Kur'an-ı Kerim'de anne babaya saygının önemi

İnsan dünyaya gözlerini açtığı andan itibaren anne ve babasına bağımlı ve muhtaçtır. Yetişkinlikte bu bağımlılık ve ihtiyaç azalsa da insanın anne ve babasının sevgisi ve şefkatiyle doğup büyüdüğünü asla unutmaması gerekir.

Anne ve baba toplum yapısının temeli olan ailenin kurucuları ve en önemli iki unsurudur.

İslamiyet, anne ve babaya çok büyük bir önem vermektedir. Kur'an-ı Kerim'de birçok ayette anne ve babaya saygının, onları incitmemenin, onlara itaat etmenin önemi vurgulanmaktadır.

Semavi dinlerde ve asil kültürlerde anne babaya saygı vurgulanmış ve birçok ayinde anne babaya saygı diğer konuların önüne geçmiştir. İslam'da bu konu özel bir şekilde gündeme getirilmiştir, çünkü Allah Kur'an-ı Kerim'de anne ve babaya iyiliği itaat ve ibadetle birlikte bildirmiştir.

İsrâ suresinin 23. ayetinde şöyle buyurulmaktadır: "Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anaya-babaya iyi davranmanızı kesin olarak emretti."

Buradan ana-baba hakkından daha yüksek ve üstün olan tek hakkın Allah hakkı olduğu anlaşılmaktadır. Anne babanın emirlerine karşı gelmek ancak onların emirleri Allah'ın emirlerine aykırı olduğunda mümkündür. Aksi takdirde anne babaya itaat vaciptir.

Bazen Kur'an-ı Kerim peygamberlerin ve büyüklerin özelliklerini tarif ederken ana-babaya saygı konusunu açık ve önemli bir özellik olarak açıklar. Örneğin Meryem suresinin 14. ayetinde Hz. Yahya (as) hakkında şöyle buyuruluyor: "O, Allah’tan sakınan, anne babasına iyi davranan bir kimse idi." Meryem suresinin 32. ayetinde de Hz. İsa (as) hakkında şöyle buyuruluyor: "Beni anneme saygılı kıldı; beni bedbaht bir zorba yapmadı."

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav) bir gün Halime'nin (Peygamber Efendimizin süt annesi) eşi yanına geldiğinde bir kilim üzerinde oturuyordu. Peygamber (sav) onun muhabbetini hatırlayarak ayağa kalktı ve ona çok hürmet etti. Süt annesinin kocasının üzerine oturması için kilimin bir köşesini açtı. Çok geçmeden annesi Halime içeri girdi, Peygamber Efendimiz diğer köşede de onun için kilim serdi ve üzerine oturtarak süt annesine büyük bir sevgi gösterdi. İslam Peygamberi (sav) süt anne ve babasına bile çok şefkatliydi.

Kur'an-ı Kerim'in bazı ayetleri ve Peygamber Efendimizin sünnetinden, tüm insanların anne babalarına karşı açıktan tevazu ve alçak gönülülük göstermeleri gerektiği anlaşılmaktadır. İsrâ suresi 24. ayetinde belirtildiği gibi: "Merhamet duygusuyla onlara karşı mütevazı ol. (Onları sevgi ve merhamet kanatlarının altına al)..."

Aslında, anne babaya nezaket ve alçakgönüllülük kültürlerde farklı olsa da, bunlar her yerde var olan insani ilkelerdir ve tüm insanlar bunlara bağlı kalmalıdır.