзӯъ ва ниёз ба талоши дастаҷамъона барои пешгирӣ аз такрори фоҷиаҳое монанди ин дар ояндаро нишон медиҳад.
tajikpress
