İslam’da Humus ve Zekat felsefesine bir bakış
İslam bu sorunu humus ve zekatla çözmüştür. Her ne kadar İslam, zimmete para geçirme, faiz, tefecilik, hırsızlık, rüşvet ve benzeri gayri meşru yollardan elde edilen gelirleri kesinlikle haram kılmış olsa da, İslami hükümet bu malları asıl sahiplerine iade etmekle sorumludur. Hz Ali “Üçüncü halife zamanında yakınları ve çok sevdikleri arasında haksız olarak dağıtılan tüm malları, kadınların çeyizlerine harcanmış olsa bile, iade edeceğim.” der. Ancak insanlar arasındaki hikmetli farklılıklar ve çaba nedeniyle bazı insanlar meşru yollardan çok fazla para kazanırken bazılarıda düşük gelirleriyle hayatlarını idame ettirememektdir.
Her zaman insani sistemler düşük gelirliler için bir çözüm üretmiştir. Çünkü bu boşluk doldurulmadığı taktirde düşük gelirlilerin nefreti ve kıskançlığı alevlenecek ve alevi her şeyi yakabilecek seviyededir. Açlar doyurulmadığı takdirde suç oranı artacak ve yoksulları ve açları düşünmeyen bir sistem ayakta kalamayacaktır.
Biri açken ve diğeri tokken bunu hiçbir vicdan kabul etmez. Bu sorunu çözmek için bireyler ve hükümetler vergi toplamak, sosyal güvenlik sağlamak, hayır kurumlarının kurulması gibi çeşitli çözümler sunmuşlardır.
İslam, yoksulluğu hafifletmeye ve toplumdaki yoksulların sorunlarını çözmeye yönelik planlarından biri humustur.
Yoksullara ulaşmak ve fakirlerle ilgilenmek o kadar önemlidir ki Hz Ali namaz kılarken ihtiyaç sahibi yanına gelmiş ve yardım istemiştir. Oda namaz kılarken fakire yüzüğünü vermiştir. Mâide suresi 55. Ayetinde şöyle buyruluyor: “Sizin velîniz ancak Allah’tır, peygamberidir, bir de Allah’ın emrine boyun eğerek namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren müminlerdir.”
Humus bahsinde humus ve zekat ile geleneksel devlet vergileri arasındaki farklar belirtilmiştir. Humus, kişinin imanı gereği ve Allah’a yaklaşmak amacıyla isteyerek yaptığı, dengeli bir tür zenginlik ayarlamasıdır.
Edindiği servetin ve bir yılda bir ömür masrafını aşan kazancın %20’sini, kendi adına topluma fayda sağlayacak şekilde harcamak üzere en bilgili, salih ve takva sahibi kişiye verir. Bu güvenilir şahıs toplum için iyi olduğunu düşündüğü şeylere para harcar.
Zenginlik dengesinin humus ve zekat yoluyla sağlanması zorunludur. İslam ayrıca hediye, sadaka, hibe, adak..gibi zorunlu olmayan başka yollar da belirlemiştir.
Komünizm gibi bazı ekonomik okullarda, özel mülkiyetin reddedilmesi servetin ayarlanması her şeyi hükümetin zorla tekeline alması yoluyla yapılır. Bu tür ayarlamada özgürlük, seçim ve büyüme imkanı yoktur.
Muhsin Kıraati’nin “Humus” adlı kitabından alıntıdır.
